Úrval - 01.02.1970, Síða 69

ÞEGAR BANKASEÐLAR OG VÍXLAR . . .
eftir því að dæma er það gott. Fólk-
ið er hraustlegt og myndarlegt á að
líta, þó að það hafi sín vandræði
við að stríða með heilsufar eins og
hverjir aðrir. Nokkuð er um skyr-
bjúg, húðsjúkdóma og jafnvel holds-
veiki. En aðar þjóðir eiga í höggi við
tæringu og hjartabilun. Þegar það
er athugað, að þjóðin er fámenn og
landið strjálbýlt og þess vegna erfitt
um alla læknishjálp, verður fólkið
að teljast hraustur og sterkur stofn,
þó að lítið sé um kornmeti. Því var
að mér hvíslað, að talsvert væri um
drykkjuskap. En aldrei sá ég ölvað-
an mann og heldur enginn sam-
ferðamannanna. Dufferin lávarður
talar um allmikla drykkju við til-
tekið tækifæri. En ef ég man rétt,
þá var það hans eigin drykkja, sem
hann einkum var að lýsa. Þó að við
„varðhundar“ værum hunda kát-
astir, þá vorum við að minnsta kosti
engir drykkjuhundar.
Þegar rætt er um ástand þjóðar
með tilliti til lífsnautnar og menn-
ingar, verður manni jafnan staldrað
við uppeldismálin. Á íslandi eru
allir, eða næstum allir, læsir. !Ég
sæki þessi ummæli í bókina eftir Sir
George Mackenzie um ísland, og
hún kom út 1811 þegar almennt
menntunarástand í heiminum var á
miklu lægra stigi en nú: — „Undir
eftirliti prestanna og samkvæmt
aldagömlum landssið er haldið uppi
reglubundinni heimafræðslu“.......
„Fræðsla barnanna er eitt af störf-
um hans“, þ. e. íslendingsins, „og
á þeim tímum sem litli kofinn hans
er næstum grafinn í vetrarsnjóinn,
en úti ríkir dimma og kuldi, leggur
birtu frá lýsislampa á bókina hans,
67
en af henni les hann heimilisfólkinu
fróðleik, guðsorð og lífsspeki." Mac-
kenzie lýsir því síðan, að samkvæmt
fornum landslögum er presti heim-
ilt að neita að vígja hjónaefni ef
annað hvort er ólæst. Ekki mundi
tjóa að framfylgja slíkum lögum á
Englandi, en sá hugsunarháttur og
sú virðing fyrir menntun sem slík
lög bera vitni um er sannarlega öf-
undsvert. Og það er heldur ekkert
smáræði sem íslendingar lesa.
Naumast er hér um nokkra yfirstétt
að ræða né heldur nokkurn hóp
auðugra manna svo sem vor á með-
al, enda er hér ekkert um fína skóla
og fremdar-háskóla, eins og þá sem
þess konar fólk sendir börn sín í á
voru landi. En í Reykjavík er ágætis
æðri skóli, sem stjórnað er af rektor
og prófessorum, og þar er klassísk
menning í heiðri höfð. Svo eru þar
líka óæðri skólar. Árangurinn má
sjá á menntun þjóðarinnar. „Mac-
beth“ hefur verið þýddur á íslenzku
og prentaður í Reykjavík. Auðvitað
væri ekki í slíkt ráðizt, ef enginn
vildi lesa „Macbeth“. í landinu eru
gefin út fimm blöð, tvö þeirra í
Reykjavík. J.B. fékk með dags fyrir-
vara prentaða sálma til þess að
syngja við guðsþjónustu um borð í
Mastiff. Það verk var prýðilega af
hendi leyst.
Einn er sá galli á Reykjavík, sem
mér kom hvað mest á óvart, að þar
er enginn banki. Það er enginn við-
skiptabanki á öllu landinu. Mér var
sagt að mannfjöldinn væri 90.000 og
af þeim 2500 í höfuðstaðnum. Þó að
það sé ef til vill orðum aukið, þá
er samt nógu margt menntaðra
manna hér til að krefjast slíkra