Morgunblaðið - 27.09.1988, Blaðsíða 57

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 27. SEPTEMBER 1988
57
Fulltrúar Framsóknarflokks, Alþýðuflokks og Alþýðubandalags vinna að stjórnarmyndun.
það að markmiði að auka sjálf-
ræði og jafna aðstöðu sveitafé-
laga til álagningar fasteigna-
skatts og aðstöðugjalds. Stærri
hluta af tekjum Jöfnunarsjóðs
sveitafélaga verður varið til
tekjujöfnunar milli sveitafélaga.
Samtímis verður verkaskiptingu
ríkis og sveitafélaga breytt með
hliðsjón af tillögum Verkskipta-
nefndar og komi til fram-
kvæmda á næstu tveimur til
þremur árum.
• Gerðar verða ráðstafanir til
jöfnunar á flutningskostnaði og
kostnaði við síma, húshitun og
skólagöngu.
• Unnið verður skipulega að upp-
byggingu í samgöngumálum
samkvæmt langtímaáætlun.
• Gerðar verða ráðstafanir til
aukinnar valddreifíngar meðal
annars með þvl að auðvelda
flutning stofnana og svæðis-
bundinna verkefna frá mið-
stjóm ríkisvaldsins út í héruð.
® Byggðasjóður verður efldur.
• Unnið verður að samræmingu
skipulags- og byggðarlaga.
• Unnið verður að því að bæta
aðstöðu verslunarfyrirtækja í
dreifbýli.
• Sérstakt átak verði gert til að
auka fjölbreytni f atvinnu
kvenna á landsbyggðinni.
Umhverfísmál
Það er ætlun ríkisstjómarinnar
að fela einu ráðuneyti að samræma
starfsemi hins opinbera að um-
hverfismálum og komi það til fram-
kvæmda innan árs. Meðal brýnna
verkefna á þessu sviði sem unnið
verður að má nefna:
• Gerð verður landnýtingaráætl-
un sem tekur til hvers konar
notkunar lands. Jafnframt verð-
ur gert átak í gróðurvemd með
svæðaskipulagi er miðar að end-
urheimt landgæða, m.a. með
endurskoðun laga varðandi
stjómun beitar, þannig að hún
sé í samræmi við landgæði.
• Unnið verður gegn umhverfís-
spjöllum af átroðningi og um-
ferð ferðamanna um viðkvæm
svæði.
® Samvinna hins opinbera, ein-
staklinga og fijálsra samtaka
um skógrækt og landgræðslu
verður aukin.
• Eftirlit með losun hættulegra
úrgangsefna í náttúmna verður
bætt.
• Gert verður átak til hreinsunar
úrgangs af strandsvæðum í
samvinnu opinberra aðila og
umráðamanna lands.
• Stuðlað verður að endurvinnslu
°g nýtingu úrgangsefna.
• Fræðslu- og rannsóknarstarf á
sviði umhverfismála verður auk-
ið.
Fræðslu- og uppeldismál
Góð menntun er undirstaða
framtíðarlífskjara þjóðarinnar.
Ríkisstjómin hefur ákveðið að á því
sviði hafi þessi verkefni forgang á
kjörtímabilinu:
• Sett verður rammalöggjöf um
forskólastig bama.
• Unnið verður að því að koma á
samfelldum skóladegi sem fyrst.
• Sett verður löggjöf um listnám
á öllum stigum skólastarfs.
• Gert verður nýtt átak í jöfnun
menntunaraðstöðu í landinu.
• Fræðsla um umferðarmál verð-
ur aukin í grunnskólum og
framhaldsskólum.
• Aðstaða fatlaðra hvað varðar
sérkennslu og námsaðstöðu
verður bætt.
• Stuðningur við vísindarann-
sóknir verður aukinn.
• Fulorðinsfræðsla, símenntun og
endurmenntun verður efld.
• Löggjöf um háskóla verður end-
urskoðuð og stofnun opins há-
skóla verður flýtt.
Menníng — listir
Ríkisstjómin vill stuðla að íjöl-
breyttu menningarlífi í landinu og
eflingu íslenskrar tungu meðal ann-
ars með eftirfarandi aðgerðum:
• Framlög hins opinbera til menn-
ingarmála verða aukin.
• Fjárhagsstaða ríkisútvarps
verður treýst og þjónusta þess
við landsmenn bætt. Hlutur
bama- og unglingaefnis með
íslensku tali í sjónvarpi verður
aukinn.
• Þjóðarbókhlaðan verður full-
gerð innan fjögurra ára.
• Lögð verður aukin áhersla á
stuðning við listsköpun bama
og unglinga og listræna starf-
semi í þágu þeirra..
• Stuðningur við vemdun hvers
konar menningarverðmæta
verður aukinn.
• Stutt verður myndarlega við
íþrótta- og æskulýðsstarfsemi í
landinu.
