Morgunblaðið - 17.06.1994, Blaðsíða 20

20 FÖSTUDAGUR 17. JÚNÍ 1994
MORGUNBLAÐIÐ
ERLEIMT
Jeltsín stórherðir baráttuna gegn
rússnesku mafíunni
Aukið vald til
lögreglunnar
Moskvu. Reuter.
RÚSSNESKA lögreglan hefur fengið nýjar og auknar heimildir til að
skoða bankareikninga og gera húsleit á heimili grunaðra manna. Skýrði
borgarstjórinn í Moskvu frá þessu á þriðjudag, skömmu eftir að Borís
Jeltsín, forseti Rússlands, hafði undirritað lög þessa efnis.
Júríj Lúzhkov, borgarstjóri í
Moskvu, sagði, að hér væri um að
ræða lið í herferð stjórnvalda á
hendur skipulögðum glæpasamtök-
um og hefur lögreglan nú næstum
ótakmarkaða heimild til að kanna
öll fjármál þeirra, sem grunur bein-
ist að.
Glæpum hefur fjölgað gífurlega
í Rússlandi síðan Sovétríkin hrundu
og áætlað er, að helmingur einka-
fyrirtækja í landinu sé annaðhvort
í höndum mafíunnar eða greiði til
hennar verndarfé. Skotbardagar
milli glæpamanna, leigumorð og
bílsprengingar eru daglegt brauð í
Moskvu og öðrum stórborgum og
almenningur er farinn að óttast al-
gert stjórnleysi í landinu.
í síðustu viku samþykkti r-úss-
neska ríkisstjórnin lagafrumvarp,
sem á að auðvelda baráttuna gegn
mafíunni, en þingið hefur ekki fjall-
að um það enn.
Reuter
Berlusconi í
Þýskalandi
SILVIO Berlusconi, forsætis-
ráðherra Italíu, og Helmut
Kohl, kanslari Þýskalands,
lögðu áherslu á sameiginleg,
lýðræðisleg gildi þegar Ber-
lusconi kom til Þýskalands í
sinni fyrstu opinberu heimsókn
eftir að hann tók við embætti.
Þá vísaði hann því á bug við
fréttamenn, að nýfasískar skoð-
anir hefðu einhver áhrif á störf
ítölsku ríkisstjórnarinnar þrátt
fyrir aðild nýfasista að henni.
Búist er við, að Berlusconi fari
fram á við Kohl, að hann greiði
fyrir því, að flokkur hans,
Forza Italia, fái aðild að sam-
tökum íhaldsmanna á Évrópu-
þinginu. Berlusconi var vel tek-
ið við komuna til Þýskalands
að öðru leyti en því, að þýskir
jafnaðarmenn sýndu honum
fálæti vegna aðildar nýfasista
að stjórn hans.
Stjórnar-
kreppu
afstýrt
Helsinki. Morgunblaðið.
FINNSKA þjóðþingið felldi í gær
vantrauststillögu á ríkisstjórn Eskos
Ahos. Fyrir atkvæðagreiðsluna ótt-
uðust menn að ef stjómin félli væri
óljóst hvort Finnar gætu undirritað
aðildarsamning við Evrópusamband-
ið (ESB).
„Enn eitt skrefið í átt að aðild
Finnlands að ESB hefur nú verið
tekið,“ sagði Pertti Salolainen, ut-
anríkisviðskiptaráðherra. Ríkis-
stjórn Ahos fékk þó ekki traustan
stuðning. 97 þingmenn af 200
reyndust styðja stjómina en 80
greiddu atkvæði á móti henni og 18
sátu hjá.
Þjóðaratkvæðagreiðsla um ESB-
aðildina verður í Finnlandi sunnu-
daginn 16. október. Stjórnarkreppa
nú hefði getað valdið því að þingið
yrði leyst upp og gengið til kosninga
í haust. Þar með hefði verið ólíklegt
að lög um ESB-aðild hefðu náð af-
greiðslu af þingi í tæka tíð.
-----» ♦ ♦---
Abata-
söm alúð
Frankfurt. Reuter.
