Morgunblaðið - 29.09.1981, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 29. SEPTEMBER 1981
15
Sannjeikurinn um útflutnings-
leyfi Islensku umboðssölunnar
eftir Bjarna V.
Magnússon
framkvœmdastjóra
Undanfarnar vikur hafa nokkur
skrif orðið um leyfi, er Islenska
umboðssalan á að hafa fengið 21.
ág. sl. til útflutnings á frystum
fiskafurðum á Bandaríkjamarkað.
Flest hafa þessi skrif borið vott
um furðulega vanþekkingu í þess-
um málum.
Fyrst birtir Morgunblaðið 28.
ág. sl. frétt undir fyrirsögninni:
„Islenska umboðssalan inn á
Bandaríkjamarkað." Blaða-
mönnum Mbl. hefur verið það vel
kunnugt um áraraðir, að umboðs-
salan hafði slíkt leyfi.
Næst kemur viðtal í Tímanum
hinn fyrsta sept., við Guðjón B.
Olafsson, framkvæmdastjóra fisk-
sölufyrirtækis Sambandsins í
Bandaríkjunum, og hann lætur þar
hafa eftir sér eftirfarandi orð um
ofangreinda frétt: „Ég vona að
upplýsingar þessar séu rangar og
trúi raunar ekki, að viðskiptaráðu-
neytið hafi veitt þetta leyfi."
Og enn segir Guðjón: „Ég hef
aldrei farið dult með þá skoðun
mína, að það sé til skaða að bæta
við fyrirtækjum í þessum útflutn-
ingi, og að það geti raunar ekki
annað en orðið til skaða. Þess
vegna vona ég bara að þetta sé
ekki rétt.“
Stór vissi ég að Bandaríkja-
markaður væri og miklir sölu-
möguleikar þar, en ekki var mér
ljóst fyrr en ég las þessa yfirlýs-
ingu Guðjóns, að hann væri svo
stór, að Guðjón hefði aldrei orðið
var við okkar útflutning til Banda-
ríkjanna síðastliðin 10 ár.
Og hver er þá skaðinn, ef svona
lítið fer fyrir okkur á markaðin-
um?
Síðan birtist í Morgunblaðinu
22. sept. sl. löng og mikil grein um
þetta leyfi eftir Óttar nokkurn
Yngvarsson, forstjóra íslensku út-
flutningsmiðstöðvarinnar, og þar
heitir þetta leyfi „fáheyrð pólitísk
valdníðsla".
Fleira er í þeirri grein af snyrti-
legum fullyrðingum, sem ég nenni
ekki að tíunda hér. Jafnvel í leið-
ara Dagblaðsins 24. sept. er vikið
að þessu leyfi, án þess að þessi
framvörður íslenskrar rannsókn-
arblaðamennsku hafi gert hina
minnstu tilraun til þess að kynna
sér sannleiksgildi þessarar fréttar
nánar.
Segja má, að enginn af ofan-
greindum aðilum hafi gert tilraun
til þess að kynna sér, hvort nefnd
frétt væri rétt eða röng.
En hver er svo sannleikurinn í
því máli, sem svona mikið veður er
gert út af?
Árið 1968 fékk Sjöstjarnan hf.
heimild til þess að flytja út til
Bandaríkjanna allar tegundir af
frystum fiskafurðum. Ekki er mér
kunnugt um, hver veitti þetta leyfi,
en liklega mun það hafa verið Egg-
ert Þorsteinsson, er þá sat í emb-
ætti viðskiptaráðherra sem full-
trúi Alþýðuflokksins.
Enginn hrópaði þá: „Fáheyrð
pólitísk valdníðsla."
Undirritaður starfaði þá sem
framkvæmdastjóri fyrir skrifstofu
Sambandsins í Englandi og hafði
ekki hugmynd um þetta leyfi.
Árið 1970 hóf íslenska umboðs-
salan starfsemi sína og var hún
fyrst og fremst stofnuð til þess að
sjá um þennan útflutning Sjö-
stjörnunnar.
í fyrstu fór þessi útflutningur
fram í nafni Sjöstjörnunnar og á
hennar leyfi, en smátt og smátt
færðust þessi leyfi yfir til Islensku
umboðssölunnar.
Árið 1971 var þessi starfsemi
aukin með heimildum um sölu á
frystum loðnuafurðum til Japan.
