Morgunblaðið - 29.05.2008, Blaðsíða 1

STOFNAÐ 1913 145. TBL. 96. ÁRG. FIMMTUDAGUR 29. MAÍ 2008 LANDSPRENT EHF. mbl.is
RITSKOÐA
HUGLEIK
NÆSTUM ÞVÍ
BARNASAGA
OG STÆRSTA UPPLAGIÐ >> 46
EDDA LÍF OG HALLDÓR
ERU Í FIMLEIKUM
ÍSLANDSMEISTARAR >> 22
KÓNGUR OG
DROTTNING
FRÉTTASKÝRING
Eftir Rúnar Pálmason
runarp@mbl.is
SJÓMENNSKA hefur löngum verið eitt-
hvert hættulegasta starf sem hægt er að
stunda hér við land, svo tíð voru slys um
borð og svo oft fórust skip. Á síðustu árum
hefur slysunum fækkað og munar að sjálf-
sögðu mest um fækkun banaslysa.
Ástæðurnar eru margvíslegar, m.a. gjör-
breytt fjarskipti, tilkynningarskylda,
öruggari skip, breytingar á fiskveiðistjórn-
unarkerfinu og á sjósókn, slysavarnir og
breytt hugarfar meðal sjómanna.
Á 20. öld fórust í sjóslysum og drukknuðu
yfir 4.000 manns a.m.k., samkvæmt upplýs-
ingum Hagstofunnar. Þegar tók að hilla
undir aldarlok voru sjóslysin enn algeng. Á
árunum 1980-1989 urðu t.a.m. 128 banaslys
á sjó sem samsvarar því að um 13 sjómenn
hafi farist á hverju ári. Á árunum 1990-1999
voru banaslysin færri eða 68 sem þó er mik-
ill fjöldi eða tæplega sjö á ári.
Það sem af er þessum áratug hefur bana-
slysum á sjó fækkað enn frekar og frá 2000
og til dagsins í dag hafa þau verið 21, um 2,5
á ári. Ekkert banaslys hefur orðið á sjó það
sem af er þessu ári.
Breytt sjósókn og slysavarnir
Skýringarnar á færri banaslysum á sjó á
undanförnum árum eru auðvitað marg-
víslegar. Sjómönnum hefur fækkað mikið á
þessu tímabili og sjósókn breyst, sem sést
t.d. á því að skipum hefur fækkað til mikilla
muna. Samkvæmt upplýsingum frá Fiski-
stofu voru 1.332 skip með leyfi til atvinnu-
veiða í lok fiskveiðiársins 2006-2007 en tíu
árum áður voru þau rúmlega 2.000. Um leið
hefur þróunin orðið sú að fleiri sjómenn eru
um hvert pláss. Tækniþróun í skipum og
breytingar á fiskveiðistjórnunarkerfinu,
m.a. með afnámi sóknardagakerfisins, eiga
stóran þátt í þessari fækkun.
Skráðum slysum, öðrum en banaslysum,
hefur einnig fækkað verulega, úr 450 að
meðaltali á ári á níunda áratug síðustu aldar
í 350 á ári á þessum áratug. Upplýsingar um
fjölda starfandi sjómanna á síðustu árum
lágu ekki á lausu í gær og því er ekki hægt
að reikna út slysatíðnina en að sögn þeirra
sem þekkja til hefur slysatíðnin minnkað.
Hilmar Snorrason, skólastjóri
Slysavarnaskóla sjómanna, er ekki í vafa
um að öflugar slysavarnir eigi ríkan þátt í
þessum árangri. Þá hafi hugarfar sjómanna
breyst, þeir leggi mun meiri áherslu á ör-
yggi og segi upp plássinu ef öryggið er ekki
nægilegt.
Morgunblaðið/RAX
Bjargað Enginn fórst þegar Steindór GK
strandaði við Krýsuvíkurbjarg árið 1991.
Færri
banaslys
á sjó
Enginn hefur farist
við sjósókn á þessu ári
Eftir Höllu Gunnarsdóttur
halla@mbl.is
EKKI verður lagt fram frumvarp um eftirlaun
ráðamanna á þessu vori en formenn allra stjórn-
málaflokkanna á Alþingi munu vinna sameig-
inlega að lagabreytingum. Þetta tilkynnti Geir
H. Haarde forsætisráðherra á Alþingi í gær og
sagði alla formenn hafa tekið vel í að vera þátt-
takendur í slíkri vinnu. Ingibjörg Sólrún Gísla-
dóttir utanríkisráðherra sagði breytingar á eft-
irlaunalögum lúta að því að bæta fyrir mistök
sem Alþingi gerði árið 2003 og að góðs viti væri
að formennirnir tækju allir þátt í því enda hefði
málið átt upptök hjá þeim á sínum tíma. „Þess
vegna tel ég að þetta sé farsæl lending og vona
að við getum öll sammælst um það að lagfæra
eftirlaunalögin,“ sagði Ingibjörg.
