Læknaneminn - 01.12.1980, Blaðsíða 57

Angiotensin
Aldosterone
Aukinn blóðþrýst-
-> ingur og blóð-
rúmmál
Mynd 8. Þáttur kalllkrein-kinin-prostaglandin kerfisins við
stjórnun blóSþrýstings.
ferð, það er: Sértækur inhibitor á thromboxane
myndun, ellegar oral analog PGIo og enn einn mögu-
leiki felst e. t. v. í stjórnun á lípiðum í fæðu.
Tilraunir með að bæta PGIo í extracorporeal
blóðrás við coronary bypass, lo'kuaðgerðir og líf-
færa flutninga5’0 hafa gefið góða raun við að koma
í veg fyrir myndun microemboli. En microemboli
eru taldir ein megin orsök neuropzychiatric vanda-
mála, sem oft fylgja í kjölfar stóraðgerða sem þess-
ara. Notkun PGI2 gerir jafnframt mögulega notkun
á mun minni skömmtum af heparin. Einnig hefur
verið bent á aðra mögulega þýðingu PGI2 við líf-
færaflutninga, því hlutfall PGI2 og TxA2 er talið
ráða miklu um hve kröftug ónæmissvörun líkamans
við framandi líffæri er.17 Tilraunir með nýrnaflutn-
inga í hundum hafa sýnt að PGI2 gjöf dregur veru-
lega úr líkum á að líffærinu verði hafnað.5,7 Svo
vikið sé ögu að öðrum klíniskum notum af prosta-
glandin, þá hafa þau í ýmsu formi verið notuð í
meira en 10 ár við fóstureyðingar og til að koma af
stað hríðum, þá sérstaklega í lilvikum þar sem leg-
háls hefur verið óhagstæður (PGE2 og PGF2u).
Prostaglandin væru án efa mun meira notuð á þessu
sviði ef ekki kæmi til nokkuð há tíðni óæskilegra
aukaverkana og tiltölulega óáreiðanleg magnbundin
virkni.
I tilraun til að yfirvinna þessi vandamál hefur
ýmsum lyfjaformum verið beitt s. s. að gefa prosta-
glandin intra amniotic, extra amniotic, intra venous,
intra muscular, vaginal leghringi (Pessaries) og cer-
vical gels. Árangur af þessu hefur verið æði misjafn.
Vaginal leghringir PGE2 hafa þótt lofa góðu við að
koma af stað hríðum,4 sem og intraamniotic gjöf
við að enda meðgöngu.9
Prostaglantlin í nýrum
Renin-angiotensin kerfi nýrnanna á sér mótverk-
andi kerfi í nýrum, þar sem er kallikrein-kinin kerf-
ið, sem í samvinnu við prostaglandin veldur intra-
renal æðavíkkun og auknum útskilnaði á natrium og
vatni.
Kallikrein-kinin kerfið leiðir til lægri æðaþrýst-
ings á meðan renin-angiotensin eykur hann (sjá
mynd 8 og 9).
Megin prostaglandinið sem finnst í nýrum er
PGE2 og vitað er að það er framleitt sem mótsvar
við angiotensin.
Svo virðist sem nýmaframleiðsla á PGE sé háð
bradykinin og kallidin, þau virkja ensímið phos-
pholipasa sem hvatar framleiðslu arachidonic sýru,
forvera prostaglandina.
Auk eigin æðavíkkandi áhrifa magnar PGE2 þá
æðavíkkun er bradykinin veldur. Talið er að eigin
virkni PGE2 valdi um 30% af þeim æðavíkkaindi
áhrifum sem kinin orsaka.
Það er einnig gegnum PGE2 virkni, sem aukinn
útskilnaður á vatni verður, vegna kinin örvunar.
Prekallikrein-► Kallikrein
Kininogen —^—►[ Kinin |
Óvirkur Í Virkur
phospholipase phospholipase
Phospholipid-^--► Arachidonic acid
Cyclo-oxygenase
▼
Cyclic endoperoxides
Kinin
stjórnun
Virkur Óvirkt
miðill
Catalysis
Mynd 9. Myndin sýnir hvernig kinin örvar myndun prosta-
glandina.
læknaneminn
55