Læknaneminn - 01.10.1996, Side 102

T
c D
DC'CC 3 00 1. C L t L y0"4 uuluioi*
Rannsóknarverkefni 4. árs læknanema, útdrættir
heilbrigðum einstaklingum miðar við mælingu á heildar
CoQl 0 í blóði. Buffruð lausn af perldórati var notuð til fell-
ingar á próteinum og ubiqunol oxað með kaliumöhexacya-
noferrati fyrir útdrátt. Við útdráttinn er notaður dethylether,
efri fasinn tekinn ofan af og þurrkaður með blæstri við 50°C.
Leifin var leyst upp í 2-própranóli. Ubiquinone Q8 var not-
að sem innstaðall. Notuð er HPLC mæling, 20pl sýni er
sprautað inn á súluna og QIO og Q9 mælt með UV-ljósmæl-
ingu við 275 nm gleypnitopp.
Gerður var samanburður á CoQlO í blóði og vefjum 10
vefjagigtarsjúklinga og paraðra viðmiða. Vöðvasýni voru tek-
in úr vastus lateralis með ómstýrðri nálarbíopsíu. Þau voru
mulin í 1-própranóli með Q9 sem innstaðal skv. Aðferð
Edlunds og 40pl sprautað inn á súluna eftir skiljun.
Niðurstöður: Endurheimtur aðferðarinnar eru á bilinu 98-
105% og lotumarkvísi góð (c.v.: 6,5% n=8). Hún er einföld,
fljótleg og áreiðanleg og notast við efni og tæki sem til eru á
flestum rannsóknastofum. Utdráttarferlið skilar hreinu sýni
með geymsluþol og mengun súlu er í lágmarki. Meðalgildi í
blóði 50 heilbrigðra einstaklinga reyndist 0.77pg/ml.
Skekkjuhlutfall á tvígildum mældist 4.4%. Sterk fylgni
fannst við kólesteról í blóði. Þessar niðurstöður eru í sam-
ræmi við það sem áður hefur birst. Vefjagigtarsjúklingarnir
reyndust hafa meðal plasmagildi 0.71pg/ml og viðmiðin
0.74pg/ml en vöðvagildi sjúldinga voru 0.021pg/mg og við-
miða 0.026pg/mg. Ekki fannst fylgni milli QIO styrks í blóði
og vöðvum.
Umræður: Ekki reyndist marktækur munur á vefjagigtar-
sjúklingum og viðmiðum í þessari rannsókn. Lítið er til af
gögnum um vöðvagildi CoQlO, en sýnt hefur verið fram á
hækkun í vöðvum íþróttamanna við þolþjálfun og/eða stera-
gjöf og virðist sú svörun ekki endurspeglast í blóði, sem er í
samræmi við það sem hér er lýst. Lífeðlisfræði og hugsanlegt
klínískt notagildi þessa efnis er áhugavert en þekking enn á
frumstigi.
Rannsóknin var styrkt afVísindasjóði Landspítala.
Gangráðsísetningar á Islandi
frá upphafi til ársins 1996
Eva S. Kristmundsdóttir1 og Ragnheiður Halldórsdóttir1.
Árni Kristinsson2, Ásgeir Jónsson3,
Guðmundur Oddsson3, Jón Þór Sverrisson''.
'LHÍ, "LSP. ’Sjúkrahús Reykjavíkur, ''Landakot og 5FSA.
