Læknaneminn - 01.10.1996, Blaðsíða 71

Discipuli medicinae, quo vadimus?
hann hefur að geyma fyrr en hann hefur scörf og má þá
e.t.v. sjá hlut persónunnar sjálfrar, sem hóf göngu sína
í gegnum læknanámið og hvaða spor deildin skildi eft-
ir á sálarlífi hennar.
Þeir sem eiga læknanámið að baki hugsa með sér
„fallerallera — ég er sloppinn!“ og setja allar óþægilegar
minningar til hliðar. Þeir fara ekki í naflaskoðun til
þess að velta því fyrir sér hvort eitthvað hefði mátt bet-
ur fara í námi þeirra og þó svo að þær raunir sem menn
gengu í gegnum hafi gert einhverjum þeirra verulega
skráveifu og jafnvel skilið eftir merki sín á honum, þá
er sá hinn sami ekki að velta sér upp úr því að námi
loknu og reynir ekki að breyta deildinni í þágu þeirra
sem eftir koma. Því má fúllyrða þótt ekki liggi fyrir
formfastar rannsóknir um hlut innri gerðar læknisefna
að persónugerð læknanemans og mótun af kennslunni
muni hvort tveggja hafa áhrif á það hvernig honum
farnast í starfi og ætla má að verklag læknastúdentsins,
aðferðafræði, ögun við nám og störf í deildinni haldist
áfram eftir útskrift.
Námsefni og kennsla:
Þegar námsefnið er skoðað kemur í ijós að það yrði
skrýtin skepna sem sköpuð yrði eftir því hlutfalli sem
hinar ýmsu greinar fá til umráða til þess að gera úr
lækni. Sérstaklega má benda á að á hinum fyrstu árum
eru grunnfög sem kennd eru í náttúrufræðibrautum
menntaskóla endurtekin í læknadeild. Kemur þar ber-
lega í Ijós hve gamlar hefðir geta verið íhaldssamar og
blandast inn hagsmunir vegna úrtaksprófa. Þegar
námsefnið er skoðað sést vel hve læknanámið hlýtur að
vera langvinnt og fræðin mikil að magni í blaðsíðum
talið, og slíkt er víðfeðmi efnisins að læknastúdent
kemst seint yfir lestur þess alls. Auðvitað er sérfræði-
þekking af hinu góða en spurningin er hversu mikið á
að rúmast innan námsefnis læknadeildar með hliðsjón
af þörfum allra seinna meir. Itursértæk þeklting er ekki
í allra þágu og úreldist fljótt. Því má ekki ganga of langt
í kennslu slíkra hluta á kostnað annarrar góðrar mennt-
unar.
Til þess að ná upphafsprófi í læknadeild þarf nem-
andi að hafa góða undirstöðu frá menntaskóla, einkum
þekkingu sem varðar efna- og eðlisfræði. Segja má að
ekki komist aðrir í læknadeild en þeir sem geta leyst 80
efnafræðidæmi á fjórum klst. Einnig þarf hinn sami að
útsjá strax réttar textabækur af mörgum doðröntum
sem fram eru réttir af kennurum deildarinnar. Allir
skyni gæddir menn sjá, að ekki er unnt að Iesa allt þetta
og verður því haldreipi nemenda að lesa glósur, sem til
eru orðnar hjá fyrri námsárgöngum vegna steinrunn-
inna fyrirlestra ella að glósurnar eru þakksamlega þegn-
ar sem styttingsútbýti frá kennurum. Þetta er nauðsyn-
legt þegar litið er á námsferlið sem líkja má við hindr-
unarhlaup vegna prófaáráttu kennara. Hindranirnar
eru misgóðar og segja nemendur í spaugi að menn
þurfi að lesa allt, gleyma aðalatriðum en leggja aukaat-
riðin á minnið til þess að standast prófin. Það ber að
kanna hvort eitthvað sé til í því sem haldið er fram að
þróun kennslunnar sé í þá veru að kenna meira og
meira um minna og minna en aðalatriði og yfirsýn í
formi skipulags og stjórnunar sé hunsað. Verulegt úrval
á sér stað fyrst í læknanáminu þannig að þeir sem kom-
ast í gegnum læknadeild hljóta að vera tilteknum hæfi-
leikum búnir. Ef kennarar eru gagnrýndir fyrir próf
segja þeir yfirleitt: Hvaða kosti höfum við? Það er auð-
vitað álitamál hvernig próf skulu vera sniðin og hvort
annað, svo sem viðtöl geta komið í þeirra stað og því
ber að líta á tilgang prófanna. Eru þau til þess að píska
menn til náms eða fella út þá sem eru vanhæfir ellegar
gefa kennurum vegvísi um færni sína, hæfi sem kenn-
arar. Líklega á allt þetta nokkurn sannleiksstreng en
menn geta spurt hvort úrtaksprófin nái tilgangi sínum
svo nýlæknarnir séu hinir hæfustu úr hópnum sem
byrjaði nám í deildinni ellegar einungis skari manna
sem þyrfti helst á áfallahjálp að halda.
Læknanámið er stílað til þess að veita læknanemum
mikla þekkingu, á því er enginn vafi en spurningin er
einnig sú hvort það leiði til þess þroska sem þarf til að
beita þeirri þekkingu. Það að ná einu prófinu eftir
öðru eykur sjálfstraust og áræði sem er gott og gilt inn-
an skynsamlegra marka. Hins vegar getur einnig kom-
ið upp námsleiði og síþreyta, þar sem menn finna ekki
umbun erfiðis síns og hættan á ofnotkun vímuefna get-
ur orðið að verulegu vandamáli. Læknadeild hefur - og
líklega ekki að ósekju- verið ásökuð um vankanta, skör-
un á námsefni og kennslu og tengslaleysi kennara inn-
byrðis, íhaldssemi þeirra í kennsluháttum og fornlegri
framsetningu, efnisvali og umfjöllun. Ekki verður þó á
móti mælt því að kennslu í læknadeild hefur farið fram
með því að kennslan er orðin viðráðanlegri með nu-
merus clausus og kennslustjórn.
Af sömu ástæðu, þ.e. því hve námið er langt og
strangt, verða möguleikar til hlutdeildar í félagslífi inn-
an deildarinnar eða háskólans fremur erfiðir hjá lækna-
LÆKNANEMINN
61
2. tbl. 1996, 49. árg.