Morgunblaðið - 20.03.1997, Blaðsíða 10

10 FIMMTUDAGUR 20. MARZ 1997
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Sigurður Helgason
Ekki endan-
leg útgáfa
skýrslunnar
SIGURÐUR Helgason, forstjóri
Flugleiða, segist .ekki vilja tjá sig
efnislega um drög að skýrslu Sam-
keppnisstofnunar um flugrekstrar-
markaðinn, þar sem þau séu ekki
endanleg. Fyrirtækið hafi gert ýms-
ar athugasemdir við drög Sam-
keppnisstofnunar.
„Við fengum þessi drög afhent
fyrir rúmlega mánuði. Það kom fram
í viðræðum við Samkeppnisstofnun
á þeim tíma að þetta plagg væri í
vinnslu og ekki um niðurstöðu að
ræða. I þessum drögum eru ýmsar
rangar staðhæfmgar og misskilning-
ur, sem Flugleiðir töldu brýnt að
leiðrétta og það var gert á fundi
með forráðamönnum Samkeppnis-
stofnunar fyrir nokkrum vikum. Þær
leiðréttingar virðast ekki hafa skilað
sér í þeim vinnugögnum, sem grein
Morgunblaðsins er unnin upp úr,“
segir Sigurður.
Hann segir að Flugleiðir vilji ekki
tjá sig frekar um skjalið á meðan
það sé í vinnslu. „Samkeppnisstofn-
un er með þær efnislegu athuga-
semdir, sem komu fram, og á enn
eftir að vinna í málinu í einhverjar
vikur,“ segir Sigurður.
Halldór Blöndal
Landkynn-
ingin aflgjafi
allrar ferða-
þjónustu
„ÉG hef ekki séð skýrslu Samkeppn-
isstofnunar og veit ekki hvort hún
er til en ég legg áherslu á að Flug-
leiðir eru dvergur í samanburði við
erlenda keppinauta. Flugfélög hafa
sótt hingað í tengslum við erlendar
og innlendar ferðaskrifstofur og
verður að líta á stöðu Flugleiða út
frá því sjónarmiði. Oftar en ekki
hefur verið um undirboð að ræða
sem hafa endað með gjaldþroti og
tjóni fyrir viðskiptavini. Þess vegna
hlýtur Samkeppnisstofnun að meta
það svo að hún sé að tryggja jafn-
stöðu Flugleiða við flugfélög í öðrum
löndum," sagði Halldór Blöndal sam-
gönguráðherra aðspurður um við-
brögð við varnaðarorðum Sam-
keppnisstofnunar vegna markaðs-
ráðandi stöðu Flugleiða. Kvaðst
hann hlakka til að sjá hvernig kom-
ið er að því álitaefni.
Samgönguráðherra sagði alla ís-
lendinga vita að það sem gefið hefði
ferðaþjónustunni hér vaxandi afl
væri mikil landkynningar- og sölu-
starfsemi Flugleiða og þétt áætlun-
arnet félagsins vestan hafs og aust-
an. Sagði hann fyrirtæki í ferðaþjón-
ustu hér, bæði í ferðaskrifstofu- og
hótelrekstri, einnig sækja styrk til
Flugleiða og kvaðst hann eiga erfitt
með að sjá íslenska ferðaþjónustu
án þess að Flugleiðir kæmu þar við
sögu.
Enginn annar í sjónmáli
„Ég vona að ekki felist í skýrslu
Samkeppnisstofnunar að verið sé að
Morgunblaðið leitaði álits aðila í ferðaþjón-
ustu og samgöngumálum á gagnrýni á Flug-
leiðir sem fram kemur í skýrslu Samkeppnis-
stofnunar um flugrekstrarmarkaðinn.
hamla eða skaða hagsmuni ferða-
þjónustunnar og veikja mö_guleika
okkar til að afla gjaldeyris. Ég vona
að Samkeppnisstofnun hafi það í
huga að henni er ekki ætlað að tor-
velda íslenska starfsemi eða að opna
landið fyrir erlendum keppinautum.
Ríkið hefur verið að kynna ísland
erlendis í samvinnu við Flugleiðir
sem hafa án endurgjalds þjónustað
Ferðamálaráð erlendis. Flugleiðir
hafa lagt meira en nokkur annar
af mörkum fyrir ferðaþjónustuna
sameiginlega hér á landi og ég vona
að þetta álit Samkeppnisstofnunar
verði ekki til að draga úr því. Við
íslendingar megum ekki við því að
með nokkrum hætti sé verið að setja
hömlur við því að við getum verið
sterkir í sambandi við móttöku
ferðamanna og landkynningu. Við
þurfum á því að halda að hótelin séu
góð og þjónustan fyrsta flokks og
að því hafa Flugleiðir unnið. Það er
• enginn í sjónmáli sem ég veit að sé
reiðubúinn að hlaupa í skarðið varð-
andi landkynningu erlendis."
