Læknaneminn - 01.04.1995, Page 48

inferior. Síðan er skuggaefni sprautað í æðarnar og
teknar röntgenmyndir af þeim (Mynd 6). Æða-
myndataka er ekki eins næm og rauðkornaskann en
blæðing þarf að vera meiri en 0.5 ml/mín til þess að
hægt sé að greina blæðingarstaðinn (20). Á hinn
bóginn er upplausn betri en á rauðkornaskanni og
rannsóknin því sértækari. Æðanryndataka er mjög
góð til að greina æðamisvexti og getur aðgreint
blæðingu vegna ristilpoka og æðamisvaxta (20).
Einn helsti kostur æðamyndatöku er sá að hægt er að
stöðva blæðingu með „emboliseringu” (thrombin,
oxaður sellulósi, gelfoam, polyvinyl sponge eða
segamyndandi gormum) eða æðaherpandi lyfjum
(vasópressín) (21).
Ristilspeglun
Sennilega sú rannsókn sem gefur hvað mestar
upplýsingar hjá sjúklingum með blóðhægðir (11).
Otvíræður kostur er að oft má uppræta blæðinguna
með ristilspeglunartækinu. Ef blæðingarstaðurinn
sést er greiningin áreiðanleg og taka má sýni frá
æxlum. Á hinn bóginn getur ristilspeglun verið
tímafrek og hún krefst töluverðrar þjálfunar. Ef
blæðing er mikil getur skyggni verið lélegt. Flestir
beita úthreinsun áður en ristilspeglun er framkvæmd
(22,23). Þess er þó ekki alltaf þörf því blóð örvar
þarmahreyfingar í ristlinum.
Ristilmynd
Venjulega síðasta rannsóknin í röðinni. Hellt er
inn skuggaefni um endaþarm og teknar röntgen-
myndir af kviðnum. Ristilmynd á aðeins rétt á sér
hjá sjúklingum þar sem blæðing er lítil eða þar sem
lítil blæðing hefur stöðvast alveg. Ekki er þó mælt
með að framkvæma ristilmynd fyrstu tvo sólar-
hringana frá stöðvun blæðingar því skuggaefnið
torveldar ristilspeglun og æðamyndatöku (21).
a)
b)
Mynd 6. Æðamyndatcika; a) Aortografia. b) Sértœk
œðamyndataka af arteria mesenterica inferior. Blœðing
er í bugðuristli og sést blœðingin sem stífnun á skuggaefni
fyrir utan œð. (Mynd: Röntgendeild Landspítalans)
Greining og meðferð
Orsakir blóðhægða eru fjölmargar og í hverju
tilviki fyrir sig verður að greina orsök blæðingar-
Mynd 7. Gyllinœð lœknuð með teygjubandsaðferð.
46
LÆKNANEMINN 1. tbl. 1995 48. árg.