Úrval - 01.02.1970, Blaðsíða 62

Úrval - 01.02.1970, Blaðsíða 62
60 ÚRVAL gæti upplifað Nirvana. En Nirvana er sálarástand, þar sem enginn vott- ur af sjálfselsku né eigingirni fyrir- finnst. í slíku hreinsuðu vitundar- ástandi getur maðurinn fundið og greint hinn alls staðar nálæga and- lega veruleika. En samkvæmt kenn- ingum Búddha eru sjálfselskan og eigingirnin sem alls staðar er nálæg eins og krabbamein í sálarlífinu, sem eitrar það og spillir því. Kenningar Hindúa um eðli mannssálarinnar og kenningar Búddha, sem settar voru fram fyrir 2500 árum, eru stórmerkileg sálar- fræði, og nú á þessari öld er vest- ræn sálarfræði að uppgötva ýmis sannindi um sálarlíf mannsins, sem Austurlandabúar þekktu fvrir 25 öldum. En auðvitað eru kenningarnar um alnálægan andlegan veruleika og leiðina, sem fara þarf til að upp- götva hann, ekki eingöngu indversk- ar. Þær finnast meðal mystíkera allra alda og einnig innan margvís- legustu heimspeki- og trúarkerfa. Það er alls staðar lögð áherzla á sömu aðalatriðin. Vegna þess hve uppgötvanir vest- rænna sálfræðinga eiga margt sam- eiginlegt með kenningum indverskra heimspekinga og viðhorfum margra mystíkera, benda þær á hugsanlegt svar við spurningunni um ráðgátu dauðans. Þessar niðurstöður, ef þær eru réttar, benda til þess, að dauð- inn sé hvorki útslokknun sjálfsvit- undarinnar, né persónulegur ódauð- leiki, heldur sameining við alnálæg- an veruleika, sem persónuleiki mannsins hefur um tíma losnað frá. Hann hefur fengið tímabundið sjálf- stæði frá kjarna sínum og upp- sprettu, en goldið fyrir það með einangrun sinni og einstæðingsskap. Ef þetta er rétt, hafa skáldin ekki síður lýst þessari hugmynd en heim- spekingar og mystíkerar. Er þetta ekki álit gríska skáldsins Euripi- desar, þegar hann segir: „Hver veit, nema við verðum að deyja fyrst til að vita, hvað raunverulegt líf er. Hver veit, nema lífið hefjist með dauðanum og það, sem við köllum líf, sé dauði.“ Euripides var einn af forsvarsmönnum hellensku skyn- semisstefnunnar. Þá er ekki síður merkilegt að sjá þessar sömu hugmyndir koma fram meðal vestrænna ljóðskálda, eftir að nútíma vísindi tóku að hefjast til vegs og virðingar. Ensku skáldin Henry Vaughan og William Woods- worth fjalla um sömu hugmyndir og Euripides í ljóðum sínum. Þeir segja að lífið, eins og það birtist í mannlegum persónuleika hér á jörðu, sé aðeins grein af ólíkara og betra lífi frá öðru og dýpra sviði tilverunnar. Barnið býr yfir óljós- um endurminningum um sín sönnu heimkynni, meðan það er ungt. Þó fölna þær með aldrinum og gleym- ast, þegar barnið er fulltíða og verður fangið af lystisemdum og þörfum jarðlífsins. Þegar gleði og sorgir lífsins hafa svo verið reyndar til þrautar og halla tekur undan fæti, er elli og síðan dauði sækja að, vakna bernskuminningarnar um hin sönnu heimkynni ef til vill aft- ur. Um þetta fjalla ljóð Vaughans og Wordsworth. Ef sannleikurinn um lífið og dauðann er óljós, þá er ástæðan fyr-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Úrval

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Úrval
https://timarit.is/publication/1841

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.