Georg Olafsson
Framhaldið
ræðst af við-
brögðunum
GEORG Ólafsson, forstjóri Sam-
keppnisstofnunar, segir að við könn-
un Samkeppnisstofnunar á flug-
rekstrarmarkaðnum og tengdum
mörkuðum í ferðaþjónustu hafi verið
aflað ítarlegra upplýsinga frá helstu
aðilum á þessum mörkuðum og opin-
berum aðilum, bæði tölulegra upp-
lýsinga um stærð fyrirtækja og
tengslin á milli þeirra, og einnig um
aðstæður og aðra hegðun sem áhrif
geta haft á samkeppni.
„Það er búið að Ieggja mikla vinnu
í þetta mál, en skýrslan er ekki end-
anlega frágengin. Þegar hún verður
það munu felast í henni ákveðin
Happdrætti
Slysavarnafélags íslands
Dregið hefur verið í þriðja útdrætti happdrættisins.
Aðeins dregið úr greiddum miðum.
Eftirtaldir aðilar hlutu vinning:
1. Ferð fyrir tvo i tvær vikur til Mallorka eða Benidorm
nafn: ívar Matthías Sveinsson miði nr: 059271
2. Ferð fyrir tvo til Dublin,
nafn: Jón Loftsson miði nr: 007347
3. Ferð fyrir tvo til Dublin,
nafn: Vestri ehf. miði nr: 124216 ^1
Biöraunarskio f alla
landshluta
skilaboð til Flugleiða og einnig ann-
arra fyrirtækja sem eru í sambæri-
legri aðstöðu á öðrum mörkuðum
um hvað teljist samrýmast góðum
samkeppnisháttum. Síðan ræðst
framhaldið af þeim viðbrögðum sem
kunna að verða við þeim skilaboðum
sem sett verða fram,“ sagði hann.
Georg sagði að ástæða þess að
Samkeppnisstofnun réðist í gerð
skýrsiu um flugrekstrarmarkaðinn
væri sú að í skýrslu sem samkeppnis-
ráð gaf út fyrir tveimur árum hefði
komið glöggt fram að fákeppni ríkir
á mörgum helstu mörkuðum hér á
landi, og í framhaldi af því hefði
Samkeppnisstofnun talið eðlilegt að
gera sérstaka athugun á þessum
mörkuðum.
„Flugreksturinn varð fyrstur fyrir
valinu og því réð mikil samþjöppun
sem einkennir þennan markað, auk
mikilla tengsla við aðra markaði í
ferðaþjónustu. Þá hefur ýmislegt
verið að gerast í flugmálum í Evrópu
sem hafði áhrif á að hafist var handa
við þessa athugun," sagði hann.
Helgi Jóhannsson
Mismunun
sem ekki
gengur upp
í íslensku
viðskiptalífi
HELGI Jóhannsson, forstjóri Sam-
vinnuferða-Landsýnar, segir að sú
gagnrýni sem fram komi á viðskipta-
hætti Flugleiða í skýrslu Samkeppn-
isstofnunar um flugrekstrarmarkað-
inn, sem greint var frá í Morgunblað-
inu í gær, eigi fyllilega við rök að
styðjast.
„Það lýsir þessu best að þegar
Samvinnuferðir-Landsýn settu upp
ferðir til dæmis til San Francisco
síðastliðið haust buðu Flugleiðir á
sömu dögum sambærilega ferð til
Boston á 50% lægra fargjaldi en
áður hafði boðist. Þar með hafði virk
samkeppni frá okkar hendi skilað
sér ríkuiega til neytenda. Hins vegar
vekur þetta spurningar um hvað
þeir aðiiar sem eru að reyna að halda
uppi samkeppni við jafnfjársterkan
aðila og Flugleiðir geta lengi búið
við slíka viðskiptahætti," sagði
Helgi.
Hann sagði að eitt af því sem
sýni að Flugleiðir séu að misnota
aðstöðu sína sé að íslenskar ferða-
skrifstofur og aðrir sem selji far-
seðla fyrir Flugleiðir búi við mjög
skertan hlut samanborið við söluað-
ila erlendis.