Húsnæðismál
Ríkisstjómin mun láta fara fram
endurskoðun á Qármögnun og
skipulagi húsnæðislánakerfis og
treysta fjárhagsgrundvöll þess.
• Átak verður gert í uppbyggingu
félagslegra íbúða og sérhann-
aðra íbúða fyrir aldraða.
• Áhersla verður lögð á íbúða-
byggingar á landsbyggðinni
meðal annars með kaupleiguí-
búðum og búseturéttaríbúðum.
• Athugað verður að heimila
bönkum og sparisjóðum að nota
kaup á lánsloforðum Húsnæðis-
stofiiunar ríkisins að hluta til
að uppfylla lausafjárskyldu.
Heilbrigðismál —
lífeyrismál og
almannatryggingar
Skipulag heilbrigðisþjónustu og
lífeyristrygginga verður endurskoð-
að í því skyni að nýta sem best fjár-
muni sem til þeirra er varið þannig
að komi að gagni þeim sem mest
þurfa á að halda.
• Komið verður á samræmdu
lífeyriskerfi fyrir alla lands-
menn.
• Sérstök athugun fari fram á
fyrirkomulagi lyfi'asölu og
læknisþjónustu sérfræðinga til
að draga úr kostnaði heimila
og heildarútgjöldum ríkisins.
• Fyrirkomulag tannæknaþjón-
ustu verður endurskoðað í því
skyni að lækka tilkostnað heim-
ila og ríkis án þess að dregið
verði úr þjónustu.
• Forvamir í heilbrigðismálum
verða auknar og ákveðin stefna
f neyslu- og manneldismálum.
• Baráttan gegn notkun vímueftia
verður hert, meðal annars með
forvamar- og fræðslustarfi.
• Endurskoðun laga um almanna-
tryggingar og skipulag Trygg-
ingastofnunar ríkisins verður
lokið um mitt ár 1989.
• Reglum um örorkumat verður
breytt þannig að réttur til áfrýj-
unar úrskurða verði tryggður.
Jafíiréttis- og Qölskyldumál
Ríkisstjómin mun beita sér fyrir
átaki til að tryggja betur jafnrétti
kynjanna, sérstaklega í launamál-
um. í því skyni verður jafnréttislög-
gjöfin endurskoðuð og gerð fiög-
urra ára framkvæmdaáætlun um
aðgerðir til að ná fram jafnrétti
kynjanna. Af öðmm verkefnum sem
unnið verður að má nefnæ
• Sérstakt átak verði gert í dag-
vistunarmálum í náinni sam-
vinnu sveitafélaga og ríkis og
Kjartan Jóhannsson um stjórnarsáttmála Steingríms:
Hefði engu breytt um fram-
kvæmdir varnarliðsins
Starfsemi Aðalverktaka hefði verið endurskoðuð
I KAFLANUM um utanríkismál
í stjórnarsáttmála ríkisstjómar
Steingríms Hermannssonar —
sem ekki tókst að mynda á
sunnudag — segir meðal ann-
ars: „Ekki verða gerðir nýir
samningar um meiriháttar
hernaðarframkvæmdir og sam-
skipti íslendinga og varnarliðs-
ins verða endurmetin." Kjartan
Jóhannsson, fulltrúi Alþýðu-
flokksins i utanríkismálanefhd,
sagði að I raun hefði þetta
ákvæði engu breytt um fram-
kvæmdir vamarliðsins í þau
þijú ár sem eftir em af þessu
kjörtímabili. Hins vegar hefði
verktakastarfsemi á Keflavík-
urflugvelli verið tekin tíl end-
urskoðunar. Hjörleifúr Gutt-
ormsson, fúlltrúi Alþýðubanda-
lagsins í utanríksmálanefiid,
sagði að ákvæðið hefði til dæm-
is komið i veg fyrir iagningu
varaflugvallar með þátttöku
varnarliðsins.
í kaflanum um utanríkismál er
lögð áhersla á alþjóðlega sam-
vinnu, en ekki er minnst á veru
Islands I Atlantshafsbandalaginu.
Markmið utanríkisstefnunnar er
sagt vera „að treysta sjálfstæði
landsins og gæta hagsmuna þjóð-
arinnar í alþjóðlegum samskipt-
um,“ og leiðum að þeim markmið-
um er lýst í sjö liðum, og hvergi
er minnst á vamarliðið á Keflavík-
urflugvelli nema í fyrrgreindu
ákvæði.
Kjartan Jóhannsson sagði að
búið væri að gera samninga um
öll meiriháttar verkefni á þessu
kjörtímabili, svo sem um ratsjár-
stöðvar, IADS-loftvamakerfið, og
svokallaða stjómstöð á Keflavík-
urflugvelli. Framkvæmdir við sum
þessarra verkefna væm þegar
hafnar, en ekki við aðrar, en geng-
ið hefði verið frá samningum í
öllum tilvikum.
