Morgunblaðið - 20.03.1997, Blaðsíða 46

46 FIMMTUDAGUR 20. MARZ 1997
AÐSENDAR GREINAR
MORGUNBLAÐIÐ
Farðu að læra!
TobyS. Helga Sigrún
Herman Harðardóttir
HEIMAVINNA barna er eðlileg-
ur hluti námsins en ekki aukavinna
eins og sumir líta á hana. Margir
nemendur vinna heimavinnuna
sína samviskusamlega á hveijum
degi en aðrir snerta sjaidan eða
aldrei við henni. Hvers vegna?
Getur verið að viðhorf og fram-
koma foreldranna ráði þar ein-
hverju um?
Viðhorf foreldranna til
menntunar og skólagöngu skiptir
afar miklu máli. Foreldrar sem
' hafa jákvætt viðhorf til menntunar
hafa mikil áhrif á það hvernig
bami þeirra vegnar. Barnið finnur
þá fyrir áhuga og stuðningi sem
gerir það að verkum að það sinnir
frekar þeirri vinnu sem nám er.
Böm og unglingar þurfa einnig á
virðingu og trausti okkar fullorðnu
að halda og verða að fá tækifæri
til að sýna sjálfstæði án okkar af-
skipta því annars er hætta á að
okkur verði sagt upp foreldrahlut-
verkinu. Hvernig ætli okkur myndi
líða í vinnunni ef vinnuveitandinn
eða yfirmaðurinn kæmi til okkar
og segði með þjósti „farðu að
vinna“? Værum við ekki samvinnu-
y þýðari ef við fengjum að heyra
„eigum við að ljúka þessu verkefni
fyrir hádegið"? Árangur vinnunn-
ar, hver svo sem hún er, hlýtur
að verða meiri þar sem vinnuum-
hverfið er vinsamlegt og jákvæður
stuðningur fyrir hendi.
Áhugi og stuðningur
Með því að sýna skólastarfinu
áhuga og spyrja frétta úr skólan-
um, af námsefninu og vinunum
sköpum við jákvæða einstaklinga
sem finna að þeir og þeirra vinna
Jákvæðir foreldrar,
segja þær Helga
Sigrún Harðardóttir
og Toby Sigrún
Herman, senda yfirleitt
jákvæð börn í skólann.
er einhvers virði. Jákvæðir foreldr-
ar senda yfirleitt jákvæð börn í
skólann. Margir treysta sér til að
hjálpa til við heimavinnuna (án
þess þó að vinna fýrir
barnið) og slíkur nem-
andi er líklegri til af-
reka en aðrir. Mörgum
börnum finnst gott að
hafa einhvern hjá sér
á meðan unnið er og
ekki skaðar það ef
hægt er að leita ráða
og fá aðstoð við lausn
verkefna sem virðast
illskilj anleg í fyrstu.
Þá er gott að hafa í
huga að hvatning og
hrós geta gert krafta-
verk. Ef hægt gengur
er mikilvægt að hrósa
duglega fyrir hvert
hænuskref sem stigið
er því annars er hætta á að upp-
gjöf fari að læðast inn í huga lítils
einstaklings sem sér engar framf-
arir. Stuðningurinn má þó ekki
verða að undanlátssemi. Bam sem
fær hvatningu til að gera sitt besta
og endurtaka ef því mistekst verð-
ur mun ánægðara með sjálft sig
og vinnuna þegar árangurinn fer
að sjást og það sér að það getur
gert betur en það kannski var
búið að telja sér trú um. Stuðning-
ur við bam eða ungling felst ekki
í því að samþykkja og taka undir
alit sem það segir um skólann og
samstarfsfólk sitt þar. Böm til-
einka sér oft viðhorf foreldra sinna
án þess að skilja hlutina til fulln-
ustu og því er mikilvægt, ef upp
koma spumingar sem varða skól-
ann, að foreldrar snúi sér til kenn-
aranna og annars starfsfólks og
tali við það en ekki um það. Barn
sem heyrir neikvæðar athuga-
semdir um kennara eða annað
starfsfólk á erfitt með að umgang-
ast þann starfsmann á eðlilegan
hátt á eftir og þannig geta komið
upp árekstrar sem hægt hefði ver-
ið að komast hjá.
