Úrval - 01.02.1979, Qupperneq 83

FJÖLGADU ÆVIÁRUNUM
ná athygli sjúklinganna,” segir
Charles Ross hjá Interhealth, fyrir-
tæki því í San Diego sem tölvuvinnur
upplýsingar flestra stofnana þar um
slóðir. ,, Allir vita að sígarettu-
reykingar eru slæmar, svo dæmi sé
tekið, en hér fá þeir möguleika sína
nafnda í tölum og geta þá ekki blekkt
sjálfa sig lengur.”
Greiningin gefur ekki alltaf slæmar
fréttir. Þegar læknarnir við Ames
rannsóknarmiðstöðina í Kaliforníu
voru að meta líkur fertugs manns,
komust þeir að því að áhættualdur
hans var 36 ár. Og það sem meira var:
Ef hann fengist til að nota öryggis-
beitin í bílnum og hreyla sig dálítið
meira, gat hann lækkað áhættu-
aldurinn niðurí 33 ár.
Matið er of nýtilkomið til þess að
læknar geti gert sér fulla grein fyrir
áhrifamætti þess á sjúklingana. En
það sem vitað er, er jákvætt. Sem
dæmi má nefna, að Ames lækninga-
stöðin beitti matinu á 488 sjúklinga
eitt árið og leitaði næsta ár til 107
þeirra af handahófi til að prófa
árangurinn. I ljós kom, að áhættu-
aldurinn halði lækkað um 1,4 ár að
meðaltali. Þar að auki höfðu 20%
breytt lífsvenjum sínum verulega til
hins betra, höfðu grennst og hætt að
reykja.
,,Ég man sérstaklega eftir cinum
manni,” sagði John Sherwood,
læknir hjá Ames. ,,Hann var of
þungur, hafði sykursýki og of háan
81
blóðþrýsting og lét sér þetta nokkurn
veginn í léttu rúmi liggja. Hann var
51 árs, en áhættualdur hans var 66 ár.
Þegar við sýndum honum matið, var
eins og hann vaknaði til meðvit-
undar. Hann hefur lést um rúm 17
kíió, fór að taka lyf til að lækka blóð-
þrýstinginn og sinna sykursýkinni.
Áhættualdur hans er enn nokkrum
árum hærri en árafjöldinn, vegna
sykursýkinnar. En hann lltur betur út
og honum líður betur, og hann hefur
áorkað því sem heimilislæknirinn
hafði verið að reyna að fá hann til að
gera árum saman. Ég rak bara
tölurnar frama í hann, og hann
vitkaðist.”
Cornelius K. Blesius, læknir í E1
Paso í Texas, segir að síðan hann fór
að beita heilsu-áhættumatinu, hafi æ
færri sjúklginga hans fengið hjarta-
áföll. ,,Nú er þetta ekki bara rausið í
lækninum. Sjúklingurinn fær það
svart á hvítu hvað í húfi er og verður
að taka ákvörðun sjálfur,” segir
Blesius. ,,Þannig vcrða þeir tveir, sem
vinna að sama markmiði, sjúklingur-
inn og læknirinn.”
Með hættumatinu getur læknirinn
frætt nákvæmlega um hin ýmsu atriði
og sjúklingurinn veit upp á hár hvað
þarf að gera til að minnka áhættuna
og fjölga æviárunum. Vel gctur verið,
að hann skilji það sem er ennþá meira
virði: Að það er hans að koma í veg
fyrir sjúkdómana. ★