Heimild til þeirrar aukningar
var veitt af þáverandi viðskipta-
ráðherra Dr. Gylfa Þ. Gíslasyni.
Að vísu var þeirri heimild mót-
mælt mjög bæði af Sölumiðstöð
hraðfrystihúsanna og Sjávaraf-
urðadeild Sambandsins, en enginn
leyfði sér að tala um „pólitíska
valdníðslu". Enda kom á daginn,
að þessum tveimur valdamiklu
einokunarsinnum stafaði engin
hætta af þessari samkeppni.
Smátt og smátt hefur starfsemi
Umboðssölunnar aukist og nú sel-
ur hún frystar fiskafurðir til
margra landa.
Síðan hið fyrsta leyfi var veitt
Sjöstjörnunni og síðar yfirfært til
Umboðssölunnar hafa margir val-
inkunnir menn setið í embætti
viðskiptaráðherra og verið frá
ýmsum flokkum.
Má þar nefna Eggert Þorsteins-
son og Dr. Gylfa Þ. Gíslason báða
frá Alþýðuflokknum, Lúðvík
Jósefsson og Svavar Gestsson frá
Alþýðubandalaginu og Ólaf Jó-
hannesson og Tómas Árnason frá
Framsóknarflokknum.
Allir þessir ráðherrar hafa
framlengt leyfi íslensku umboðs-
sölunnar til útflutnings frystra
fiskafurða á Bandaríkjamarkað.
Hér er því ekki um neitt nýtt
leyfi að ræða og öll framangreind
skrif og athugasemdir út í hött.
„Sumir hafa verið
óánægðir með þetta
leyfi Umboðssölunnar
undanfarin ár, enda
mjög sterk tilhneiging
til hringamyndunar og
einokunarstarfsemi í
okkar efnahagskerfi.“
Gera má ráð fyrir því, að sumir
hafi verið óánægðir með þetta leyfi
Umboðssölunnar undanfarin ár,
enda mjög sterk tilhneiging til
hringamyndunar og einokunarst-
arfsemi í okkar efnahagskerfi.
Enginn hefur þó ráðist að þessu
með jafn miklu ofurkappi og jafn
ósmekklega og Óttar Yngvarsson.
Sérstaklega verður þessi málflutn-
ingur hans leiðinlegur, þegar þess
er gætt, að honum var manna best
kunnugt um þetta leyfi Umboðs-
sölunnar, bæði höfðum við oft rætt
það og einnig hafði hann nötað það
um árabil til þess að rökstyðja það,
að hann ætti einnig að fá leyfi á
hina ýmsu markaði.
Enn furðulegri verða þessi skrif
Óttars, þegar hann vitnar í um-
mæli Þórhalls Ásgeirssonar ráðu-
neytisstjóra, og Stefáns Gunn-
laugssonar, deildarstjóra, máli
sínu til stuðnings vitandi það, að í
skjalasafni viðskiptaráðuneytisins
liggur fjöldi afrita af útflutnings-
leyfum Umboðssölunnar yfir fisk-
sölu til Bandaríkjanna síðastliðin
10 ár. Ef til vill mætti forstjórinn
draga lærdóm nokkurn af umsögn
Guðjóns B. Ólafssonar hér að
framan, þar sem hann lýsir því yf-
ir, að svo hljótt hafi verið um sölu-
starfsemi íslensku umboðssölunn-
ar á Bandaríkjamarkaði, að hon-
um hafi ekki einu sinni verið kunn-
ugt um leyfi hennar.
Sýnir slíkt hve geysistór Banda-
ríkjamarkaður er, og hve auðvelt
er fyrir þrjú sölufyrirtæki að
starfa þar án þess að skaða eða
takmarka starfsemi hvers annars.
Ekki væri það útilokað, að Óttari
Yngvarssyni auðnaðist einhvern
tíma að öðlast leyfi á Bandaríkin,
ef hann gæti tileinkað sér þá sölu-
starfsemi, er byggir upp í friði og
rólegheitum, án þess að þurfa að
ráðast á aðra og reyna að rífa
niður fyrir þeim.
Með þökk fyrir birtinguna,
Bjarni V. Magnússon.
Bestu kaupin!
KARNABÆR
HVERFISGÖTU 103 SÍMI 25999