Edda - 01.06.1958, Blaðsíða 89

ólík lífsviðhorf tækju þátt í tveggja daga
skemmtiferð út úr borginni. Gistum við allir
saman við hina miklu raforkustöð Winnipeg-
horgar. Var þetta því ánægjulegra, þar sem
Arni Eggertsson, sem var einn af öldungunum
í þessum leiðangri, hafði setið í bæjarstjórn
í Winnipeg, þegar þessi mikla rafstöð var reist.
Er skemmst af því að segja, að í þessari ferð
var því líkast að allir samferðamennirnir væru
nákomnir frændur, með einum hug á fundum,
ferðalögum og í einstökum lieimilum. -—
Skemmtiförin að rafstöðinni og ferð mín öll
vestanhafs var áframhald af þeim heitu bróð-
urkynnum, sem einkenndi Alþingishátíðina
1930 og austurför Vestmanna á þann helga
stað.
Hér er ekki staður né stund til að lýsa kynn-
um mínum við einstaka Janda í Vesturheimi,
því að þá yrði ég að geta lýst mönnum í þús-
undatali. En framkoma landa í Ameríku við
mig sést m. a. á því, að ég lærði aldrei að rata
I Winnipegborg. Hafði ég þó áður víða komið
í stórar borgir og verið einn á ferðalagi, en í
Winnipeg var ég jafnan fluttur í bifreiðumgóð-
vina minna, hverl sem ég fór. Oftast var ég ann-
að hvort á vegum séra Rögnvaldar Péturssonar
eða þeirra feðga Ásmundar Jóhannssonar og
Grettis sonar hans. Þá fóru þessir vinir eða
aðrir, sem ég hafði góð kynni við, með mér
langar ferðir um Islendingabyggðir í Mani-
toba. Stjórn Þjóðræknisfélagsins Jjoðaði með
nokkrum fyrirvara samkomur, þar sem ég átti
að flytja erindi. Venjulega voru þessar sam-
komur í kirkjunum eða í félagsheimilum þeim,
sem reist voru í flestum byggðum íslendinga.
Samkomur þessar voru venjulega að kvöldi
dags, þegar flestir höfðu lokið skyldustörfum
sínum. Var oft margt manna komið í fundar-
salinn, þegar ég kom með förunautum og
hjálparmönnum. Var ég þá oft kominn í sam-
ræður við fundarmenn, án þess þeir vissu að
ég væri aðkomumaður og væntanlegur fyrir-
lesari. Síðan byrjuðu samkomurnar. Eg sagði
fréttir frá Islandi og þeirri breytingu, sem þar
hefði orðið og stefnt væri að. Þá svaraði ég
fyrirspurnum eftir getu. Var ég venjulega lang-
orðari á þessum samkomum, heldur en ég
hafði ætlað mér. Var þar mest um að kenna
áhuga og innileik þeirra, sem sóttu samkom-
urnar og þóttust aldrei fá nógu mikið að heyra
frá gamla landinu, sem var öllurn kært. Eftir
ræðuhöldin hófst kaffidrykkja og aðrar hress-
ingar félagsmanna. Var þá gleði mikil og þjóð-
legur fagnaður. Mjög var ég spurður margra
hluta við borðið um frændur og vini fundar-
gesta víða á Islandi. Hafði ég þá um mörg ár
ferðast mikið um landið vegna landsmála-
funda og var tiltölulega kunnugur víða um
land um hagi manna, en þó var sú þekking allt-
of lítil, til að fullnægja óskum og fyrirspurn-
um ágætra manna, karla og kvenna, sem vildu
vita um menn og málefni á íslandi. Eftir því
sem ég ferðaðist meira. um íslendingabyggðir
var mér æ ljósari hin mikla þýðing kirkjulegr-
ar starfsemi íslendinga í Vesturheimi. Munu
hafa verið byggðar vestan hafs milli 70 og 80
kirkjur fyrir samskotafé safnaðanna, og síðan
var prestum launað með framlögum áhuga-
manna. Islenzku kirkjurnar vestan liafs voru
vígi þjóðrækninnar og hins andlega lífs
dreifðrar smáþjóðar í stóru meginlandi. Mik-
ið þótti mér koma til gömlu kynslóðarinnar,
sem hafði flutt frá Islandi og unnið með hörð-
um höndum sigur í tilverubaráttunni við hin
erfiðustu skilyrði. Þessir landnemar voru
rammir Islendingar, en góðir borgarar vestan
hafs. Hvar sem ég fór um Kanada og Banda-
ríkin fengu Islendingar hið bezta orð, þóttu
manna áreiðanlegastir og drengilegastir í öll-
um viðskiptum. Landnemarnir byrjuðu í
E D D A
87