Hjörleifur Guttormsson sagði
að það yrði auðvitað að vera sam-
komulagsatriði innan ríkisstjómar
hvemig bæri að túlka þetta
ákvæði. Hann var spurður hvort
hægt væri að fínna nokkur stefnu-
mál Alþýðubandalagsins í kaflan-
um um utanríkismál. Hjörleifur
nefndi virka þátttöku í umræðu
um kjamorkuvopnalaus svæði og
að aukin áhersla verði lögð á að
auka þekkingu íslendinga á
vígbúnaðarmálum til að leggja
óháð mat á öryggismálefni lands-
ins. Þá væri stefna Alþingis um
að hér skuli ekki vera kjamorku-
vopn tekin inn í stjómarsáttmála.
Hjörleifur sagði að með „endur-
mati á samskiptum íslendinga og
vamarliðsins" væri fyrst og
fremst átt við hin efnahagslegu
samskipti, en einnig mætti nefna
að kvartanir vegna vamarliðs-
manna hefðu farið í vöxt og það
þyrfti að einangra vamarliðið eins
og hægt væri á meðan það dveldi
hér á landi.
auknum fiármunum varið í því
skyni.
• Jafnréttisáætlanir verða gerðar
á vegum ráðuneyta og stofnafST^
á vegum ríkisins.
• Sett verður löggjöf um félags-
lega þjónustu sveitafélaga og
um fiölskylduráðgjöf.
• Lífeyrisréttindi heimavinnandi
fólks verða endurskoðuð.
• Heimilisþjónusta við fatlaða og
aldraða verður bætt í náinni
samvinnu ríkis og sveitarfélaga
og gerð áætlun um uppbygg-
ingu og skipulag á þjónustu við
þá. í því skyni verði fjárhags-
grundvöllur Framkvæmdasjóðs
fatlaðra og Framkvæmdasjóöur
aldrafira treystur.
í starfi sínu mun ríkisstjómin
hafa að leiðarljósi langtimasjónar-
mið um þróun íslensks þjóðfélags
og stöðu íslendinga meðal þjóða.
Unnið verður að könnun á
langtímaþróun íslensks samfélags
og niðurstöður hagnýttar við áætl-
anagerð til að búa í haginn fyrir
komandi kynslóðir.
Kjartan Jóhaimsson:
Myndi aldrei
samþykkja
neitunarvald
gegn álveri
Textínn í ákvæðinu
um álverið gjörsam-
lega óskiljanlegiir,
segir Friðrik Sop- n
husson
„ALÞÝÐUFLOKKURINN var
algjöriega andvígur því sem
stóð í atvinnumálakaflanum
um nýtt álver. Ég hefði aldrei
samþykkt að einstakir flokkar
fengju neitunarvald gegn
byggingu álvers og sú afstaða
mln lá ljós fyrir í stjómar-
myndunarviðræðunum," segir
Kjartan Jóhannsson, þing-
maður Alþýðuflokksins. í
stjómarsáttmála ríkisstjóraar
Steingríms Hermannssonar,
sem ekki varð, segir: „Bygg-
ing nýs álvers verður háð sam-
þykki allra stjóraarflokkanna
að teknu tilliti til stöðu efiia-
hagsmála."
Hjörleifur Guttormsson sagði
að það væru efnahagsleg afglöp
að stefna að byggingu álvers af
þeirri stærð sem um væri talað
nú. Sá ásetningur í atvinnumál-
um sem væri í stjómarsáttmá-
lanum útilokaði að ráðist væri í
mannvirki þessu tengd á næstu
árum. Hjörleifur var spurður
hvort Alþýðubandalagið væri
einhuga gegn nýju álveri. Hann
sagðist ekki hafa orðið var við
ágreining innan flokksins um
þetta mál. Kanna þyrfti málið
frá þjóðhagslegu tilliti, en engin
slík könnun stæði nú fyrir dyr-
um, ekki einu sinni hjá þeim sem
nú berðust fyrir smíði nýs álvers.
Friðrik Sophusson, iðnaðar-
ráðherra, sagði að textinn í
ákvæðinu um álverið væri gjör-
samlega óskiljanlegur. Hann
virtist vera saminn til að sumir
stjómarliðar gætu talið sig hafa
neitunarvald gegn álveri, en aðr-
ir gætu skilið það svo að það
yrði að taka afstöðu til álvers
út frá efnahagslegum forsend-
um. Friðrik sagðist vita til þess
að sumir Alþýðuflokksmenn
myndu aldrei geta samþykkt
neitunarvald Alþýðubandalags í
álversmálum.
„Samkvæmt skýrslu starfs-
hóps um byggingu álvers bendir
allt til þess að það ráði úrslitum
að undirbúningur og samningar
geti gengið hratt fyrir sig á
næstu mánuðum. Þetta em við-
kvæm mál og það er auðvelt að
eyðileggja þetta tækifæri ef
menn hafa til þess vilja,“ sagði
Friðrik.