Sveitarstjórnarmál - 01.09.1995, Qupperneq 27

VERKASKIPTI RÍKIS OG SVEITARFÉ LAGA
I frímínútum. Ljósm. Silja Kristjánsdóttir, nemandi í 9. bekk í
Vogaskóla.
sér að yftrumsjón með sérskólum félli í þann farveg.
Með stofnun svæðisbundinna miðlægra stofnana
byggja sveitarfélög upp þekkingu á skólastarfi og skóla-
kerfinu, lögum þess og reglugerðum og safna saman á
einn stað þekkingu sem sveitarstjómarmenn, skólastjór-
ar, kennarar og foreldrar geta sótt í upplýsingar, ráðgjöf,
úrskurði og túlkanir. Þó svo þess sjónarmiðs virðist að-
eins gæta meðal sveitarstjórnarmanna verður þessi
þekking ekki keypt að og ekki er hægt að ætlast til að
skólanefndir hafi hana á takteinum né sveitarstjómar-
menn sjálfir. A pólitískt kjörnum nefndum og ráðum
verða breytingar á fjögurra ára fresti og slíkar hræringar
mega ekki verða til þess að skólastarf líði fyrir. Nýir
fulltrúar í sveitarstjómum eða skólanefndum verða að
geta leitað til aðila sem hefur þekkinguna og fengið
túlkanir og ráð.
Það er því ábyrgð sveitarstjóma að byggja upp þjón-
ustu á þessu sviði fyrir þá sem að skólamálum starfa.
Með tilliti til fjölbreytileika sveitarfélaga verður sú
þjónusta vart veitt af hverju einu þeirra en hagkvæmara
ætti að vera að reka miðlægar stofnanir í samvinnu
sveitarfélaga á tilteknum svæðum, sbr. gömlu fræðslu-
umdæmin, eða aðra skiptingu sem hagkvæmari þætti.
Þá gæti slík stofnun boðið sveitarfélögum, sem aðild
ættu, ákveðna þjónusta til kaups, s.s. ýmiss konar út-
tektir á skólastarfi, launaskráningu og fleira. Fámenn
sveitarfélög hafa ekki mikla yfirbyggingu og hagfelld-
ara gæti orðið fyrir þau að kaupa þjónustu af miðlægri
stofnun sveitarfélaganna, s.s. launaúrvinnslu enda þótt
launagreiðslur fari fram hjá hverju sveitarfélagi án þess
að auka vemlega skrifborðsvinnuna í eigin stjómsýslu.
I nýjum lögum eru ýmis ákvæði sem setja nýjar
skyldur á skólana og kalla munu á aukna faglega ráð-
gjöf við kennara, s.s. gerð skólanámskrár, þróun aðferða
í sérhverjum skóla til innra mats á skólastarfinu, lengri
skólatími, greinabundin kennsluráðgjöf og fleira. Enda
þótt hægt verði að sækja þjónustu til þessara þátta að
einhverju marki til kennaramenntunarstofnana eða ann-
arra aðila verða sveitarfélögin að vera þess umkomin að
veita skólum stuðning við þetta starf.
Hvergi er að finna ákvæði um fjölda nemenda í deild-
um í nýjum lögum um grunnskóla. Slík ákvæði vom í
eldri lögum og voru notuð til að ákvarða fjölda kennslu-
stunda í hvern skóla. Allar slíkar ákvarðanir eru nú
færðar í hendur sveitarstjóma og þeim sett í sjálfsvald
hvaða viðmiðanir verða notaðar. Hver skólastjóri gerir
áætlun fyrir sinn skóla og leggur fyrir skólanefnd. I
áætlun sinni greinir skólastjóri frá hvemig best verður
náð utan um það hlutverk að sinna eðli og þörfum hvers
og eins nemanda. Vandséð er hvemig sveitarfélög ætla
að vinna úr slíkum áætlunum nema að geta lagt þær
undir faglegt mat fagfólks. Allir þekkja umræðuna um
sérkennslu í skólum og tímamagn það sem verja skal til
þeirrar kennslu. Umsóknir skólanna um sérkennslutíma
em langt umfram heimildir og hætt er við a.m.k. til að
byrja með að áætlanir skólastjóra verði nokkuð umfram
viðmið sem eðlileg geta talist og gengið er út frá í kostn-
aðarmati á verkefninu við breytinguna.
Lokaoró
Af þessari upptalningu verkefna, sem ég hef hér gert,
má sjá að um viðamikið viðfangsefni er að ræða sem
miklu skiptir að vel sé á haldið. Fræðsluskrifstofur hafa
haft gagnmerku hlutverki að gegna í starfsemi grunn-
skólans þó svo árlegar fjárveitingar hafi ekki gert þeim
kleift að rækja hlutverk sitt eins og það er skilgreint í
lögum og reglugerðum. I umræðum um kostnaðarmat
verkefnisins og skiptingu kostnaðar hefur komið fram að
hluti af fjárveitingum til fræðsluskrifstofa verði eftir hjá
ríki. Vandséð er að hægt sé að reikna með því þar sem
sveitarfélögum mun ekkert af veita að halda öllu því fjár-
magni til að ná utan um þau verkefni sem fræðsluskrif-
stofumar hafa haft og sveitarfélögum er gert að leysa eft-
ir að þau hafa tekið við öllum rekstri grunnskólans.
1 53