Eimreiðin - 01.01.1974, Qupperneq 25

EIMREIÐIN
þúsund lítrum daglega veturinn 1970. Árið 1973 var innvegið,
daglegt mjólkurmagn komið niður í 28.000 lítra.
Þetta þarf engan að undra. Auk þess sem hinum lögboðnu
umbótum í landbúnaði fylgdi víðtæk og óhindruð, ólögmæt
upptaka jarða, svo að alltof mörg býli lentu í höndum manna,
sem liöfðu enga reynslu í búskap, var verð það, sem ákveðið
var á mjólk — auk annarra landbúnaðarafurða — algerlega
óraunhæft frá efnahagslegu sjónarmiði. Ríkisstjórnin úrskurð-
aði, að gallón (um 4 lítrar) af mjólk ætti að kosta tæplega
helming verðs á eggi, og þetta gerði hún að líkindum i von um,
að liún fengi þá hálfan lítra mjólkur handa hverju harni dag-
lega fyrir lítið verð. Þá fór svo óumflýjanlega, að enginn liafði
áhuga á að fást við mjólkurframleiðslu, kúm var slátrað í
stórum stíl og kjötið selt — löglega eða ólöglega — eða þær
voru reknar yfir fjöllin til Argentínu, en Allende varð að leita
víða um heim að þurrmjólk, sem hann hafði þó ekki gjald-
eyri til að flytja inn vegna stefnu sinnar í málefnum kopar-
námanna.
Slik heimska var endurtekin hvarvetna, þegar menn létu
rómantík hinnar sjálfskírðu byltingar ráða stefnunni i stað
þess að horfast í augu við veruleika daglegs lífs. Meðan lieild-
arframleiðslan hrapaði geigvænlega, bæði í landbúnaði og iðn-
aði, gerði Allende jafnframt tilraun til að dreifa þjóðarauðn-
um með þvi að fá hinum fátækari stéttum landsins meira
fé til eyðslu. Hinir snauðu voru kjósendur hans og þeir voru
honum þakklátir, þvi að margir höfðu haft úr litlu að moða
áður. En það er ekki hægl að dreifa því, sem þegar hefur ver-
ið kastað á glæ, og eftir því sem framleiðslan dróst saman,
teygðist úr biðröðunum, en erlendar skuldir hrúguðust jafn-
framt upp og greiðsluhallinn á fjárlögunum þandist út eins og
vetnisblaðra. Ári áður en allt hrundi, spurði ég einn helztu
i'áðgjafa Allendes, hvað þeir ætluðust fyrir til að hafa hemil
a þróuninni, sem var þegar orðin uggvænleg. Hann svaraði
ineð lofsverðri lireinskilni, að liann vissi það í rauninni ekki.
„Ég veit,“ sagði liann, „hvað við ættum að gera — við ætt-
nm að taka upp meinlætastefnu á morgun, frysta laun og
skammta lífsnauðsynjar. En hvernig getum við gert það? Við
eyðilegðum þá hina pólitísku undirstöðu okkar . . .“
Einmitt. — Og af því að þeir gerðu það ekki, fór svo um
s'ðir, að þeir óðu áfram rósum stráðan stíg loforða og loft-
kastala og eyðilögðu landið að kalla. „Samsæri ráðastéttar-
innar“ var siðan sú blekkingarhula, sem þeir og stuðnings-
nienn þeirra hreiddu yfir veruleika eigin reikningsskekkja.
25