Ögmundur Jónasson, þingmaður Vinstri
grænna, sagði þetta vera ömurlega tilraun til
kattarþvottar. Mánuðum saman hefði verið leg-
ið á frumvarpi Valgerðar Bjarnadóttur, vara-
þingmanns Samfylkingar, sem fæli í sér afnám
sérréttinda alþingismanna, embættismanna og
ráðherra. „Þessu er ég fylgjandi,“ sagði Ög-
mundur og kallaði eftir atkvæðagreiðslu um
frumvarp Valgerðar. Sagðist Ögmundur myndu
flytja breytingartillögu við hið boðaða frumvarp
þegar það kæmi fram því hann væri viss um að
þetta væri tilraun til að blekkja þjóðina.
Stenst áætlun um þingfrestun?
Áætluð þingfrestun er í dag en alls óljóst var í
gærkvöldi hvort sú áætlun næði fram að ganga
og vel á þriðja tug mála var enn á dagskrá. Ljóst
er að matvælafrumvarpið mun bíða til haustsins
en margir hafa óskað eftir lengri tíma til að
skoða það. Vinstri græn eru meirihlutanum
óþægastur ljár í þúfu þegar kemur að því að
semja um hvaða mál fara í gegn en flokkurinn
leggst harðlega gegn sjúkratryggingafrum-
varpinu og framhaldsskólafrumvarpinu.
Þingmenn ætla að sitja yfir
eftirlaunafrumvarpi í sumar
 Formenn stjórnmálaflokkanna vinna sameiginlegar tillögur til breytinga á
eftirlaunalögum  Ömurlegur kattarþvottur, segir Ögmundur Jónasson
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Í HNOTSKURN
» Lög um eftirlaun æðstu embættismannavoru samþykkt á Alþingi árið 2003 og
hafa verið mjög umdeild síðan.
» Valgerður Bjarnadóttir, Samfylkingu,lagði fram frumvarp til breytinga á
þeim í vetur en það nær ekki fram að ganga.
ÍSLENSKA kvennalandsliðið held-
ur sínu striki í undankeppni Evr-
ópumóts landsliða eftir 4:0-sigur
gegn Serbíu á útivelli í gær. Mar-
grét Lára Viðarsdóttir skoraði tvö
mörk og það fyrra eftir aðeins
fjögurra mínútna leik. Sara Björk
Gunnarsdóttir skoraði eitt og
Katrín Ómarsdóttir skoraði sitt
fyrsta landsliðsmark þremur mín-
útum eftir að hún kom inn á sem
varamaður í 37 stiga hita í Kraquj-
evac. Ísland er í öðru sæti riðilsins
með 12 stig að loknum fimm leikj-
um en Frakkar eru efstir með 18
stig eftir sjö leiki. Ísland á þrjá
leiki eftir og með sigri í næstu
tveimur heimaleikjum í júní er lið-
ið komið í þá stöðu að leika úrslita-
leik um sæti á EM í Finnlandi á
næsta ári. Sá leikur verður gegn
Frökkum á útivelli. | ÍþróttirLjósmynd/Aleksandr Djorovic
Stelpurnar
eru í stuði
Ísland á enn möguleika á úrslitakeppni EM eftir 4:0-sigur í Serbíu
OECD og Matvæla- og landbúnaðarstofnun Sameinuðu þjóðanna
(FAO) spá því að heimsmarkaðsverð á matvælum muni haldast hátt
næsta áratuginn. Þetta kemur fram í nýrri skýrslu sem stofnanirnar
hafa unnið að og áætlað er að verði birt í dag. Skýrsluhöfundar gera
hins vegar ráð fyrir að verðið muni lækka nokkuð eftir 2017. Frá
þessu er greint í frétt á fréttavef Reuters-fréttastofunnar.
Segir í fréttinni að hin nýja skýrsla OECD og FAO sé lítil huggun
fyrir fátækustu lönd heims, sem hafi orðið illa fyrir barðinu á hækkun
matvælaverðs að undanförnu, svo sem á hrísgrjónum. Það sama eigi
reyndar einnig við um mörg önnur ríki, þar sem stjórnvöld keppist við
að halda verðbólgu í skefjum, sem sé víða drifin áfram af hækkun
matvælaverðs. Þá kemur fram að skýrsluhöfundar gera ráð fyrir því
að eftirspurn eftir matvælum muni halda áfram að aukast í heiminum
fram til ársins 2017. Er því spáð að verð á ýmsum algengum mat-
vælategundum muni hækka um 35-65% á þessum tíma. | Viðskipti
OECD spáir háu mat-
vælaverði næstu 10 ár
Sumarið
er komið og Sýrði rjóminn er
ótrúlega svalur og
til í grill!
H
V
ÍT
A
H
Ú
S
IÐ
/S
ÍA
–
0
8
-0
7
2
6
Magnaðar stundir
í leikhúsinu
Killer Joe >> 44
Leikhúsin í landinu