BROS og vinsamlegt viðmót eru allt
og sumt, sem þarf til að auka tekjur
Deutsche Bank, stærsta banka í
Þýskalandi, um Ijórðung. Hilmar
Kopper, stjórnarformaður DB, lét
svo ummælt á þriðjudag.
„Við gætum aukið umsvifm á inn-
anlandsmarkaði um fjórðung ef
starfsfólkið vendi sig á að sýna
hveijum viðskiptavini vinsemd og
virðingu,“ sagði Kopper en frammá-
menn í atvinnulífinu og neytendafé-
lög í Þýskalandi hafa lengi kvartað
yfir lítilli þjónustulund landa sinna.
með frönskum og sósu
TAKIDMEÐ l liii TAKIÐMEÐ
- tilboð! -tilboð!
Jarltitn
Norskir fjölmiðlar harma ágreining Norðmanna o g Islendinga
Málið kallað
dapurleg deila
bræðraþjóða
Aftenposten/Inge Grodman
Dregið dár að friðarást Norðmanna
„VIÐ höfum komið á friði annars staðar í heiminum en nú
er nóg komið“ segir í myndatexta skopmyndar í Aftenposten.
NOKKUÐ kvað við annan tón í
norskum fjölmiðlum í gær varð-
andi ágreining íslenskra og nor-
skra stjórnvalda um atburði í
Smugunni. „Þessu hefðum við átt
að komast hjá“ var fyrirsögn leið-
ara Dagbladet. Á forsíðu blaðsins
var hins vegar boðað að „Islensk-
ur floti [væri] á leið til verndar-
svæðisins" og var fullyrt að ís-
lenskir útgerðarmenn hefðu fyrir-
skipað að fjöldi togara færi til
veiða á svæðinu eftir 17. júní.
VG segir á forsíðu „Viljum ekki
deila við kónginn“ og var það
haft eftir útgerðarmanni eins af
togurunum við Svalbarða. Segir
blaðið að ekki verði mótmæli við
komu Haraldar Noregskonungs
til íslands en Islendingar séu engu
að síður fullir reiði og biturðar í
garð Norðmanna.
í leiðara Dagbladet er rætt um
atburðina við Svalbarða í tengsl-
um við lýðveldisafmælið. „Á
morgun [í dag] hefjast hátíðahöld
vegna 50 ára afmælis íslands sem
fullvalda þjóðar. Það er atburður
sem full ástæða er til að halda
upp á. Öll Norðurlöndin, ekki síst
Noregur, senda sínar bestu árnað-
aróskir til nágrannalands síns.
Það er ekki án ástæðu sem allir
þjóðhöfðingjar Norðurlanda verða
á íslandi til að taka þátt í hátíða-
höldunum.
Ný hlið á samskiptunum við
íslendinga
En það sem á sér stað á miðun-
um við Svalbarða varpar skugga
á hátíðahöldin. Þetta er drama-
tískt og ný hlið á samskiptunum
við íslendinga, að norsk eftirlits-
skip skyldu klippa á veiðarfæri
Islendinga og skjóta viðvörunar-
skotum að þeim. Slíku hefðum við
þurft að komast hjá. Við viljum
ekki að samband okkar við ná-
grannanna einkennist af þvílíku
ástandi. Þvert á móti, lönd okkar
eiga þeirra sameiginlegu hags-
muna að gæta að nýting fiski-
stofnana fylgi alþjóðlegum sam-
þykktum og að þau vandamál sem
upp koma, séu leyst á friðsamleg-
an hátt í viðræðum. Þetta á ekki
síst við þegar árekstrar koma upp
á milli þessara tveggja landa.
Verndarsvæðið við Svalbarða
er umdeilt en ýmislegt bendir til
þess að Norðmenn geti með
nokkru öryggi gert tilkall til þess
að fara með stjórn nýtingar auð-
lindanna. Formlega er því lítil
ástæða til að gagnrýna yfirvöld
fyrir að beita valdi til að fram-
fylgja kröfunni um að norsk yfir-
ráð svæðisins verði virt. En við
hljótum að furða okkur á því
hvernig málið hefur getað þróast
svo að nauðsynlegt er að beita
valdi gegn íslenskum sjómönnum.
