Morgunblaðið - 17.06.1994, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
PÖSTUDAGUR 17. JÚNÍ 1994 29
RICO Saccani stjórnandi ásamt Kristjáni Jóhannssyni baksviðs fyrir tónleikana í gær.
Að syngja
fyrir þjóðir
TÓNLIST
Laugardalshöll
HÁTÍÐARTÓNLEIKAR
ÍTÖLSK OG FRÖNSK
ÓPERUTÓNLIST
Kristján Jóhannsson óperusöngv-
ari.
Sinfóníuhljómsveit íslands.
Stjórnandi Rico Saccani.
Fimmtudagurinn 16. júní 1994.
ÞEIR menn voru frægastir til
forna, er kváðu konungum dráp-
ur og þáðu fyrir margvíslega
sóma. Kristján Jóhannsson
óperusöngvari ber kápu þessara
snillinga með glæsibrag, syngur
fyrir þjóðir og ber hróður íslands
vítt um heim. Hér heima þiggur
hann þann sóma einan, að vera
elskaður og dáður, því enn búum
við ekki svo vel að eiga glæsilegt
óperuhús eða þann hljómleika-
sal, sem hæfir þeirri þjóð, er stát-
ar sig af merkilegri menningu.
Þegar mikil liggur við, fær tón-
menningin inni í íþróttahöllum,
því andlegum íþróttum, t.d. á
sviði tónlistar, er ekki ætlað hús
og því má segja að íslendingar
séu í raun aðeins hálfmenntir eða
hafi ekki þá aðstöðu, er geri þá
fullgilda meðal annarra þjóða.
Hátíðartónleikar Listahátíðar
1994 hófust með forleik að óper-
unni Mignon eftir Ambroise
Thomas. Gerðar höfðu verið
ýmsar breytingar á sviði Laugar-
dalshallar og mátti vel greina á
leik Sinfóníuhljómsveitar ís-
lands, að þær bættu mjög hljóm-
burð hallarinnar. Kristján hóf
söng sinn á blómaaríunni úr
Carmen eftir Bizet og á eftir
frábærlega vel leiknu Intermezzo
úr Pagliacci söng Kristján Vesti
la giubba úr sömu óperu eftir
Leoncavallo. Söngur Kristjáns
var þrunginn ástríðu og sársauka
hins smáða og afbrýðisama
trúðs, sem aðeins má hlæja til
að kæta fólk.
Impróviso-arían úr Andrea
Chenier eftir Giordano var frá-
bærlega vel sungin. Rico Saccani
mótaði leik hljómsveitarinnar
mjög vel og lagði mikla áherslu
á það sem sérstaklega er mikil-
vægt fyrir túlkun ítalskrar
óperutónlistar, að afmarka tón-
hendingar með hraðabreyting-
um. Þetta kom sérlega skemmti-
lega fram í Dansi klukkustund-
anna eftir Ponchielli, sem hljóm-
sveitin flutti vel, og einnig í til-
finningaþrunginni túlkun á Int-
ermezzo úr Manon Lescaut eftir
Puccini.
Verdi og Puccini eru óumdeil-
anlega meistarar óperunnar og
þar fór Kristján á kostum í ar-
íunni Ah, si ben mio, úr II Trovat-
ore, eftir Verdi og tveimur aríum
eftir Puccini, Che gelida manina
úr La Bohéme og Nessum dorma
úr Turandot. Söngur Kristjáns
er tvímælalaust einn af hápunkt-
um Listahátíðarinnar 1994 og
mikill tónlistarviðburður. Fyrir
okkur íslendinga er mikilvægt
að eiga slíkan alþjóðlegan lista-
mann sem Kristján Jóhannsson,
er færir okkur inn í listasamfélag
vestrænna menningarþjóða. Fyr-
ir hann og aðra listamenn, sem
hafa kvatt sér hljóðs, mættu ís-
lensk stjórnvöld í alvöru hyggja
að byggingu tónlistarhúss, því
nú þegar eiga listamenn eins og
Kristján Jóhannsson ekki í neitt
hús að venda, vilji þeir eiga stund
með löndum sínum í söng, eins
og hann gerist bestur meðal
þjóða heims. Þökkum Kristjáni
fyrir söng hans með því að
byggja veglegt tónlistarhús. Það
væri að hans skapi, sem klifið
hefur þrítugan hamarinn til
frægðar og frama.
Jón Ásgeirsson
Óratórían Milska í
Hallgrímskirkju
ÓRATÓRÍAN Milska verður flutt
nk. laugardag, 18. júní í Hall-
grímskirkju kl. 16.
Milska er framlag Noregs til
Listahátíðar í Reykjavík að þessu
sinni. En auk þess er tónverkið,
auk annars, framlag Noregs til
50 ára lýðveldishátíðar á íslandi.
