Læknaneminn - 01.04.1995, Qupperneq 4

Leiðari ritstjóra
Ég get ekki látið tækifærið, að „messa“ svolítið, ganga mér úr greipum. Messa, því ekki það.
Pabbi sagði alltaf að ég yrði prestur er úr mér tognaði. Ekki slæm hugmynd það.
Samkvæmt mínum upplýsingum þá eru íslenskir læknar rúmlega 1300. Hér heima eru læknar
um 900 og þar af um 800 starfandi. Læknadeild H.í. hefur útskrifað um 36 lækna á ári og má ætla
að 33 (90%) þeirra fari utan til frekara náms. Ef framhaldsnámið tekur að meðaltali 5 ár þá ættu
íslenskir læknar erlendis því að vera 165 á hverjum tíma, en ekki rúmlega 400 eins og þeir eru nú.
Endurnýjun hér heima er lauslega áætluð um 15 læknar á ári.
Hörðustu fylgismenn markaðshyggjunnar segja að hið nýtilkomna atvinnuleysi hér á landi
sé komið til að vera. Því verði ekki stjórnað með handafli heldur lúti það lögmálum um framboð
og eftirspurn. Þjóðin hefur ekki efni á að nokkur vinnandi maður gangi um atvinnulaus, allra síst
læknar sem notið hafa menntunar er kostað hefur þjóðina mikla fjármuni og hann lungan úr ævinni.
Það hefur þó ekki verið svo að íslenskir læknar hafi mælt göturnar því margir hafa ílengst erlendis,
ýmist framlengt námið eða hafið störf í dvalarlandinu. Þetta er alþekkt og hefur verið nefnt „dulið“
atvinnuleysi lækna.
Engu einu er um að kenna en það sem mig langar að taka út og minnast sérstaklega á er
eftirspurn heilbrigðiskerfisins eftir unglæknum, en hún er lauslega áætluð um 32-36 störf á ári.
Þessi þörf er í engu samræmi við fyrrnefnda endurnýjunarþörf á sérmenntuðum læknum.
Ójafnvægi þetta hlýtur því að vera hluti af vandanum, og er fram líða stundir, leiða til frekari
fjölgunar íslenskra lækna í útlöndum. Hér fer ég ekki með neinn stórasannleik heldur staðreyndir
sem allir vita um en enginn virðist bregðast við.
Þessi vandi varð ekki til í einni svipan og verður ekki leystur á neinn einfaldann hátt en við
verðum að koma í veg fyrir að vandinn vaxi enn frekar. Því skora ég á þá, sem nú hafa með
málefni Læknadeildar að gera, að sýna kjark og koma með raunhæfar tillögur þannig að í
framtíðinni megi minnka fyrrnefnda þörf á unglæknum og þannig fækka læknanemum. Það má t.d.
breyta verkaskiptingu milli unglækna og sérfræðinga og flytja hluta af störfun unglækna yfir á
meinatækna, ritara o. s. frv. Samhliða yrði að fjölga sérfræðingum og skilgreina verksvið þeirra
betur. Inn í þetta blandast auðvitað önnur mál eins og verkleg kennsla læknanema, þjálfun
unglækna, kjaramál lækna, ýmis séhagsmunamál ákv. hópa og fjölgun sterkara kynsins í læknastétt,
en það yrði of langt mál og flókið og ekki á mínu færi að fara frekar út í hér.
Fækkun læknanema niður í 20-24 er mjög raunverulegur kostur.
Mörgum ykkar finnst þetta eflaust vera fáránlegar tillögur en það er alveg fráleitt að halda
sama fyrirkomulagi áfram. Eru læknar undanskildir lögmálum um framboð og eftirspurn?
Það dugar mér, samstúdentum mínum og fjölskyldum okkar skammt að heyra að það eigi
jafnvel að rofa til í atvinnumálum lækna í Evrópu eftir árið 2010 og um 2020 hér heima.
Ég vil að lokum þakka Einari Erni samstarfið og Fjólu, Astu Karen, Lilju Dögg og Hauki
Steini þolinmæðina.
Helgi Hafsteinn Helgason
2
LÆKNANEMINN 1. tbl. 1995 48. árg.