„Það er opinberlega gefið út af
Flugleiðum plagg sem sýnir að þeir
mismuna íslenskum söluaðilum
gagnvart þeim erlendu. Rökin eru
þau að það er engin samkeppni hér
sem þeir þurfa að vera í, en erlend-
is búa þeir við samkeppni. Þess
vegna bjóða þeir allt að helmingi
hærri sölulaun til söluaðila erlendis
en þeirra íslensku sem eru að vinna
á þessum markaði. íslenskar ferða-
skrifstofur og þar á meðal ein af
þeirra eigin ferðaskrifstofum, Úrval-
Útsýn, hafa í mörg ár sýnt fram á
það með gildum rökum að þessi sölu-
laun sem þeir greiða íslenskum
ferðaskrifstofum hrökkva ekki fyrir
kostnaði, en aldrei hefur verið tekið
tillit til þess. Þetta hlýtur að vera
mismunun sem ekki gengur upp í
íslensku viðskiptalífi," sagði Helgi.
Urðu að leita á önnur
mið með leiguflug
Hann sagði að Samvinnuferðir-
Landsýn hefðu orðið að leita á önnur
mið I sambandi við leiguflug til út-
landa eftir að Flugleiðir hefðu dreg-
ið úr framboði flugferða til ferða-
skrifstofunnar.
„Þegar við bytjuðum með ferðir
til Dublin á sínum tíma flugum við
allt með Flugleiðum og þeim fannst
það gott mál þar sem þeir höfðu
vélakost og annað til þess. Þegar
svo fór að líða á haustið og þeir sáu
hve vel þetta gekk sögðust þeir því
miður ekki geta flogið fyrir okkur
fleiri ferðir þótt þeir ættu vélar til
þess vegna þess að Dublinarferðirn-
ar væru farnar að taka frá sölu
þeirra eigin ferða. Þetta varð meðai
annars til þess að við leituðum ann-
að eftir viðskiptum með flug,“ sagði
hann.
Helmingi lægri gjöld
fyrir korthafa
Helgi sagði að þegar Flugleiðir
hefðu gengið frá fargjöldum fyrir
stéttarfélögin fyrr í vetur hefðu ver-
ið sett fram rök fyrir því að verðið
þyrfti að hækka vegna verðhækkun-
ar á bensíni o.fl.
„Menn féllust á þessi rök og fleiri
þúsund manns eru búnir að kaupa
sér farmiða á þessum kjörum. Það
liðu svo ekki nema tæplega tvær
vikur þar til Flugleiðir gátu boðið
helmingi lægri gjöld fyrir þá sem
höfðu kort frá Flugleiðum og Visa.
Þarna var um að ræða 1.500 manns
og það hvarflar að manni hvort stétt-
arfélögin og almenningur sé þannig
látinn borga fyrir svona verkefni.
Það mun taka lengri tíma fyrir þá
næst að sannfæra mig um að það
þurfi að hækka fargjöldin," sagði
Helgi Jóhannsson.
Guðmundur
Hafsteinsson
Með markað-
inn í heljar-
greipum
„VIÐ höfum oft bent á þessa að-
stöðu sem Flugleiðir hafa hérna á
markaðnum og það er mjög erfitt
fyrir aðila að komast inn á þennan
markað, eins og Atlanta eða hvern
sem er, því Flugleiðir eru með þenn-
an markað í heljargreipum. Ókkar
fyrstu viðbrögð eru þau að við fögn-
um þessari afstöðu Samkeppnis-
stofnunar að benda á þetta," sagði
Guðmundur Hafsteinsson, skrif-
stofustjóri flugfélagsins Atlanta hf.
Guðmundur sagði að Atlanta hf.
hefði áður bent á þau atriði sem
fram kæmu í skýrslu Samkeppnis-
stofnunar varðandi einkaleyfi Flug-
leiða á innritun farþega og flugaf-
greiðslu á Keflavíkurflugvelli. Hann
sagðist telja það mjög óeðlilegt að
einn aðili í flugrekstri væri með
þessa aðstöðu og nauðsynlegt væri
að koma fyrirkomulaginu í eitthvað
annað form. Hann tók þó fram að
á síðustu mánuðum hefði Atlanta
tekist að bæta samstarfið við Flug-
leiðir hvað þetta varðar.
