Morgunblaðið - 01.12.1993, Qupperneq 37

I
I
I
1
I
I
'
I
:3
I

I
I
h
eeer Jiaawafiaa r íiuoAauaivan/. aiaAJímuoíioM {]
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 1. DESEMBER 1993 37
„Þægindasamningar af
þessu sauðahúsi virðast
raunar ekki ofbjóða al-
mennu viðskiptasið-
ferði íslendinga,
kannski að undanskild-
um einhverjum þver-
hausum, sem enginn
nennir að hlusta á hvort
eð er.“
endur hafa því fyrir sitt leyti hallast
að því, að umboðsmaður Alþingis sé
heldur hlynntur viðskiptaháttum og
samningum af þessu tagi.
Þægindasamningar af þessu
sauðahúsi virðast raunar ekki of-
bjóða almennu viðskiptasiðferði ís-
lendinga, kannski að undanskildum
einhveijum þverhausum, sem enginn
nennir að hlusta á hvort eð er. Al-
menn notkun þessarar sérstöku við-
skiptahátta mun því væntanlega
vaxa hröðum skrefum á næstunni.
Enda alveg út í hött, að enginn not-
færi sér kosti svo frábærrar samn-
ingsaðferðar nema varnarmálaskrif-
stofa utanríkisráðuneytisins, sem
eins og áður segir notar slíkan samn-
ing til að fyrra erlent herveldi ábyrgð
á sóðaskap og að koma í veg fyrir
að landeigendum verði bætt tjón sitt.
Eða með öðrum orðum; hægt er að
troða á almennum eignar- og eða
mannréttindum fyrirtækja og ein-
staklinga með óprúttnum samning-
um, sem gerðir eru á bak við hina
raunverulegu þolendur.
Fastlega má gera ráð fyrir að
margur sniðugur „business“maður
muni á næstu misserum auðgast
bæði hratt og vel með hagnýtingu
þessarar aðferðar og margur aulinn
muni að sama skapi sitja eftir með
sárt ennið. En „business" er nú einu
sinni „business" og það skilja íslend-
ingar vel, lögverndarinn og æðstu
embættisstofnanir þessarar þjóðar,
eins og dæmin sanna.
Höfundur er matvælafræðingvr.
Af stöð Tekjur á ærgildi Fró ríki AIls Af.verð alls Rekstrark. Gjöld Laun bænda
400 ærg. 50%-4.500 50%-4.500 9.000 3.600.000 2.000.000 1.600.000
400 ærg. 50%-4.500 25%-2.250 6.750 2.700.000 2.000.000 700.000
400 ærg. 50%-4.500 0%-0 4.500 1.800.000 2.000.000 •r200.000
600 ærg. 50%-4.500 50%-4.500 9.000 5.400.000 3.000.000 2.400.00
600 ærg. 5D%-4.500 25%-2.250 6.750 4.050.000 3.000.000 1.050.000
600 ærg. 50%-4.500 0%-0 4.500 2.700.000 3.000.0090 4-300.000
Sannleikurinn er sá að opinber
stuðningur við landbúnaðinn fellst
nú orðið að langmestu leyti í svo-
kölluðum „beingreiðslum" til
bænda út á framleidda mjólk og
sauðfjárafurðir, sem koma í stað
niðurgreiðslna áður. Þessar
greiðslur nema hérumbil 47-50%
afurðaverðs frá ríki á móti
50-53% afurðaverðs frá vinnslu-
stöðvunum. Á hinn bóginn inn-
heimtir ríkissjóður, sem kunnugt
er 24,5% vsk. á síðasta sölustig
afurðanna. Þessar upphæðir vega
sennilega nokkurn veginn jafnt í
tekjum og gjöldum ríkissjóðs, ná-
lægt 4 milljörðum kr. á ári. Svo
ef vsk. á búvörur yrði afnuminn
með öllu, mætti ef til vill leggja
niður „beingreiðslur" til bænda,
