Læknaneminn - 01.10.1996, Side 110

Rannsóknarverkefni 4. árs læknanema, útdrættir
Niðurstöður næmisprófanna, svo og upplýsingar um sýlda-
lyfjanoktun og heilsufar barnsins, voru skráð í gagnagrunn
(Microsoft Access). Miðað var við að p gildi <0.05 væri mark-
tækt.
Fengið var samþykki Siðanefndar Landspítalans íýrir rann-
sókninni.
Niðurstöður: 91 barn tók þátt í rannsókninni og frá þeim
fengust 27S stofnar. Það var breytilegt hversu margir stofnar
fengust frá hverju barni, minnst einn og mest 5 (meðaltal
3,1). Af þeim höfðu 58 (64%) fengið sýklalyf a.m.k. einu
sinni undangengið hálft ár og voru með 176 stofna. Hin 33
börnin (35%), voru með 102 stofna.
Sýklalyfjanoktun var aðallega háð aldri. Yngri börnin
höfðu fleiri verið á sýklalyfjum o oru að meðaltali oftar á
sýklalyfjum en eldri börnin. Einnig var meira notað af
Fiemoxin og Augmentín í yngri aldurshópunum.
Sýklalyfjaónæmi hjá börnum mældist töluvert. Oxacillin
83%, penicillin 55%, trimetoprim-sulfamethoxazole 47%,
erythromycin 47%, tetracycline 21%, cephalothin 18%.
Bakteríurnar voru nánast allar næmar fyrir chloramphenicol
(<1%).
Ekki var tölfræðilegur munur á næmi fyrir tetracycline eða
chloramphenicol eftir því hvort börnin höfðu verið á lyfjum.
Sá munur var hins vegar marktækur fyrir hin lyfin (oxacillin,
p=0.006, öll hin, p<0.0001).
Þegar einstök sýklalyf voru skoðuð kom í ljós að Primazol
veldur fyrst og fremst og umfarm önnur lyf, ónæmi gegn tri-
metoprim/sulfamethoxazole (p=0.0003). Margt bendir til
þess að Flemoxing og Augmentin hafi svipuð áhrif á næmi
fyrir penicillini.
Það kom í ljós að ónæmi gegn penicillini og tri-
metoprim/sulfamethoxazole var meira meðal barna í dagvist-
un en Flemoxin og Primazol notkun var einnig meiri í þess-
um hópum. Búseta og kyn vritist ekki hafa áhrif á næmi.
Umræður: Ónæmið sem mældist var mun meira en við
áttum von á og meira en komið hefur fram í greinum um
sambærilegar rannsóknir. Skýringin á því er að einhverju leyti
sú að hér er eingöngu verið að skoða börn, sem nota sýklalyf
meira en fullorðnir.
Notkun sýklalyfja er sterkasti þátturinn í því að valda
auknu ónæmi meðal viridans streptókokka. Mjög sterk fyl-
gni var á milli sýklalyfjanotkunar og ónæmis og einnig var
línuleg fylgni á milli fjölda sýklalyfjakúra og vaxandi ónæmis
og er það í samræmi við íslenskar rannsóknir sem gerðar hafa
verið á S. pneumoniae.
Fyrir fáum árum var almennt talið að ónæmi meðal viri-
dans streptókoldca væri lítið og því hægt að meðhöndla sýk-
ingar vegna þeirra blint með penicillin. Þó svo að það sé lík-
legt að ónæmi meðal fullorðinna sé minna en í börnum, þá
benda niðurstöðurnar til þess að ekki sé lengur hægt að með-
höndla viridans sýkingar blint.
Þó svo að viridans streptókokkar séu alla jafna ekki miklir
skaðvaldar, þá virðast þeir geta dreift genum sínum til ann-
arra streptókokka og með því aukið ónæmi meðal þeirra. Það
er því vert að hafa í huga þegar skrifað er upp á sýklalyf, að
hálsflóran mun bera þess merki næstu vikur eða mánuði.
Af ofansögðu má ljóst vera að mikilvægasta slcrefið til að
draga úr ónæmi meðal baktería er að draga úr sýklalyfjanotk-
un.
Fæðugjafir í faraldri þarmadrepsbólgu
Kristín Theodóra Hreinsdóttir1.
Atli Dagbjartson2, Jóhann Heiðar Jóhannsson3.
'LHI, "Barnaspítala Hringsins,
"Rannsóknastofu háskólans í meinafræði.
Gerð var afturvirk samanburðarrannsókn á fæðugjöfum
barna sem veiktust í þarmadrepsbólgufaraldri sem kom fram
á árunum 1987-1990. Tilgangurinn var að kanna hugsanleg
tengsl milli fæðugjafar og tilkomu þarmadrepsbólgu. Fyrir
hvert sjúkratilfelli voru til samanburðar valin tvö börn úr
fæðingaskrám. Skyldi annað þeirra fætt minna en sex mán-
uðum á undan og hitt minna en sex mánuðum á eftir sjúk-
lingnum. Munur á fæðingarþyngd átti að vera minni en 250
g og munur á meðgöngulengd minni en tvær vikur. Sjúkra-
skrár barnanna voru fengnar frá Barnadeild og Kvennadeild
Landspítala og allar upplýsingar um fæðugjöf skráðar.
Fæðumagn á þyngdareiningu var reiknað fyrir einstakar
gjafir á 12 tíma fresti og sett upp í dreifirit (scattergram) fyr-
ir hvorn hóp fyrir sig. Fundin var bein lína sem lýsti aukn-
ingu í fæðumagni milli gjafa fyrir hvorn hóp, fyrstu 240 klst.
eftir fyrstu gjöf. Hallatala línunnar fyrir sjúkratilfellin var
00072 (95% öryggismörk: 0,064-0,081) en fyrir viðmiðin
0,063 (95% öryggismörk: 0,0550,071). Það er því ljóst að
munur á fæðumagni barna sem veiktust og barna í saman-
burðarhópi er elcki marktækur.
Af sjúkratilfellunum 18 höfðu sextán (eða 88,9%) fengið
fæðu í maga áður en þau veiktust af þarmadrepsbólgu. Oll
börnin sem fengu þarmadrepsbólgu voru mötuð um maga-
slöngu áður en þau veiktust, en einungis 55,6% viðmiðunar-
barnanna. Brjóstamjólk í fyrstu gjöf fengu 18,8% þeirra sem
veiktust og 50% hinna.
Af öðrum hugsanlegum orsakaþáttum sem teknir voru til
saanburðar má nefna súrefnisskort við burðarmál en fleiri
börn höfðu orðið fyrir súrefnisskorti í sjúklingahópnum
(61,1%) en í viðmiðunarhópnum (41,7%). Sama hlutfall
beggja hópanna féldc Apgar-stigun undir 5 við eina mínútu
en við fimm mínútur var Apgar-stigun sjúklinganna lægri
(33,3% höfðu Apgar undir 7) en viðmiðunarhópsins (25%
höfðu Apgar undir 7). I sjúklingahópnum höfðu fleiri fæðst
með bráðum eða hálfbráðum keisaraskurði (66,7%) en í við-
miðunarhópnum (22,2%). Einnig var skoðað hve mörg börn
höfðu haft blóðríki, opna fósturæð eða hækkað bilirubin,
fengið naflaslagæðarlegg eða sýldngu eða verið léttburar og
fannst enginn munur milli hópanna.
LÆKNANEMINN
100 2. tbl. 1996, 49. árg.