Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2024, Blaðsíða 65

63
Ritrýnd grein | Peer review
Tímarit hjúkrunarfræðinga | 2. tbl. 100. árg. 2024
„Suma daga nær
maður ekki höfðinu
upp úr vatninu“
Reynsla hjúkrunar-
fræðinga af starfi
teymisstjóra í
heimahjúkrun
INNGANGUR
Heilbrigðiskerfið er í stöðugri þróun til að mæta þörfum notenda en eitt þjónustuform sem
boðið er upp á er heimahjúkrun. Slík þjónusta er hugsuð til þess að aðstoða skjólstæðinga
við að vera sem mest sjálfbjarga heima og fyrirbyggja frekari heilsubrest sem myndi kalla á
aukna þjónustu (Kristinsdottir o.fl., 2021). Sú stefna að einstaklingar búi sem lengst heima
hefur í för með sér að hjúkrunarþyngd þeirra skjólstæðinga sem fá heimahjúkrun er að aukast
og þeim fylgja iðulega áhyggjufullir ættingjar sem einnig þarf að sinna (Kristinsdottir, o.fl.,
2021; Martinsen o.fl., 2018).
Innan heimahjúkrunar hér á landi eru ákveðin teymi sem sjá um að fara á heimili fólks. Yfir
þessum teymum eru teymisstjórar sem bera ábyrgð á því að skjólstæðingar fái þá þjónustu
sem þeir þurfa og hafa umsjón með starfsfólkinu sem teyminu tilheyrir. Teymisstjórar eru
skilgreindir sem millistjórnendur á stjórnendastigi sem standa næst skjólstæðingum og
starfsfólki sem sinnir klínísku starfi (Birken o.fl., 2018). Rannsóknir sýna að æðstu stjórnendur
og millistjórnendur í heilbrigðisþjónustu upplifa togstreitu og álag í starfi og á milli vinnu
og einkalífs í meira mæli en þeir heilbrigðisstarfsmenn sem ekki hafa stjórnunarskyldur
(Hartviksen o.fl., 2020; Peter o.fl., 2020). Auk þess upplifa stjórnendur á lægri stjórnendastigum
minni starfsánægju, miklar líkamlegar og andlegar kröfur, aukin líkamleg álagseinkenni
og minni fyrirsjáanleika yfir vinnudaginn heldur en þeir heilbrigðisstarfsmenn sem engar
stjórnunarskyldur hafa (Peter o.fl., 2020).
Í langflestum tilvikum eru það hjúkrunarfræðingar sem sinna teymisstjórastarfi samhliða því
að veita hjúkrunarþjónustu til skjólstæðinga í heimahúsi en einnig getur verið um annars
konar fagmenntun teymisstjóra að ræða. Af teymisstjórum er krafist að þeir hafi yfirsýn yfir
hjúkrunarþarfir skjólstæðinga sem tilheyra þeirra teymi, skipuleggi þá þjónustu sem veita
á og haldi utan um starf annarra teymismeðlima (Kristín Björnsdóttir, 2011). Teymisstjórar
þurfa einnig að standa vörð um hagsmuni starfsfólks teymisins, til dæmis með því að koma
á samræmdum kröfum um öryggisráðstafanir og aðbúnað í heimahúsum (Larsson o.fl.,
2018). Aukalega fylgir starfinu mikil pappírsvinna og samskipti við marga aðila sem viðkemur
skjólstæðingum (Kristín Björnsdóttir, 2018). Í rannsókn sinni lýsir Kristín Björnsdóttir (2018)
hvernig starf teymisstjóra er í eðli sínu tengslastarf þar sem leitast er við að samhæfa og
tengja störf hinna fjölmörgu fagaðila sem koma að meðferð og aðstoð og fjölskyldu og vina til
að mynda heildstætt net aðstoðar. Þetta krefst flókinnar þekkingar og færni á sviði hjúkrunar
sem teymisstjórar í heimahjúkrun þurfa að búa yfir og þau gildi sem höfð eru í heiðri (Kristín
Björnsdóttir, 2018; Kristín Björnsdóttir o.fl., 2021). Af fyrrgreindu má telja að teymisstjórn í
heimahjúkrun hjá Heilsugæslu Höfðuborgarsvæðisins sé umfangsmikið stjórnendastarf
Höfundar
SUNNA KRISTINSDÓTTIR1,2
teymisstjóri endurhæfingar
hjá Reykjavíkurborg
HJÖRDÍS SIGURSTEINSDÓTTIR1
dósent í stjórnun,
Heilbrigðis-, viðskipta og raunvísindasvið
Háskólans á Akureyri
OLGA ÁSRÚN STEFÁNSDÓTTIR1
aðjúnkt við iðjuþjálfunarfræðideild,
Heilbrigðis-, viðskipta- og raunvísindasvið
Háskólans á Akureyri
1Háskólinn á Akureyri
2Reykjavíkurborg