Morgunblaðið - 27.09.1988, Blaðsíða 44

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 27. SEPTEMBER 1988 .
44
Minning:
MatthíasÞ. Guðmunds-
son verksljóri
Fæddur 10. september 1921
Dáinn 16. september 1988
Vinur okkar Matthías Þ. Guð-
mundsson frá Viðey er látinn.
Þrátt fyrir veikindi Matthíasar
undanfarin misseri kom kallið nokk-
uð óvænt. Matti, eins og hann var
ævinlega kallaður heima í Viðey,
er okkur systkinunum afar minnis-
stæð persóna. Strax á unga aldri
var hann einstaklega duglegur,
áræðinn, athafnasamur og hjálp-
samur. Matti var sonur Jóhönnu
Bjamadóttur sem bjó í Viðey á
æskuárum hans. Hann var elstur
fimm systkina sem upp komust.
Öll urðu þau mikið manndómsfólk.
Þau eru: Hulda S. Guðmunds-
dóttir, hjúkrunarkona, Guðmundur
Guðmundsson, verslunarstjóri,
Sveinn B. Hálfdánarson, vélfræð-
ingur, og Örlygur Hálfdánarson,
bókaútgefandi.
Matti var ungur að árum þegar
hann missti föður sinn. Hann
drukknaði við hafskipabryggjuna í
Viðey. Fljótlega komu í ljós hinir
góðu eiginleikar Matta. Sá er þetta
ritar minnist hans sem mikils flöl-
skylduvinar og hjálparhellu föður
okkar, þó hann væri ungur að árum.
'T'aðir okkar átti tvo báta á þessum
árum, lítinn bát til fólksflutninga
og stærri dekkaðan sem notaður
var til vöruflutninga og einnig fisk-
veiða.
Oft var það að Matti hjálpaði
föður mínum við þessi störf þegar
hann gat komið því við vegna ann-
arrar vinnu og skyldu við Qölskyldu
sína.
Matti og fjölskylda hans öll og
foreldrar okkar urðu miklir vinir
og hélst sú vinátta ævilangt.
Ekki þarf mörg orð um það að
slíkur drengur og atorkumaður var
móður sinni og systkinum ómetan-
leg hjálparhella. Aðeins 15 ára að
aldri komst Matti á togara að eigin
frumkvæði. Slík pláss lágu ekki á
lausu á þeim tímum. Hann fékk
skipsrúm á togaranum Skallagrími,
gerður út af Kveldúlfí.
í fyllingu tímans fór hann í Stýri-
mannaskólann og á sjóinn aftur að
loknu námi, allt til hann fer í land
og gerist verkstjóri í fískvinnslu.
Arið 1946 gekk hann að eiga
fyrrverandi konu sína, Ragnheiði
Guðmundsdóttur frá Hafnarfírði.
Þau eignuðust tvö böm: Ragnheiði
og Magnús. Síðari kona hans er
Sigurveig Einarsdóttir frá Seyðis-
firði. Þeirra bam er Kolbrún, sem
var sólargeislinn í lífí þeirra hjóna.
Móðir Matta var mikill kvenskör-
ungur og væri ævistarf hennar og
lífsbarátta efni í mikið ritverk. Jó-
hanna lést fyrir rúmu ári í hárri
elli og var hún jarðsett í Viðey hjá
ástvinum sínúm tveim, bömum og
eiginmanni, sem hún missti ung að
árum.
Við söknum Matta vinar okkar,
en getum í góðri trú glaðst yfír því
að nú muni vinur okkar sameinast
ástvinum sínum handan móðunnar
miklu í dýrðarfaðmi friðarboðans.
Okkar innilegustu samúðar-
kveðju sendum við Sigurveigu,
bömum og ástvinum.
Fyrir hönd bama Hallfnðar og
Skúla frá Viðey.