„Við höfum oft gagnrýnt að þeir
hafa í skjóli einkaleyfis náð aðstöðu,
bæði hvað snertir farþegaafgreiðsiu
og vöruafgreiðslu. Við höfum rætt
þetta mikið við Flugleiðir og það
hafa orðið á umbætur, þannig að
þeir hafa tekið til greina þá gagn-
rýni sem við höfum fært,“ sagði
hann.
Ekki frjálst athafnasvið
Guðmundur sagði að orðið hefðu
árekstrar á miili Atlanta og Flug-
leiða og á síðasta ári hefði Atlanta
komið með ákveðnar kvartanir þegar
félagið taldi sig ekki fá þá þjónustu
sem því bæri.
„Það voru gerðar úrbætur, en
þeir hafa yfirburðastöðu og það er
fyrir okkur eða aðra. Við erum til-
neyddir til að kaupa þjónustuna því
það er engin samkeppni, og óeðlilegt
að sá aðili sem þú ert í samkeppni
við hafi allar upplýsingar um okkar
rekstur í gegnum aðstöðu sína þarna
suður frá. Hins vegar vil ég taka
fram að þó að við séum stundum
að gagnrýna Flugleiðir þá teljum við
það mjög til bóta fyrir íslenska ferða-
mennsku að hér sé sterkur flug-
rekstraraðili eins og Flugleiðir á
markaðnum, en við teljum þeirra
stöðu á markaðnum vera það sterka
að hún geti verið hættuleg," sagði
Guðmundur.
Steingrímur
Birgisson
Ættuað
einbeita sér
að fluginu
STEINGRÍMUR Birgisson fram-
kvæmdastjóri hjá Bílaleigu Akur-
eyrar segist fagna því að Samkeppn-
isstofnun kanni lögmæti þess að
Flugieiðir noti aðstöðu sína um borð
í flugvélum félagsins til einhliða
kynningar á hótelum og bílaleigu
Flugleiða, en í skýrslu Samkeppnis-
stofnunar segir að slík hegðun hjá
markaðsráðandi fyrirtæki, sem hafi
notið og njóti opinberrar verndar,
samræmist ekki samkeppnisreglum.
„Við höfum lengi staðið í þeirri
trú að það sé ekki löglegt að vera
með þessa kynningu, en ekkert
kannað það, þannig að út af fyrir
sig er mjög gott að sjá að það er
eitthvað verið að skoða málið. Ég
lít svo á að aðilar eigi að vera í því
sem þeir telja sig bestir í og hef
talið það lengi að Flugleiðir ættu
að einbeita sér að fluginu og láta
aðra um aðra þætti í ferðaþjón-
ustunni. Að vísu telja þeir sig ná
miklu hagræði með því að geta boð-
ið upp á allan pakkann, og það er
mikið til í því sjálfsagt, en ég held
að það sé samt ákveðin hætta á því
að frumkvæðið deyi ef það er einn
stór aðili sem ræður markaðnum
eins og allt stefnir í,“ sagði Stein-
grímur.
Hafa misst viðskipti
vegna vildarkorta
Steingrímur sagði að svokölluð
vildarkort Flugleiða, sem gera við-
skiptavinum fyrirtækisins m.a. kleift
að nota áunna punkta í flugi hjá
Flugleiðum til þess að kaupa gist-
ingu á Flugleiðahóteli innanlands og
leigja bíla hjá bílaleigu Flugleiða,
hefðu valdið því að Bílaleiga Akur-
eyra hefði misst viðskiptavini. Þetta
fyrirkomulag hjá Flugleiðum telur
Samkeppnisstofnun fela í sér víxl-
stuðning á milli skyldra fyrirtækja
á innlendum mörkuðum og vera til
þess fallið að skaða samkeppnis-
stöðu keppinauta Flugleiðafyrir-
tækja á innlendum markaði.
„Það er alveg deginum ljósara að
við misstum viðskipti við marga út
á þetta og þá sérstaklega í upphafi.
Þetta á ekki bara við um okkur held-
ur allar bílaleigur og hótel örugglega
sem Flugleiðir eiga ekki í,“ sagði
Steingrímur.
„Við erum þarna í samkeppni við
stórt og öflugt fyrirtæki sem hefur
mun betri aðgang að markaðnum
heldur en við og það er auðvitað
erfitt að keppa við slíkan aðila. Það
fagna allir samkeppni og markaður-
inn hefur bara gott af samkeppni
en svo er bara spurning á hvaða
grundvelli hún er. En eins og Sam-
keppnisstofnun er þarna greinilega
að ýja að, að hún sé að einhveiju
leyti ekki á réttum forsendum, þá
er það auðvitað alltaf erfiðara."