Skírnir - 01.01.1911, Blaðsíða 44

44
Alheimsmál
árum átti nefndin að ráða valinu til lykta, og hún kaus
Esperanto, með nokkrum breytingum. Þrátt fyrir alt það
lof, sem Esperanto hafði hlotið, höfðu þó sumir orðið til
þess að víta harðlega ýms atriði þess; og nokkrir merkir
málfræðingar voru orðnir ásáttir um þau afbrigði, sem
nefnast ldo.
Helstu aðflnslur Ido-manna eru þessar: Það er óheppi-
legt að hafa nokkra þá stafi í stafrofinu, sem tíðkast ekki
í höfuðmálum álfunnar; í stað þeirra setja þeir tj, seh o.
s. frv. Þolfallsmyndir telja þeir torveldar ýmsum þjóðum
og kjósa heldur þá orðaskipunarreglu, að frumlagið standi
ávalt á undan andlaginu. Fleirtöluendingin þykir þeim
valda miður áferðarfögru hljóði í framburði: oj, aj-, þess
vegna breyta þeir o-inu í fleirtölu i i; sagnir á i fá end-
inguna ar. Þá eru tíðar- og staðaratviksorðin. Þau eru
eitt samfelt, heimspekilegt kerfi, sem rökföst hugsun fellir
sig vel við í sjálfu sér; svipað á sér stað i grisku. En
Ido menn halda því fram, að samtíningar úr ýmsum mál-
um mundu láta eðlilegar í eyrum og þess vegna verða auð-
lærðari en þessi iu, tjiu, io, ilio o. s. frv. Loks þykir þeim
sum af viðskeytunum of yfirgripsmikil og setja því önnur
tilbreytilegri i staðinn. önnur tilbrigði þeirra eru smá-
vægileg. í heild sinni eru Esperanto og Ido svo lík, að
hvorir eiga hægt með að skilja aðra, Esperantistar og Ido-
menn. En engu að síður er þessi sundrung óheppileg.
Þess hefði mátt vænta, að Esperantistar féllist á breyt-
ingarnar; en sú varð þó ekki raunin á, að minsta kosti
um allan þorra þeirra. Þær vonirnar brugðust líka, að
Ido-menn léti undan síga, þá er Esperantistar höfðu horfið
að því ráði á allsherjarfundi að halda fram máli sínu eins
og það var. Mestu varðar að alheimsmál komist á, þótt
það sé vitanlega ekki vænlegt, að einhverjir gallar séu á
því, sem það yrði að dragast með æfilangt. Hítt er ann-
að mál, hvort svo miklar umbætur séu í raun og veru að
Ido-tilbrigðunum, að það borgi sig að eiga sundrung á
hættu þeirra vegna. Það er helst talið Ido til stuðnings,
að málfræðingarnir hafa yfirleitt hallast á þá sveifina, en