Asgeir Skúlason
Með nokkmm orðum langar okk-
ur að minnast mágs okkar, Matt-
híasar Þ. Guðmundssonar, sem lést
16. september 1988, 67 ára að
aldri. Matthías fæddist í Viðey 10.
september 1921, sonur hjónanna
Guðmundar Júlíussonar og Jóhönnu
Bjamadóttur.
Faðir hans Guðmundur Júlíusson
dmkknaði í höfninni í Viðey 26 ára
gamall og mun því hafa verið
þröngt í búi hjá fjölskyldunni, en
systkini Matthíasar em Hulda Guð-
mundsdóttir, Guðmundur Guð-
mundsson, Sveinn Hálfdánarson og
Örlygur Hálfdánarson.
Matthías fór að vinna bam að
aldri og Iá leiðin til sjós, nánar til-
tekið á togara, og stundaði hann
þau störf til ársins 1953. Hann var
á mörgum skipum á þessum tíma
t.d. Skallagrími, Marsinum, Hall-
veigu Fróðadóttur og Karlsefni.
Matthías var víkingur til allrar
vinnu og manna ósérhlífnastur, eins
og margir þeirra manna sem vom
við störf á íslenska togaraflotanum
á þessum tíma, en alkunna er
hvemig aðbúnaður og vinnuharka
var á skipaflotanum í upphafí tog-
araaldar.
Var Matthías eins og sjá má oft
á mestu aflaskipum þessa tíma.
Árið 1953 fór Matthías í iand og
hóf störf hjá Bæjarútgerð Reykja-
víkur, lengst af sem verkstjóri við
saltfisk og skreiðarverkun fyrirtæk-
isins og vann þar það sem eftir var
hans starfsævi til ársins 1984.
Matthías átti við veikindi að ‘stríða
síðustu ár ævinnar og bar þau eins
og honum einum var lagið, af þolin-
mæði og þrautseigju. Matthías var
tvíkvæntur og átti 3 böm. Ragn-
heiði og Magnús með fyrri konunni
og fósturdótturina Kolbrúnu, sem
hann og seinni kona hans Sigurveig
Einarsdóttir, tóku að sér og ólu upp.
Kolbrún var búin að færa honum
nýjan Matthías, stóran og pattara-
legan strák, sem afinn mun hafa
verið að snúast við þegar kallið
kom. Kolbrún var einnig núbúin að
eignast dóttur þegar Matthías féll
frá.
Matthías var farsæll verkstjóri
og maður sem mátti aldrei neitt
aumt sjá, verstu stundir hans teljum
við hafa verið þegar hann varð að
neita fólki um vinnu, sem ekki var
oft, hjá honum fengu vinnu öryrkj-
ar og aldraðir, var hann þó verk-
stjóri sem lét verkin tala og mun
óvíða hafa verið unnið af meiri
krafti en hjá honum og verk geng-
ið eins létt.
Matthías reyndist okkur systkin-
um besti mágur, alltaf reiðubúinn
að liðsinna og hjálpa ef eitthvað
bjátaði á. Sum okkar hófu störf
undir hans handleiðslu. Sum litu á
heimili hans og Sigurveigar sem
sitt annað heimili, slík var gestrisni
hans og reisn. Þegar við fréttum
lát hans, setti okkur hljóð og við
dvöldum um stund við kærar minn-
ingar um mætan mann, en það er
huggun harmi gegn að hann þjáðist
ekki lengur og eins og segir í Háva-
málum:
Deyr fé,
deyja frændur,
deyr sjálfur ið sama;
en orfctír deyr aldregi
hveim er sér góðan getur.
(Ólafur Briem)
Megi góður guð styrkja og blessa
Sigurveigu, Kolbrúnu, Matthías
litla og litlu afadótturina í sorg
þeirra.
Innilegar samúðarkveðjur send-
um við Ragnheiði og Magnúsi og
fjölskyldum þeirra, systkinum
Matthíasar og þeirra fjölskyldum.