Lífsstíll skiptir
miklu máli
Svefn- og matarvenjur auk úti-
vistartíma geta haft úrslitaáhrif
fyrir ungt fólk á viðkvæmu vaxtar-
skeiði. Börn og unglingar sem
koma vel úthvíld og vel nærð með
gott nesti með sér í skólann era
líklegri til árangurs en þau sem
era þreytt og svöng. Útivistartími
er skilgreindur af lögreglu og sveit-
arfélögum og ekki að ástæðulausu.
Unglingar sem fá að vera úti eftir
að lögbundinn útivistartími þeirra
rennur út era líklegri til að lenda
í vandræðum en þeir sem komnir
era heim á skikkanlegum tíma. Þá
ættu reykingar og áfengisneysla
ekki að koma við sögu hjá ungum
einstaklingi sem er að vaxa og
þroskast, því slík neysla dregur
úr þroska hans.
Vinnuumhverfi skiptir
töluverðu máli
Vinnuaðstaða okkar getur virk-
að hvetjandi eða letjandi á afköst.
Barn eða unglingur sem hefur yfir
að ráða góðu skrifborði, næði, góðu
skipulagi og heppilegri lýsingu á
auðveldara með að vinna verkin
sín en sá sem situr hokinn við lágt
stofuborðið í myrkri eða yfir sjón-
varpinu. Tímasetning á heimavinn-
unni getur einnig haft áhrif á ár-
angurinn. Barn eða unglingur sem
vaknar snemma að morgni er ekki
í stakk búið að læra seint að kvöldi
þar sem lítið er eftir af orkunni
eftir eril dagsins. Auðvelt er að
semja við böm um að læra á
ákveðnum tímum og flest þeirra
geta staðið við slíka samninga.
Þar sem nú fer að'líða að prófum
viljum við í lokin minna á náms-
tæknina. Þar er upprifjun ein meg-
instoð alls náms auk einbeitingar
og endurtekningar, en nauðsynlegt
er að rifja reglulega upp það náms-
efni sem búið er að fara yfir fýrr
um veturinn. Venjulegt fólk býr
ekki yfir þeim hæfileikum að geta
lesið einu sinni yfir eitthvert efni
eða hlustað á fyrirlestur um það
og munað nákvæmlega það sem
eftir er. Til að viðhalda þekkingu
okkar er nauðsynlegt að lesa yfir
verkefni, spumingar og glósur og
reikna upprifjunardæmi með
reglulegu millibili allan veturinn
t.d. einu sinni í mánuði og þá er
gott að hafa foreldri sér við hlið
sem getur hjálpað til við upprifjun-
ina með því að hlýða manni yfir
og jafnvel umbunað á eftir ...
Við nokkra grunnskóla og
marga framhaldsskóla í landinu
era starfandi námsráðgjafar. í þá
er hægt að hringja og óska frek-
ari ráðlegginga. Þá hefur Halldóra
Bergmann, námsráðgjafí við Fjöl-
brautaskólann við Ármúla, haldið
námskeið fyrir foreldra sem styðja
vilja böm sín í námi.
Gangi ykkur vel.
Helga Sigrún er námsráðgjafí
Árbæjarskóla. Toby Sigrún er
fjölskyldu- og námsráðgjafi
Feliaskóla.
SLIM-LINE
dömubuxur
frá gardeur
Qhrntv
tískuverslun
V/Nesveg, Seltj., s. 561 1680
- kjarni málsins!
Aðþrengt eldra fólk
HUGSIÐ ykkur,
eídri borgarar þessa
lands, þið hafíð fengið
hugsuðinn og skatta-
séníið í ríkisstjórninni
til þess að rita hugg-
unargrein til ykkar í
blaðið. „Listin að lifa.“
Já, það var víst ekki
vanþörf á því, að fá
þennan mann, fjár-
málaráðherra lands-
ins, til að kenna okkur
lexíurnar. Og væri það
nú að sjálfsögðu þakk-
arvert, að láta í sér
heyra, ef það væri eitt-
hvað fræðandi og gott,
sem hann hefði að flytja okkur.
