Úrval - 01.10.1966, Síða 128
126
ÚRVAL
á hljómleikaförina, gerðum við
okkur æ betri grein fyrir því, að
mest undur allrar fararinnar var á
meðal okkar sjálfra í lestinni. Það
var hinn ótrulegi 83 ára aldni
Meistari. Akafi hans og áhugi gerði
okkur alla furðu lostna. Ég kom
eitt sinn að honum í Sun Valley
klukkan 10 að morgni, þar sem hann
lá endilangur á grasflötinni fyrir
framan gistihúsið og skálaði fyrir
þessum fögru fjöllum í freyðandi
kampavíni!
í Atlanta kom fyrir atburður,
sem var einkennandi fyrir viðhorf
hans til tónlistarinnar, en segja
má, að legið hafi við, að það hafi
verið eitthvað dularfullt við þetta
viðhorf hans. Þegar við gengum
inn í hinn risavaxna hljómleika-
sal þennan morgun, kváðu þar við
hamarshögg. í miðjum salnum voru
verkamenn að slá upp palli fyrir
hnefaleikakeppnina, sem átti að
halda þar þá um kvöldið.
Hljómleikar okkar áttu svo að
verða það næsta kvöld þar á eftir.
Hávaðinn hljóðnaði gersamlega,
þegar Toscanini gekk að hljóm-
sveitarstjórapallinum, og það ríkti
einnig þögn meðan á hinni stuttu
æfingu okkar stóð. En strax og
Toscanini steig niður af pallinum
gengu verkamennirnir aftur að sínu
starfi og verkstjóri einn labbaði
fram hjá meistaranum með hatt
sinn á höfðinu. Toscanini snar-
stanzaði.
Hann lyfti tónsprotanum og sló
hattinn af höfði verkstjórans.
„Ignorante! (Fáráðlingur!) Takið
ofan! Hér er kirkja!“ Maðurinn
varð orðlaus af undrun, leit ýmist
á hnefaleikapallinn eða Meistarann,
og svipur hans lýsti samblandi
undrunar og skelfingar. „Já, Ignor-
ante!“ hrópaði gamli maðurinn.
„Þar sem tónlistin er, þar er kirkja!
Hattinn af hausnum, stupido!
(Heimskingi)!“
Sem hljómsveitarstjóri gnæfði
Toscanini sem risi við sjóndeildar-
hring í heimi tónlistarinnar. Að
mínu áliti var snilligáfa hans fyrst
og fremst fólgin í því, hversu auð-
velt honum reyndist að gera hljóð-
færaleikinn að ólýsanlegri og ó-
gleymanlegri persónulegri reynslu.
Við, sem nutum þeirra dásamlegu
forréttinda að fá að leika undir
stjórn hans, þangað til NBC-sin-
fóníuhljómsveitin var lögð niður
árið 1945, fundum glöggt, að það
hofði orðið umbreyting innra með
okkur. Það var líkt og við hefðum
endurfæðzt. Fyrir okkur varð hljóð-
færaleikurinn nú hið göfugasta starf
.... eins konar köllun. Slíkir voru
töfrar Toscaninis.
Rithöfundur var kynntur fyrir móður fimm dætra i veizlu einni
í West E'nd í London.
„Frú,“ varð honum að orði, „það er mér sönn ánægja að hitta höfund
svo margra fagurra útgáfa.“