Far þú í friði,
friður guðs þig blessi. ^ Brj
Hallsteinn Friðþjófsson
og systkini
A meðal fjölmargra Reykvíkinga
var hann þekktur undir naftiinu
Matti í Bæjarútgerðinni. Við frænd-
systkinin kölluðum hann einfald-
lega Matta frænda. Sjálfum fannst
mér hann vera eini maðurinn i heim-
inum sem ég gæti með réttu kallað
ftænda. Hann var frá fyrstu tíð
snar þáttur í lífí mínu, — uppeldi
og þroska á bemsku- og unglings-
árum.
Það var líkast til engin spurning
hvar sveinninn ungi ætti að hafa
næturstað eða að fá að gista um
helgar ef foreldrar hans þurftu að
bregða sér bæjarleið. Hús Matta
og Ullu stóð honum ávallt opið upp
á gátt. Sá stutti gat heldur ekki
hugsað sér neitt eins skemmtilegt
og að heimsækja þau og helst að
fá að gista hjá þeim um lengri eða
skemmri tíma. Þau bjuggu þá í
Fífuhvamminum í Kópavogi, í litlu
timburhúsi sem stendur þar enn og
heitir Helgafell. Á þeim tíma voru
trönur Bæjarútgerðarinnar, eða
hjallar, eins og við kölluðum fyrir-
bærið, í næsta nágrenni. Þar ilmaði
loftið af físki. Þama héngu sem sé
fiskar á þurru ladi, — uppi á Kópa-
vogshæðinni þar sem þeir vind-
þurrkuðust og urðu að hinni dýr-
mætu útflutningsvöru sem skreiðin
var í eina tíð. Á hjöllunum lét piltur-
inn ungi sig dreyma um glæsta
framtíð, sem við honum myndi
blasa, ef hann gerði það að ævi-
starfí sínu að hengja upp blautfisk
og taka niður skreið. Reyndar
freistaði starf vörubílstjóranna hans
ennþá meira.
Þama var líf og fjör á meðal
hins lífsglaða dugnaðarfólks sem
gekk syngjandi að vinnu sinni.
Þama réð líka Matti frændi ríkjum.
Hann var verkstjóri þessa fólks.
Þó hann ákvarðaði ekki laun þess,
réð hann miklu um aðstæður og
andrúmsloft á vinnustað. Þar sem
hann var verkstjóri var gott að
vinna svo fremi sem fólk gat hugs-
að sér að taka til hendinni.
Annars gat Matti lítið fylgst með
því sem gerðist yfír daginn á hjöll-
unum, því hans athafnasvæði var
fyrst og fremst í fískverkunar-
skemmunum vestur á Grandavegi.
Lilla gat á hinn bóginn tekið þátt
í starfínu suður frá og litið eftir
með fólkinu á meðan þau bjuggu í
Helgafelli. Á Grandaveginum var
verkuð skreið og saltfískur. Þar
vom tugir manna og kvenna í vinnu
allt árið. Á sumrin bættust skóla-
krakkar í hópinn og fóm að „skera
af“ eins og það hét, þegar spyrðu-
böndin vom skorin af sporðunum.
Sumir vom settir í að „stafla", sem
var mikið nákvæmnisverk.
Verkstjórastarfínu í Bæjarút-
gerðinni sinnti Matti í nær fjóra
áratugi. Það var því ekki lítill fjöldi
fólks sem vann undir hans stjóm
og leiðsögn á þessum tíma. Hann
sá sjálfur um ráðningar og var því
um leið atvinnumiðlari og félags-
ráðgjafi þegar því var að skipta.
Margs konar manngerðir unnu und-
ir hans verkstjóm, svo sem fátækar
mæður, uppgjafa sjómenn og bænd-
ur, afbrotamenn og diykkjumenn,
óharðnaðir unglingar. Allra vanda
reyndi Matti að leysa um leið og
hann kappkostaði að laða fram allt
það besta í fari hvers einstaklings.
