Læknaneminn - 01.12.1980, Blaðsíða 13

Algjör lolcun öndunarvega
Eins og áður var lýst er epiglottitis mjög bráður
sjúkdómur og geta öndunarvegir lokast á mjög
skömmum tíma. Oftast eru börnin komin inn á
sjúkrahús áður en til slíks kemur, en standi maður
* utan spítala uppi með slíkt barn er ekki um annað
að ræða en að gera akut coniotomiu (tracheotomiu)
til að tryggja opna loftvegi.
Larynyitis spasmotlica (subylottica)
acuta — pscudocroup
ALMENNT
Hér er átt við bólgu og laryngospasma á subglott-
iska svæðinu sem þrengja lumen loftveganna og
valda oft stridor. Pseudocroup er mildur sjúkdómur
sé hann borinn saman við laryngotracheobronchitis
og epiglottitis. Flest tilfellanna má meðhöndla í
heimahúsum.
ORSAKIR
Flest börn með pseudocroup eru á aldrinum 1—5
' ára. Skýringin liggur líklega í anatomiu larynx, þ. e.
lítið lumen og mikið magn lymfuvefjar í lausri sub-
mucosu.
Pseudocroup er algengari í drengjum en telpum.
Sænskar tölur telja hlutfallið þarna á milli 7:3.8
Sum börn hafa tilhneigingu til að fá sjúkdóminn oft
og hefur þetta verið túlkað þannig, að ofnæmi sé
meðverkandi þáttur. Fátt hefur þó fundist sem styð-
ur þá tilgátu.
Oft veikjast börnin í framhaldi af veirusýkingu
í efri loftvegum, einkum þeim sem orsakaðir eru af
parainfluensuveiru I og II. Allar veirur er valda efri
loftvegasýkingu geta þó valdið pseudocroup.
Sýkingar í nefi, larynx og trachea eru nær alltaf
orsakaðar af veirum, í það minnsta í upphafi. Þegar
barnið leggst niður eykst fylling í æðum i hinum
sýktu slímhimnum. Þetta leiðir síðan til ödems. Fyr-
ir neðan glottis myndast meira ödem en annars stað-
ar vegna sogáhrifa á slímhimnurnar sem fram koma
neðan þrengsta hluta öndunarveganna, þ. e. glottis
(Bernoulli lögmálið). Þessir þættir skýra hvers
vegna pseudocroup kemur yfirleitt að nóttu til.
(Mynd 7.)
LÆKNANEMINN
Einnig er talið að laryngospasmar séu orsök í það
minnsta hluta sjúkdómsmyndarinnar. Er hér talið
að um neurofysiologiskan vanþroska geti verið að
ræða.
EINKENNI
Eins og áður kom fram veikjast börnin venjulega
að nóttu til, vakna upp með stridor og verða mjög
Mynd 7. Staðsetning bjúgs
og bólgu viS pseudocroup.
hrædd. Stridorinn er eingöngu við innöndun og er
venjulega mildur. Stundum má þó sjá inndrætti í
jugulum og epigastrium. Einstaka sinnum eru ein-
kenni hypoxiu. Börnin eru venjulega smávegis kvef-
uð og hás, harður geltandi hósti er nær alltaf hluti
sjúkdómsmyndarinnar. Stundum hækkar hiti lítið
eitt. Einkenni pseudocroup eru dregin saman í töflu
8.
MEÐFERÐ
Mikilvægt er að byrja strax meðferð og skal henni
beint að þeim þáttum sem valda ödeminu.
Börnin eiga að hafa hátt undir höfði þegar þau
sofa því þá minnkar bjúgur í efri loftvegum og loft-
flæði batnar.
Mikilvægt er að börnin hafi ró og næði því þá
minnkar þörfin fyrir súrefni, og öndun verður sam-
hæfðari. Stridor minnkar og dregur úr sogáhrifum
á slímhúðir. Subglottiska ödemið minnkar því. Það
11