að minnsta kosti að lækka þær
verulega án þess að skerða, hlut
framleiðenda. Um þetta skal þó
ekki fullyrt.
Hins vegar er það deginum ljós-
ara að við núverandi aðstæður er
gersamlega útilokað að afnema
þennan stuðning án þess að stór-
hækka afurðaverð til bænda. Slík
ráðstöfun myndi kollvarpa bú-
rekstrinum, leiða til fjöldagjald-
þrota, veita mörgum bóndanum
„náðarhöggið“, í Iíkingum talað,
leiða til landauðnar í stórum stíl
og valda algerri ringulreið í þjóðfé-
laginu.
Máli mínu til stuðnings vil ég
benda á svofellt dæmi þar sem
stuðst er við verðlagsgrundvöll
sauðfjárbúa 1. september 1992 og
400 og 600 ærgilda bú. En grund-
völlur kúabúa er nokkru hagstæð-
ari og staðan betri varðandi sölu-
mál sem kunnugt er. Fyrir 400
ærgilda bú reiknast 3.292 vinnu-
stundir eða ca. 1,8 ársverk.
(sjá töflu)
Hagfræðistofnun Háskólans tel-
ur — og kratar hafa tekið fagn-
andi undir þau „vísindi" — að opin-
ber stuðningur við landbúnaðinn
sé 100-110%, og að það sé þjóðfé-
lagsleg nauðsyn að afnema hann
og gefa innflutning á búvörum
frjálsan til þess að lækka afurða-
verð.
Vegna órökstuddra fullyrðinga
þessara manna um að unnt sé að
stunda búrekstur hérlendis án
opinbers stuðnings vil ég hér með
skora á Þorvald hagfræðiprófessor
Gylfason að sýna fram á að þetta
sé hægt. Með rökstuddu dæmi þar
sem bústærð er tilgreind og tekju-
og gjaldaliðir skilgreindir á tilsvar-
andi hátt og gert er í verðlags-
grundvelli búfjárafurða. Jafnframt
bið ég hann að lýsa því yfír að
hann gæti sætt sig þau laun sem
þar stæðu til boða.
Geri hann þetta ekki mun ég
telja það staðfestingu á því að öll
hans skrif um landbúnaðarmál á
umliðnum misserum sé tóm mark-
leysa.
Höfundur er bóndi að Sandi í
Aðaldælahreppi.
í Kaupmannahöfn
FÆST
í BLAOASÖLUNNI
ÁJÁRNBRAUTA-
STÖÐINNI,
KASTRUPFLUQVELLI
OG Á RÁÐHÚSTORGI
JÓLATILBOÐ!
KitchenAid'
Classic 45 hrærivél
með öflugri hakkavél og
60 síðna uppskriftabók
á íslensku.
Verð aðeins
kr. 28.405 stgr.
KitchenAid'
Kóróna eldhússins!
MMMm Einar
MmM Farestveit & Co hf.
Borgartúni 28 S 622901 og 622900
Umboðsmenn:
Kaupfélög um land allt.
Samkaup, Keflavík.
Miövangur, Hafnarfirði.
Húsgagnaloftið, (safirði.
Rafalda hf., Neskaupstað.
Rafbúðin, Álfaskeiði, Hafnarfirði. Verslun Einars Guðfinnsonar, Bolungarvík.
Rafsjá, Bolungarvík. Verslun Einars Stefánssonar, Búðardal.
Rafþjónusta Sigurdórs, Akranesi. Verslun Gunnars Sigurðssonar, Þingeyri.
Reynistaður, Vestmannaeyjum. Versl. Blómsturvellir, Hellissandi.
Torgið, Siglufirði. Versl. Hamar hf., Grundarfirði.
Vólsmiðja Tálknafjarðar. Versl. Kaupbær, Reyðarfirði.
Ve& ábur 2r6O0.- kr. m
_ - I 950." kr*ffl2
Verb nu I .
• —10 ára reyaslu.
Frábær *“no1 með em^amTTW
12 liti
Vöndub ullarteppi. Bigum
Veiá ádur 3^00.
„ - o 925." m
Verb nu *»~-**' __
JtíM dfpdrtMslif 'J

FÁKAFENI 9 - SÍMI 686266