Frjáls verslun - 01.03.2005, Blaðsíða 49

F R J Á L S V E R S L U N • 3 . T B L . 2 0 0 5 49
K
annanir hafa leitt í ljós að vinnutími fólks í ýmsum skrif-
stofu- og stjórnunarstörfum hefur verið að lengjast síðustu
árin. Þetta tengist að nokkru leyti því að fartölva og sími,
sem vinnuveitandi leggur til, er orðinn hluti af kjörum
margra stétta.
En er vinnutími fólks í ábyrgðarstörfum að nálgast óhóf og er sú
fagra framtíðarsýn, sem margir sáu fyrir sér með aukinni samþætt-
ingu einkalífs og vinnu, beinlínis farin að snúast upp í andhverfu
sína? Hefur byltingin étið börnin sín?
Allir þekkja að á nánast furðulegustu tímum sólarhrings berst
tölvupóstur ellegar við sitjum sjálf við lyklaborðið á kvöldin eða
fram á nótt við að afgreiða ýmis erindi, svo sem svara pósti, greiða
reikninga, skoða fréttir dagsins og fleira. Sá sem þetta skrifar sendi
nýlega á föstudegi tölvupóst til stjórnanda í fjármálastofnun í Reykja-
vík og fékk svar síðdegis á laugardegi. Yfirmaður í stóru fjarskipta-
fyrirtæki, sem ég sendi póst að morgni dags, svaraði síðla kvölds.
Blaðamaður á Frjálsri verslun var fyrir fáum árum að ganga frá
viðamikilli umfjöllun og vann alla nóttina. Sendi póst klukkan fimm
að morgni til framkvæmdastjóra stórs fyrirtækis í Reykjavík. Og viti
menn, svar barst tveimur mínútum síðar. Halda má lengi áfram með
dæmisögur á þessum nótum.
Gunnar Páll Pálsson, formaður VR
Álag á stjórnendur eykst
„Álag á stjórnendur hefur verið að aukast mikið síðustu ár og heima-
vinna hefur sömuleiðis vaxið mikið með tilliti nýrrar tækni. Kannski
er fólk að fá hlutina í bakið. Það eru hreint ekki allir sem líta á það
sem góðan kost að fá síma og tölvutengingu frá vinnuveitanda heim
til sín,“ segir Gunnar Páll Pálsson, formaður Verslunarmannafélags
Reykjavíkur. „Okkur berast reyndar ekki margar kvartanir vegna
þessa, sem getur verið vegna þess að heimavinna er í flestum til-
fellum illa skilgreind eða skrásett í vinnusamningi. Fyrir vikið verður
sönnunarfærsla erfið, auk þess sem margir, sem hafa aðstöðu til
fjarvinnslu á vegum vinnuveitanda, eru á föstum launum fyrir alla
vinnu.“
VR fylgist reglulega með þróun vinnutíma og samsetningu hans. Í
könnunum, sem gerðar hafa verið síðustu ár, birtast athyglisverðar
staðreyndir. Vaxandi hópur félagsmanna fær ekki greitt sérstaklega
fyrir yfirvinnu, heldur aðeins svokölluð pakkalaun þar sem tekið er
mið af verkefnum og árangri fremur en vinnustundafjölda. Þetta gilti
um 27% þátttakenda í könnun félagsins árið 1999 en 34% á sl. ári. Alls
47% VR-félaga fengu í fyrra alla yfirvinnu sína greidda en 55% fyrir
fimm árum. Þróunin er augljós.
Fjórðungur vinnur heima
Í könnun VR á síðasta ári kom fram að 20% aðspurðra voru með
GSM-síma á vegum vinnuveitanda og 17% fengu símakostnað endur-
greiddan. Um 10% höfðu tölvutengingu heima sem vinnuveitandi
greiddi og 7% með tölvu sem sá hinn sami lagði til. Þessi tækni opnar
möguleikann á hvers konar fjarvinnu og kannanir VR leiða í ljós
að tæpur fjórðungur fél-
agsmanna rækti störf sín
að einhverju leyti þannig
og sat við tölvuna heima
vegna vinnunnar í tíu
stundir eða meira í hverri
einustu viku. Mest var fjar-
vinnan meðal stjórnenda
og sérfræðinga, alls sinntu
42% þeirra störfum sínum
að einhverju leyti þannig.
„Mín tilfinning er að
fólki finnist ekki sami vegs-
auki og áður að vera með
tölvu á vegum vinnuveit-
anda. Þessu fylgja nefni-
lega líka talsverðir ókostir
sem ekki var spáð mikið
í áður,“ segir Gunnar Páll
sem bætir við að miklu
vinnuálagi fylgi hætta á
kulnun í starfi.
Í Y F I R V I N N U V E G N A N E T S I N S
Gunnar Páll Pálsson, formaður VR.
í vinnunni