Fólk kunni að meta þessa eiginleika
hans. Hann hækkaði stundum róm-
inn þegar honum mislíkaði eitthvað
— fólk sá þá að hann hafði á réttu
að standa. Matti var nefnilega sann-
gjam. Þess vegna unnu allir vel
undir hans stjóm, — af gleði og
samviskusemi. Kerlingamar elsk-
uðu hann, karlamir dáðu hann og
krakkamir bám virðingu fyrir hon-
um. Þeir sem latir vom og héldu
að þeir kæmust upp með slóðaskap,
ráku sig fljótiega á það að slíkt var
ekki liðið á Grandaveginum.
Ég átti því láni að fagna að byija
ungur að vinna hjá Matta frænda.
Um leið lærði ég að bera virðingu
fyrir því sem mér var sett fyrir,
eins og reyndar svo margir aðrir
unglingar sem stigu sín fyrstu spor
á vinnumarkaðinum undir hans
stjóm. Líklega var ég ekki eldri en
10 eða 11 ára þegar ég fór fyrst
að vinna fyrir kaupi í Bæjarútgerð-
inni. í þann tíma var saltfiskur
breiddur á steina á sumrin þegar
sólin skein, — eins og hún gerir
gjaman í endurminningunni um
löngu liðinn tíma. Ég vann hjá
Matta á sumrin flest mín unglings-
ár ásamt mörgum jafnöldmm
mínum úr Vesturbænum. Fjölmarg-
ir sóttu um vinnu hjá honum vor
hvert. Aðeins hluti þeirra var ráð-
inn, því verkefnin vom ekki óþijót-
andi. Þeir sem höfðu starfað hjá
honum áður, og honum líkaði við,
gengu fyrir. Hann lét mig strax
fínna, að ég væri ekki undanskilinn
þessu. Ef ég ekki stæði mig, þá
fengi ég ekki vinnu hjá honum
framvegis. Hann gerði jafnvel meiri
kröfur til okkar frændanna en hinna
krakkanna. Á þessu Iærðum við og
að þessu búum við enn. Við bræðra-
synimir, Þorgeir Örlygsson og ég,
en Matti var sammæðra feðmm
okkar, vomm því heldur stoltir og
upp með okkur, þegar æðsti draum-
ur okkar rættist sumarið sem við
urðum 15 ára. Þá var virðing okkar
orðin slík, að við vomm settir í
t
Maðurinn minn,
ÁGÚST EINARSSON,
andaðist 12. september sfðastliðinn á sjúkraheimili í Skælskör.
Edel Einarsson.
t
Systir okkar,
INGIBJÖRG BETÚELSDÓTTIR,
andaðist á Elli- og hjúkrunarheimilinu Grund 25. september.
Systkini hinnar látnu.
t
Móðir mín,
BALDVINA BRYNJÓLFSDÓTTIR,
varð bráðkvödd á heimili sínu laugardaginn 24. september.
Útförin verður auglýst síðar.
Linda Hreggviðsdóttir.
t Bróðir okkar,
MAGNÚS HALLSSON
frá Grishóli,
Háaleitisbraut 44,
andaðist í Borgarspítalanum 24. þ.m. Systkinin.
djöflagengið sem vann á hjöllunum
mestan hluta sumarsins.
Allar götur síðan á unglingsámn-
um hef ég lagt kapp á að viðhalda
hinu ágæta sambandi við þau Matta
og Lillu. Bömum mínum þótti ekki
síður en mér ávallt skemmtilegt að
koma til þeirra í heimsókn öðm
hveiju á laugardögum. Þá sat Matti
jafnan fyrir framan sjónvarpið,
horfði á ensku knattspymuna um
leið og hann ræddi við okkur um
þjóðmálin. Þar var alla tíð opið hús
og margt var umræðuefnið yfír
kaffíbollunum. Þau vom líka það
fólk á meðal föðurfólks míns sem
hélt uppi stöðugu sambandi við all-
ar fjölskyldurnar.
