Skírnir - 01.01.1911, Blaðsíða 19

19
Leo Tolstoj.
/ Hann gerir því næst grein fyrir aðalþáttunum í fé-
lagsfræði sinni og telur fimm skilyrði óhjákvæmileg til
auðnu og velferðar mannkynsins. Fyrsta skilyrðið er það,
að sambandið milli mannsins og náttúrunnar sé eigi rofið,
að allir megi að jöfnu njóta himinsins yfir höfði sér, hreina
loftsins og sælunnar í skauti náttúrunnar. Allir eiga jafn-
an óðalsrétt til landsins og jörðin er eða á að vera sam-
eiginleg félagseign. Að þessu leytinu er Tolstoj mikið til
á sama máli og Henry George, þjóðmegunarfræðingurinn
nafntogaði. — Annað skilyrðið er vinnan, bæði andleg
vinna, er menn hafa mætur á af því að þeir kjósa sér
hana af eigin hvöt, og líkamleg vinna, er menn elska af
því að hún er nauðsynleg til viðurhalds lífsins, eykur
mönnum fögnuð og vellíðan, góða matarlyst og væran
svefn. — Þriðja skilyrðiðið er hrein ást milli manns og
konu. — Fjórða skilyrðið er greið og frjáls umgengni og
bræðralag allra manna án alls flokkarígs og manngreinar-
álits. — Fimta skilyrðið er góð heilsa, en hún er aftur
bein afleiðing af hlýðni við hin boðorðin.
Tolstoj hefir á öðrum stað og í öðru sambandi dreg-
ið saman í örfáar setningar aðalmerginn úr öllum trúar-
brögðum heimsins, og gerir það um leið að játningu sinni.
En mergurinn er þessi:
Maðurinn er að eðli og uppruna andi
einsogguð, uppspretta alls lífs. Köllun
mannsinser sú, að fullnægja vilja guðs,
uppsprettu sinnar. Vilji guðs er velíerð
mannanna. Velferð mannanna byggist á
kærleika, ogkærleikurinnlýsirsér í því,
að maðurinn geri öðrum það sem hann vill
að aðrir geri sér.
Frá þessum atriðum hefir Tolstoj aldrei hvikað síðan
um eitt skref. —
Hann freistaði að haga lífi sínu og breytni eftir þess-
um meginreglum, og um allar álfur heims er tíðrætt orð-
ið um lifnaðarháttu hans á síðasta aldursskeiðinu. Hann
hafðist við að mestu á setri sínu Jasnaja Poljana, og inni
2*