Höfundur óratóríunnar er Kjell
Mörk Karlsen tónskáld og organ-
leikari, en íslendingar þekja hann
frá því hann vann fyrstu verðlaun
í samkeppni Kirkjuiistahátíðar um
orgelverk árið 1993, sem fram fór
í Hallgrímskirkju. En síðan þá
hefur höfundurinn skrifað orgels-
infóníu tileinkaða Herði Áskels-
syni organleikara.
Óratórían Milska er samin við
samnefnt helgikvæði, ritað á ís-
landi á þrettándu öld af óþekktum
höfundi. Kvæðið minnir á Lilju og
ýmis þekkt helgikvæði. Það er 96
erindi og hefur skáldið Ivar Org-
land 'þýtt það á norsku. Tóngerð
Milsku er kammermúsíkölsk órat-
óría með eftirtölum flytjendum:
Blandaður kór úr dómkórnum í
Tönsberg og kirkjukórnum í
Asker, ásamt altsöngvaranum Gro
Bente Kjellevold, framsögn leikara
Knut Risan, strengjakvartett tón-
listarmanna frá Osló, oragnleikari
Andrew Wilder og stjórnandi og
höfundur Kjell Mörk Karlsen.
Frumflutningur verksins var í
Tönsberg i Noregi haustið 1993
og fékk það mjög góðar móttökur.
Flutningur Milska á Islandi hef-
ur fengið talsverðan fjárstyrk frá
norska menningarmálaráðuneyt-
inu.
Ný tímarit
■ 41. tölublað Mímis, blaðs
Félags stúdenta í íslenskum
fræðum,. er komið út. Að þessu
sinni er blaðið öllu stærra en venju-
lega, 107 síður. Efni blaðsins er
að venju fræðiritgerðir um íslenska
málfræði og bókmenntir. Meðal
efnis eru málstofa um sköpunar-
mátt í mannlegu máli, rannsókn á
orðavali um karla og konur, ferða-
saga frá Wolfenbúttel, ljóð eftir
sænska skáldið Aspenström, rit-
dómar og ritgerðir um setninga-
gerð í bréfum kvenna á 19. öld,
tengsl samísku og norrænna mála,
meykóngasögur, Gróttasöng,
skálfta í dróttkvæðum, Svefnhjól
Gyrðis Elíassonar, ljóðagerð Dags
Sigurðarsonar og Hannesar Pét-
urssonar og um Ijósmyndun og ljóð-
list.
/ ritnefnd þessa tölublaðs voru
Ármann Jakobsson, Guðmundur
Erlingsson og Þorfínnur Skúiason.
Hægt er að nálgast blaðið í bóka-
verslunum Máls og menningar,
Bóksölu stúdenta og hjá ritstjórum.
Sólskin
fyrir eyrun
Sunnukórinn og Sin-
fóníuhljómsveit íslands
halda stórtónleika á
ísafírði í tilefni af 60
ára afmæli kórsins.
Rúnar Helgi Vignis-
son segir frá starsfemi
kórsins.
SUNNUKÓRINN á ísafirði hefur
nú borið nafn með rentu í sex ára-
tugi. Hann er eitt rótgrónasta
menningarafl sinnar heimabyggð-
ar, nátengdur átthagaást ísfirðinga
og sjálfsmynd, samofinn „faðmi
fjalla blárra“. í tilefni afmælisins
heldur kórinn stórtónleika í nýja
íþróttahúsinu á Isafirði þriðjudag-
inn 21. júní, um sumarsólstöður,
og gerir Sinfóníuhljómsveit íslands
undir stjórn Bernards Wilkinsons
sér sérstaka ferð vestur til að taka
Sunnukórinn hefur oft lagt land
undir fót, sungið víða um land auk
þess sem hann hefur sótt önnur
lönd heim, síðast Ungveijaland árið
1988.
Kórinn hefur staðið fyrir frum-
flutningi á ýmsum merkum tón-
verkum. Má þar nefna kantötuna
Strengleika eftir Jónas Tómasson
eldri, samin við ljóðaflokk eftir
Guðmund Guðmundsson skóla-
skáld. Eftir Jónas Tómasson yngri,
sonarson fyrsta söngstjórans, hefur
kórinn frumflutt verkin Missa Brev-
is, Sjö orð Krists á krossinum og
Mold og daga.
Endurgerðir Áfangar
Á afmælistónleikunum á þriðju-
daginn, verður frumflutt endurgerð
á tónverki sem Hjálmar Helgi
Ragnarsson hefur samið við ljóða-
bálkinn Áfanga eftir Jón Helgason.