En annað kemur í ljós, eins og sjá
má af eftirfarandi klausu. Hann
skrifar: Að undaförnu hefur mikið
verið fjallað um skattalega með-
ferð lífeyristekna. Og Landssam-
band aldraðra hefur meðal annars
mótmælt þeirri ráðstöfun stjórn-
valda, að hverfa frá þeirri leið að
veita 15% afslátt, vegna lífeyris-
greiðslna úr lífeyrissjóðum. Inn í
umræðurnar hafa einnig blandast
fullyrðingar um tvísköttun og
hvort og þá hvernig ætti að bregð-
ast við henni. Og áfram segir
hann: í skriflegu svari við fyrir-
spurn á Alþingi vorið 1995 - gerði
ég ítarlega grein fyrir útreikning-
um í því sambandi. Sú leið að
undanþiggja iðgjöld til lífeyris-
sjóða skatta í stað þess að veita
15% skattaafslátt. Var fyrst og
fremst farið að ósk vinnumark-
aðarins. Við gerð febrúarsamning-
anna 1995. Og áfram: Þá eins og
nú viðurkenndu flestir að þessar
tvær leiðir gátu ekki farið saman.
Þrátt fyrir samþykkt 15% reglunn-
ar á Álþingi, var því horfíð frá
henni samhliða því að iðgjöld
launamanna væru gerð frádráttar-
bær. Við þá niðurstöðu þurfa menn
að sætta sig. Nú og hvað segir
Friðrik fjármálaráðherra þarna?
Að það hafi verið að ósk aðila
vinnumarkaðarins við
gerð ferbrúarsamn-
ingsins 1996, að 15%
voru felld niður hjá
eldri borgurum og
ekkert kom í staðinn.
Þennan rétt voru
eldri þegnar búnir að
ávinna sér, sem var
einfaidlega niðurfelld-
ur með einu penna-
striki, sem sagt gert
að skiptimynt milli
ríkisstjómar, með
Friðrik í fararbroddi,
og aðila vinnumark-
aðarins Benedikts
Davíðssonar, sem
ekki alls fyrir löngu ritaði grein í
Morgunblaðið með fyrirsögninni
„Sumir aldraðir eru of neikvæðir".
Er það nokkuð að undra sig yfir
þótt aldraðir verði á stundum
undrandi á þessum vinnubrögðum
ýmissa aðila, sem telja sig um-
komna þess að ráðskast með
þegna þjóðfélagsins. Því eftir því
sem Friðrik ráðherra segir, vora
það aðilar vinnumarkaðarins sem
knúðu á um það að þessi umtöluðu
15% yrðu niður felld. En allir vita
og þá þessir menn sérstaklega, að
eftir að þegnarnir hafa náð 67-70
ára aldursmarkinu eru þeir ekki
lengur aðilar á vinnumarkaðnum
sem skýrir það (Ben. Davíðs.) að
það er ekki að eldri borgarar séu
of neikvæðir, heldur er það hitt,
að eldri borgarar hafa aldrei verið
með í myndinni, hvorki hjá ríkis-
stjóminni né aðilum vinnumarkað-
arins, þegar bitist hefur verið um
kjörin, eða launagreiðslur í þessu
landi. Sem er og verða mun tii
ævarandi skammar fyrir ríkis-
stjórn þessa lands.
Enda sýnist það vera orðið sér-
stakt áhyggjuefni ráðamanna
þessarar þjóðar hvað eldri borgur-
um fjölgar ótt, og hvaða ráð skulu
úthugsuð til að stemma stigu við
langlífi þegnanna.
Nú skal hér tekið fram, að þeir
Það sýnist vera sérstakt
áhyggjuefni ráða-
manna, segir Lárus
Hermannsson, hvað
eldri borgurum fjölgar í
landinu.
sem ætla sér að ræða, eða skrifa
um eldri borgara þessa lands að
þeir eru ekki allir undir sama hatti.