Inngangur: Þróun hjartaraflosts nær allt aftur til ársins
1889. Þá töldu menn að endurlífun væri möguleg með því
að örva hjartað með rafstraumi. Árið 1959 var gangráður í
fyrsta sinn græddur í mann af þeim Senning og Elmquist á
Karolínska sjúkrahúsinu í Stokkhólmi. Síðan hafa orðið
miklar framfarir í tækni og hönnun gangráða. Samfara því
hafa ábendingar um notkun breyst. Þeir eru orðnir mun
áreiðanlegri og endingarbetri. Nú er hægt að velja um ein-
hólfa eða tvíhólfa gangráði og jafnframt svokallaða líffræði-
lega gangráði sem skynja ákveðna líkamsstarfsemi sjúklings
og breyta síðan hraða sínum eftir þörfum hans. Hér á landi
hefur engin tæmandi rannsókn verið gerð um gangráðsísetn-
ingar. Ekki hefur tekist að finna neinar niðurstöður rann-
sókna sem taka til gangráðsmeðferðar heillar þjóðar frá upp-
hafi. Vegna smæðar íslensku þjóðarinnar og fárra lækna sem
framkvæma gangráðsígræðslur hefur reynst nokkuð auðvelt
að halda saman gögnum varðandi þessar aðgerðir. Því ákváð-
um við að rannsaka ýmis atriði varðandi allar gangráðsí-
græðslur á Islandi frá upphafi til síðustu áramóta og hvort
þau hafi breyst í tímans rás. Þ.á.m. tíðni ígræðslna og
gangráðsskipta milli ára, kyndreifingu og aldur einstakling-
anna við ígræðslu. Auk þess tegundir gangráða, þ.e. hvort
þeir eru einhólfa eða tvíhólfa svo og ldínískar ábendingar og
hjartalínurit yfir ígræðslu. Að lokum ætlum við að kanna
lífslíkur einstaldinganna eftir ígræðslu.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin nær yfir tímabilið
1968 til loka ársins 1995, þ.e. 27 ár og þátttakendur eru þeir
íslendingar sem fengið hafa ígræddan gangráð hér á landi frá
upphafi. Upplýsingunum fyrir þessa rannsókn var safnað
saman afturvirkt, með því að skoða læknaskýrslur og gögn
um sjúldinga sem gengust undir gangráðsígræðslur á Land-
spítalanum. Borgarspítalanum Landakoti og Fjórðungs-
sjúkrahúsinu á Akureyri á því tímabili sem um ræðir. Upp-
lýsingarnar voru skráðar í forritið Filemaker pro 2.0 og Excel
5.0 notað við gerð niðurstaðna.
Niðurstöður: Frá upphafi hafa verið gerðar 1329
gangráðsaðgerðir á íslandi. Þar af eru 975 fyrsta ígræðsla og
354 gangráðsskipti. Síðan 1968 hefur ígræðslum fjölgað mik-
ið. I upphafi voru einungis um 10 aðgerðir gerðar á hverju
ári, en síðustu ár hafa þær verið um 90. Af þessum 975 ein-
staklingum voru 56% karlar og 44% konur. Meðalaldur karla
var 73.9 ár en lcvenna 75.3 ár. Fyrst voru einungis notaðir
einhólfa gangráðar. Árið 1982 hófst ígræðsla tvíhólfa gan-
gráða og eru þeir nú c.a. 30% af ígræðslunum síðastliðin 5 ár.
Einnig kom í ljós munur á aldri þeirra sem fengu einhólfa eða
tvíhólfa gangráð. Meðalaldur fóllcs með einhólfa var 75.5 ár
og tvíhólfa 67.7 ár. Algengustu ldínísku einkennin fyrir
ígræðslu gangráðs voru yfirlið í 38% tilvika, svimi 27%,
hægtaktur 21% og önnur einkenni voru sjaldgæfari. Aulc
þess var hjartalínurit fyrir ígræðslu skoðað. Kom í ljós að
63% einstaklinganna höfðu sjúkan sínus, 24% með III°-AV-
block, 9% með I-II°-AV-block og annað var sjaldgæfara.
Einnig kom í ljós að tíðni aðgerða vegna sjúks sínus hefur
aukist mikið með árunum. Sem dæmi má nefna að árið 1972
voru 18% aðgerða vegna sjúks sínus og 73% vegna III°-AV-
blok en árið 1995 voru hins vegar 70% með sjúkan sínus og
14% með III°-AV-block. Samkvæmt Chi-kvaðrat prófi var
ekki marktækur munur á sjúkum sínus og IIU-AV-block þeg-
ar tekið er tillit til aldurs sjúklinganna.
Ályktun: Tíðni gangráðsísetninga hefur aukist verulega frá
upphafi. Karlar eru fleiri og yngri við fyrstu ígræðslu. Notk-
LÆKNANEMINN
92
2. tbl. 1996, 49. árg.