Skírnir - 01.01.1911, Blaðsíða 95

ísland 1910.
95
innar 22. nóv. 1909. HafSi þeirri afsetningu verið kröftulega mót-
mælt af almennum fundi, er haldinn var í Reykjavík 28. nóv., og
skoraði sá fundur jafnframt á ráðherra, að fara þegar frá völdum.
En hann bað menu að bíða og dæma eigi málið þegar í stað, en
lofaði róttlæting á verkinu í skyrslu, er fram ætti að koma frá
nefnd þeirri, er bann hafði skipað til þess að rannsaka bankanti.
— Fyrir áramótin komu hingað tveir bankamenn danskir, frá Land
mandsbankanum, og hafði hann krafist af stjórninni, að þeir fengju
aðgang að öllum plöggum Landsbankans til þess að kynna sór hag
hans, vegna viðskifta Landmandsbankans við hann. Leyfði stjórnin
þetta og voru þeir hór um tíma i þessum erindagerðum. Land-
mandsbankastjórnin lýsti svo yfir því, er þeir höfðu gefið henni-
skýrslu um starf sitt, að viðskiftunum yrði haldið áfram.
Ný lög um stjórn Landsbankans komu í gildi 1. jan. 1910,
og samkvæmt þeim hefir ráðherra ekki vald til þess að víkja frá
þeim gæslustjórum, er þingið kýs, en það vald var ráðherra ætlað
í hinum eldri bankalögum, og á því byggist afsetningin 22. nóv.
Nú bjuggust hinir þingkosnu gæslustjórar við, að taka aftur starf
sitt samkvæmt hinum nýju lögum. En ráðherra tilkynti þeim, að
frávikningin ætti að gilda áfram. Leitaði þá annar þeirra, Kr.
Jónsson dómstjóri, aðstoðar bæjarfógeta, og var fógetaúrskurður
kveðinn upp í Landsbankanum 4. jan., þess efnis, að hann skyldi
hafa greiðan aðgang að öllum skjölum og bókum bankans, til
þess að gegna þar þeirri eftirlitsskyldu, er þingið hafði falið
honum. Þessi fógetaúrskurður var sfðan staðfestur af yfirdómi. En
til þess að fá skýlausan dóm um það, að gæzlustjórar þeir, er
þingið hafði kosið, væru einir löglegir gæzlustjórar höfðaði Kr. J.
annað mál og krafðist launa af Landsbankanum sem löglegur gæzlu-
stjóri. Yann hann einnig það mál, bæði fyrir bæjarþingi Reykja-
víkur og fyrir yfirdómi. Hinn gæslustjórinn, Eiríkur Briem presta-
skólakennari, leitaði aftur á móti eigi dómstólanna, en heldur máli
sínu eingöngu til alþingis.
Framkoma rannsóknarnefndarskýrsfunnar, er ráðherra hafði beðið
menn að bíða eftir, drógst mjög á langinn, svo að hún kom eigi
fyr en í janúarlok, og var hún send áleiðis út um alt land áður
en fráviknu bankastjórunum væri gefinn kostur á að sjá hana. En
þegar, er skýrslan hafði verið birt í Reykjavík, sömdu þeir ræki-
legt svar, og lágu nú loks sakargögnin fyrir þjóðinni frá báðum-
hliðum, að svo miklu leyti, sem hægt var.
En nokkru eftir áramótin fóru fundahöld að hefjast til og frá