Og þyrftu áreiðanlega sumir ekki
eins mikla fyrirgreiðslu frá hinu
opinbera og aðrir. Mjög margir
vel stæðir þegnar úr atvinnulífinu
fá aldurinn yfir sig og eiga sinn
rétt gagnvart lífeyri og öðram
þeim réttindum, sem lög standa
til um. Þó segja megi að ýmsir
embættismenn til margra ára,
tryggðir í bak og fyrir af allskon-
ar sjóðum sem þeir hljóta greiðslur
úr eftir sinn vinnudag, eru að sjálf-
sögðu betur settir en hinir sem
voru bara venjulegir verkamenn í
„Víngarði Drottins“ ef svo mætti
að orði komast.
Nú hafa ég og fleiri heyrt þær
raddir úr sölum okkar Alþingis,
að það þyki ekki hæfa, að á þing-
menn sé deilt af hinum almenna
borgara þessa lands, því þeir séu
yfir allar aðfinnslur hafnir. En nú
er það bara svo, að oftar en ekki
gefa alþingismenn færi á því, að
um þá sé talað og á þá deilt á
ýmsum sviðum. Og mun fjármála-
ráðherrann ekki verða undanskil-
inn því. Og þegar maður lítur yfir
hóp alþingismanna, sem skipar
meirihlutann á Alþingi þetta tíma-
bil, þá sýnist manni fljótt á litið
þarna vera stríðsframleiðsluhópur
á miðjum aldri. Fertugir, fimmtug-
ir og þar yfir, sem því miður virð-
ist heídur lítið hafa gert sér grein
fyrir því hvað afar þeirra og ömm-
ur urðu að leggja hart að sér til
að koma þessari kynslóð til manns,
mata hana og mennta. Segi þetta
hér og nú, vegna þess, að það virð-
ist ekki snerta þetta fólk, þótt
ráðherrar ríkisstjórnarinnar níðist
æ ofan í æ á eldri borguram þessa
lands með iátlausum niðurskurð-
arherferðum og skattpíningum og
það umfram aðra þegna þessa
lands. Og hvað geta þeir svo ann-
að gert, eins og málin standa í
dag og lengi undanfarið, en
skammast sín fyrir slík vinnu-
brögð?
Eitt er það sem ég hef aldrei
skilið: Sem er, þá og þegar kemur
til tals, að hækka eitthvað laun
hinna vinnandi stétta: Þeirra lægst
launuðu, þá skuli allt úr böndunum
eiga að ganga. Verðbólga, verð-
bólga, alstaðar, hrópa gæðingar
og talsmenn hálaunamanna, tals-
menn auðvaldsins. Hvað hefur t.d.
Þórarinn Þórarinsson, einn aðal-
talsmaður þeirra stétta, í laun á
mánuði? Og hans fylgifiskar fjöl-
margir. Ætli það skipti ekki
nokkrum hundruðum þúsunda. Nú
og af því að hann og þessir angur-
gapar, sem hæst gala um verð-
bólgu, ef lægstu launin hækki eitt-
hvað, því snúa þeir sér ekki þá
að því að lækka töluvert þessi háu
laun, sem eru staðreynd hjá topp-
unum í þessu landi, t.d. svona örlít-
ið til samræmis við það sem aðilar
á vinnumarkaðnum hafa, eða
koma til með að hafa? Þess vegna
spyr ég í einfeldni minni. Halda
þessir menn að þeirra laun séu
ekki og verði aldrei verðbólguvald-
andi? Eg mundi halda að þeir
væru heimskir, ef þeir héldu slíkt.
Og ef þeir vilja vera samkvæmir
sjálfum sér ættu þeir að bjóðast
til að laun þeirra yrðu ca. 140.000
á mánuði, helmingi hærri en það
sem þeir þó með semingi vilja
bjóða öðrum eða um 70.000 kr. á
mánuði. Og þá helst ekki fyrr en
eftir þijú ár.
Höfundur er eldri borgari.
Lárus
Hermannsson