Eitthvað hlýtur að hafa brugðist
í samskiptum yfiryalda landanna
tveggja. Ef ekki er hægt að leysa
skiptar skoðanir um túlkun laga
í viðræðum og samtölum Norð-
manna og íslendinga, eru fá deilu-
mál í heiminum, sem hægt er að
leysa á friðsamlegan hátt.
Það er sérstaklega óheppilegt
að þessir atburðir skyldu gerast
svo skömmu fyrir lýðveldisafmæli
íslendinga. Einmitt við slíkar að-
stæður ættu bæði lönd að reyna
til hins ýtrasta að komast hjá því
sem gerst hefur. Kveðja Norð-
manna til íslendinga í dag ætti
ekki að felast í því að Norðmenn
sýni styrk sinn á norðurslóðum."
Spurningamerki við rétt
Norðmarina
I leiðara Aftenposten í gær
segir að sé tekið tillit til nýtingar
auðlindanna séu mörg gild rök
fyrir því að Norðmönnum sé
tryggður áframhaldandi réttur til
að hafa yfirumsjón með veiðum á
fiskverndarsvæðinu við Sval-
barða. Svæðið sé hins vegar al-
þjóðlega umdeilt. „Er samninga-
viðræðurnar við Evrópusam-
bandsaðild og í tengslum við Evr-
ópska efnahagssvæðið stóðu yfir,
var gerð tilraun til að komast að
samkomulagi um Svalbarða-
svæðið, en það tókst 'ekki.
Með því að gera það, sem full-
yrt er að séu ólöglegar veiðar ís-
lendinga, að aðalmáli, getur verið
að önnur lönd setji spurninga-
merki við rétt Norðmanna til að
fara með stjórn veiða á svæðinu.
Margar þjóðir munu - eins og ís-
lendingar - fullyrða að kafli Sval-
barðasamkomulagsins um sama
rétt allra þeirra sem hafa undirrit-
að samkomulagið, hljóti að gilda
á svæðinu. Þetta mál reynir veru-
lega á norsk utanríkissamskipti.
Því jafnvel þó að Norðmenn telji
sig hafa Sterkustu rökin í málinu,
er ekki þar með sagt við munum
vinna það, komi það fyrir dóm.“
Dapurleg deila
Dagbladet birtir í gær viðtal
við Jens Evensen, fyrrverandi
hafréttarráðherra Noregs, og
fyrrum dómara við Alþjóðadóm-
stólinn í Haag, undir fyrirsögninni
„Dapurleg deila bræðraþjóða".
Segir hann leitt að þessi staða sé
komin upp í samskiptum þjóðanna
og segir þær verða að ræða sam-
an. Hann vill hins vegar ekki
blanda sér í ágreining þjóðanna,
segist hafa samúð með báðum og
segir að ýmsir möguleikar séu á
túlkun og framkvæmd laganna.
„Best væri ef frændþjóðirnar
ræddu saman. Gangi það ekki,
væri mjög gott fá botn í málið
fyrir Alþjóðadómstólnum í Haag,“
segir Evensen.
íslendingar geta unnið í
Noregi
í Aftenposten segir á forsíðu;
„íslendingar gefa sig ekki“ er
vitnað í Gísla Svan Einarsson,
útgerðarmann Skagfirðings, sem
segir að íslendingar muni að öllum
líkindum halda áfram veiðum við
Svalbarða.
Á forsíðu Klassekampen segir
„Islendingar geta unnið i Noregi
- Norsk lög of veik að mati haf-
réttarfræðinga". Segir í frétt
blaðsins að Islendingar eigi meiri
möguleika á að vinna mál í norsk-
um réttarsölum en fyrir Alþjóða-
dómstólnum í Haag. Islenskir tog-
arar hafi ekki brotið norsk lög,
að mati Geirs Ulfsteins, sérfræð-
ings í alþjóðlegum rétti.