Matti var vinmargur enda var
hann félagslyndur, greiðvikinn og
skrafhreifur. í þjóðfélagsumræð-
unni lét hann sér ekkert óviðkom-
andi. Hann átti marga kunningja
úr flestum starfsstéttum, m.a.
stjómmálamenn. Hann var t.d. einn
þeirra sem áttu sinn fasta sess í
hinu fræga morgunkaffí á laugar-
dögum hjá Þorsteini heitnum Ólafs-
syni tannlækni í Skólabrú.
Og aldrei lét Matti nokkum mann
telja sér trú um eitthvað sem hann
var ekki sjálfur sannfærður um.
Hann var t.d. ekki sammála yfír-
völdum og forráðamönnum Bæjar-
útgerðarinnar þegar fyrirtækið fór
að draga saman seglin og minnka
umsvifin. Honum fannst vegið að
fjölda verkafólks sem þar hafði
unnið og benti á ýmsar aðrar leiðir
til spamaðar. Matthfasi Þ. Guð-
mundssyni þótti sér því lítill sómi
sýndur þegar honum var sagt upp
störfum á þeirri forsendu að skipu-
lagsbreytingar stæðu fyrir dynim
hjá almenningshlutafélaginu BÚR.
Þá vom aðeins örfá misseri þar til
hann kæmist á eftirlaun eftir ára-
tuga langa og dygga þjónustu.
Um leið og hann hætti að vakna
til vinnu klukkan 6 á morgnana og
sinna störfum sínum á Grandaveg-
inum, sem vom hans ær og kýr,
tóku alvarleg veikindi að hijá hann.
Það var eins og líkaminn gæfi sig.
Síðan era ekki liðin mörg ár. Stund-
um fínnst manni máttarvöldin vera
grimm. En Matti naut þess að vera
til engu að síður. Hann sýndi mikið
æðraleysi síðustu misserin þó heilsu
hans hrakaði. Hann var meira fyrir
að stappa stálinu í aðra en að sýna
á sjálfiim sér bilbug.
Ég vil að loknum þessu fátæk-
legu orðum votta Lillu samúð mína,
svo og börnum þeirra og bamaböm-
um. Þau búa að því að hafa átt
samleið með góðum dreng. Því mun
minningin um hann lifa með þeim
og styrkja þau í blíðu og stríðu.
Hjalti Jón Sveinsson
Hann pabbi er dáinn. Það er erf-
itt að sætta sig við svo mikinn
missi. Hann sem var mér og litla
„afastráknum" sínum allt. Hinsta
för pabba var að fylgja litla nafna
sínum á leikskólann. Það er ekki
auðvelt að útskýra fyrir 3ja ára
bami að afí sé dáinn og komi ekki
aftur, svo samrýndir sem þeir vora.
Litli Matti var augasteinninn
hans og í öllum sínum veikindum
spurði hann um drenginn og var
ekki í rónni fyrr en Matti hafði
heimsótt hann á sjúkrahúsið.
Pabbi starfaði sem verkstjóri hjá
Bæjarútgerð Reykjavíkur í rúm 30
ár, en lét af störfum árið 1984.
Aldrei held ég að hann hafi vantað
í vinnu — hvemig sem honum leið.
Sjálf vann ég hjá honum ótal sumur
og gerði mér grein fyrir því þegar
ég fór að eldast hve góður verk-
stjóri hann var. Sérstaklega tók ég
eftir hversu hjálpsamur hann var
öllum þeim sem minna máttu sín —
þá bæði í vinnu og utan, og var það
í fullu samræmi við framkomu hans
gagnvart fjölskyldu sinni og aldrei
gerði hann mannamun.
Minningamar um góðan föður
geymi ég í hjarta mínu og ég er
þakklát Guði fyrir að hafa gefið
okkur og honum tíma til að sjá
dóttur mína sem fæddist þann 21.
ágúst sl. Ein hinsta ósk pabba var
að hún fengi að bera nafn ömmu
sinnar, nafn sem var honum svo
kært og mikils virði og sameigin-
Iega völdum við henni seinna nafn
hennar.