Úrval - 01.02.1970, Side 55

DUKE ELLINGTON
53
þess af honum, að hann sækti guðs-
þjónustur hjá báðum söfnuðunum á
hverjum sunnudegi. Hann minnist
oft á hin miklu áhrif, sem móðir
hans hafði á hann. „Hún var vön að
segja við mig: Edward, það hvílir
blessun yfir þér,“ segir Ellington.
,.Hún sagði, að ég skyldi aldrei vera
áhyggjufullur. Og þess vegna hef ég
heldur aldrei verið það.“
Foreldrar hans léku bæði á píanó.
Og hann hóf nám í píanóleik sjö
ára að aldri. Kennarinn gafst samt
fliótlega upp á að eiga nokkuð við
hann, því að hann fékkst ekki til að
æfa fingraæfingar. En hann samdi
samt fyrsta lagið sitt fjórtán ára að
aldri. Það hlaut heitið ,,Sjoppuræll“
vegna þeirrar staðreyndar, að hann
vann þá í rjómaíssjoppu. Honum
hafði þá einnig áskotnazt gælunafn-
ið ,,Duke“ (Hertogi), vegna þess að
hann leit svo óskaplega fyrirmann-
lega út í stífpressuðum einkennis-
búningi afgreiðslumanns. Stundum
er hann beðinn um að leika þetta
fyrsta lag. ,,Ég get það ekki,“ segir
hann þá. ..Það er alltof erfitt.“
Eftir að hafa leikið nokkur ár með
ýmsum litlum hljómsveitum í Wash-
ington og í nágrenni höfuðborgar-
innar, hélt Ellington til New York.
Þar hóf hann eins konar tónlistar-
nám hjá svörtum fiðluleikara, og
komst hann þá næst því að hljóta
formlega tónlistarþjálfun. Hann
kynntist fiðluleikara þessum í New
York. Hann hét Will Marion Cook,
og hafði hann stundað nám í Evrópu
og hlotið þar mikla frægð. „Eg var
vanur að spyrja hann ýmissa spurn-
inga um tónlist,“ segir Ellington.
„Og svörin, sem ég fékk, voru á við
hálfan vetur í tónlistarskóla. Svo
var hann vanur að bæta við: Þú
verður að fara í tónlistarháskóla."
Og ég var vanur að segja: „Heyrðu
pápi, ég vil ekki fara í tónlistarhá-
skóla, vegna þess að þeir kenna ekki
það, sem ég vil fá að læra.“
„ÉG GET EKKI SAGT NEI“
Að nokkrum tíma liðnum hafði
Duke komið á laggirnar lítilli hljóm-
sveit, sem lék víða í New York og
nágrenni. Þeim bauðst fyrsta stóra
tækifærið árið 1927, þegar útvarpað
var um útvarpsstöðvar frá leik
þeirra í „Baðmullarnæturklúbbn-
um“ í Harlem. Jazzinn var þá ein-
mitt að slíta barnsskónum og hljóta
miklar vinsældir, og Harlem var
miðpunktur jazzins. Þeir áttu þar
oft stórkostlegan samleik heilu
kvöldin, og minnist Duke þeirra
stunda með mikilli ánægju. „Þarna
var Willie Smith, nefndur Ljónið,
og James P. Johnson. Ég glamraði
á píanóið, og það gerði Fats Waller
líka. Ljónið stakk vindli í kjaftinn
og þrammaði yíir að píanóinu.
„Rístu á lappir," sagði hann þá. „Ég
skal sýna þér, hvernig þetta á að
hljóma.“ Og það gerði hann líka
sannarlega!“
Það var einmitt árið 1929, að
mikla heimskreppan skall á. En orð-
stír og vinsældir Ellingtons héldu
áfram að aukast þrátt fyrir allar
kreppur. Hann kom fram í söng-
leiknum „Sýningarstúlkan", sem
var sviðsett af Florenz Ziegfeld við
tónlist eftir George Gershwin. Hann
hélt einnig til Hollywood með
hljómsveit sinni og lék þar í tveim
kvikmyndum. Og rétt eftir 1930 fór