Að sögn Hjálmars var verkið upp-
haflega samið í tilefni af 50 ára
afmæli Landssambands blandaðra
kóra og flutt af þúsund manna kór
í Laugardalshöll árið 1988. í vor
hefur Hjálmar setið í Gamla sjúkra-
húsinu á ísafirði, „með fylgjur for-
tíðarinnar allt í kring“, og endur-
AFMÆLISBARNIÐ, Sunnukórinn á ísafirði, ásamt stjórnandanum
Beötu Joó og Sigríði Ragnarsdóttur undirleikara kórsins til
margra ára.
þátt í þeim. Efnisskráin saman-
stendur að verulegu leyti af verkum
eftir ísfirðinga, þá Hjálmar H.
Ragnarsson og Jónas Tómasson
yngri og eldri. Þetta er í fyrsta
skipti sem slíkir tónleikar eru haldn-
ir í þessu glæsilega íþróttahúsi, sem
var tekið í notkun sl. haust.
Stofnaður á sólardegi
ísfirðinga
Sunnukórinn var stofnaður 25.
janúar 1934, á sólardegi ísfirðinga,
þeim degi sem sólin gægist fyrst
yfir fjallaskörðin eftir nokkurra
vikna fjarveru, og skýrir það nafn
kórsins. Fögnuðurinn sem fylgir
sólarkomunni hefur orðið kórnum
fijótt veganesti, því nú er hann elsti
starfandi blandaði kórinn á landinu.
Helsti hvatamaður að stofnun hans
var Jónas Tómasson tónskáld, en
hann var á þeim tíma eini mennt-
aði tónlistarmaðurinn í bænum.
Jónas var jafnframt fyrsti söng-
stjórinn, gegndi því hlutverki í tæp
tuttugu ár, en þá tók Ragnar H.
Ragnar við, nýlega kominn frá
Vesturheimi. Hjálmar Helgi leysti
föður sinn af hólmi 1974, þá aðeins
22 ára, en síðan hafa þau Kjartan
Siguijónsson, Jónas Tómasson
yngri og Margrét Bóasdóttir stjórn-
að kórnum, en núverandi stjórnandi
er Beáta Joó frá Ungvetjalandi.
I Sögu Isafjarðar segir að til-
gangurinn með stofnun Sunnukórs-
ins hafi verið tvíþættur: „Annars
vegar að stofna kór, sem komið
gæti fram á söngskemmtunum og
við önnur tækifæri, og hins vegar
að þjálfa upp stóran kirkjukór."
Kórinn hefur í gegnum tíðina gegnt
hvoru tveggja hlutverkinu með
sóma, en fyrir nokkrum árum var
þó stofnaður sérstakur kirkjukór.
skrifað verkið, sett það auk þess í
búning fyrir sinfóníuhljómsveit.
„Verkið er samið með það fyrir
augum að áhugamenn geti sungið
það, svo aðgengilegt er það,“ segir
Hjálmar. „Það er tileinkað einum
slíkum áhugamanni um kórsöng,
Ásgeiri heitnum Sigurðssyni járn-
smiði á ísafirði, sem fulltrúa kyn-
slóðar með ódrepandi áhuga á kór-
söng. Þetta er mjög dramatískt
verk, eins og ljóðið, og ég reyni að
íýlgja þeim vegslóða sem ljóðið fer.
Áfangar eru settir saman úr mynd-
um úr hinum ýmsu landshlutum og
eru að því leyti þjóðhátíðai-verk.
Útkoman er tónverk með rammís-
lenskum, vestfirskum brag og má
kallast kveðja til þess jarðvegs sem
ég er sprottinn úr,“ sagði Hjálmar
Helgi Ragnarsson, en hann er alinn
upp við kórstarf frá blautu barns-
beini í föðurgarði sínum.
Kórinn, sem verður treystur með
söngvurum úr nágrannabyggðun-
um á þessum tónleikum, mun einn-
ig flytja, ásamt Sinfóníuhljómsveit-
inni, verkið Söngva til jarðarinnar
eftir Jónas Tómasson yngri, samið
við ljóð eftir Hannes Pétursson. Það
var upphaflega skrifað fyrir píanó,
en Jónas hefur nú útsett það fyrir
sinfóníuhljómsveit.
Guðrán Jónsdóttir, sópransöng-
kona frá ísafirði, mun þreyta frum-
raun sína með Sinfóníuhljómsveit
lslands á tónleikunum þegar hún
syngur þijár aríur, úr Leðurblök-
unni, La Bohéme og Don Pasquale.
Þá mun Sinfóníuhljómsveitin flytja
9. sinfóníu Dvoráks og að endingu
flytja kór og hljómsveit „þjóðsöng“
Isfirðinga, I faðmi fjalla blárra eft-
ir Jónas Tómasson eldri.
Að því búnu fer daginn að stytta
aftur.