Úrval - 01.05.1970, Blaðsíða 61

ELDINGIN — STÓRSKOTALIÐ NÁTTÚRUNNAR
59
Benjamín
Franklín fann
meö flugdreka-
tilraun, að
hinn voti
strengur leiddi
rafmagn til
jarðar. Þessi
uppgötvun
leiddi til
eldingarvarans.
heill málmleiðari írá masturstoppi
niður í sjó. Skip enska flotans fór-
ust því enn mörg af völdum eld-
inga. Þannig missti flotinn 35 vöru-
flutningaskip, 13 freigátur og 10
einmastraðar skútur á árunum 1810
--1815.
Einhver kom fram með þá hug-
mynd að nota kopartein í stað hinn-
ar óþjálu keðju. Þetta var reynt
árið 1841 um borð í HMS „Hagard“.
1846 bar skipið nafn með rentu, en
þá varð það fyrir eldingu, sem ger-
eyddi mastri þess.
Um þetta leyti stakk Sir William
Snow Harris upp á að nota sjálf
möstrin sem leiðara með því að
festa koparræmur niður eftir möstr-
unum, sem væru í tengslum við
koparplötur á skrokki skipsins og
kili.
í þeirri von að geta sannfært
flotamálaráðuneytið um ágæti hug-
myndar sinnar, lagði hann fram
skýrslu yfir 220 brezk skip, sem
orðið höfðu fyrir eldingu. Hann
fullyrti að 75% skipanna hefðu
fengið eldinguna í möstrin, hæsta
punkt skipanna. Nálægt 50 skip
urðu eldingunum að bráð og 90 sjó-
menn létu lífið.
Eitt skip, „Actaeon“ var útbúið
þessum búnaði til reynslu, og það
kom í ljós, að skipið hélt velli, þrátt
fyrir að það yrði fyrir eldingu. Eng-
in skaðsemdar áhrif komu fram.
Stýrimaður, sem stóð við dælu
skipsins, sá þegar eldingu sló niður
í masturstoppinn. Skipið titraði og
stór blossi myndaðist við eldingar-
leiðarann. Árangurinn varð sá, að
engin eyðilegging átti sér stað.
Enski flotinn tók nú upp þessa
nýju tækni, og það kom fljótt í ljós