Morgunblaðið - 09.02.1982, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 9. FEBRÚAR 1982
11
Um
ar“ á
eftir Hannes
Sigfússon
Vegna stopulla póstferða milli
íslands og Ítalíu (hlýt ég að
álykta) hafa mér ekki borist í
hendur leiðréttingar við æsku-
minningar mínar Flökkulíf fyrr
en í dag, 19. jan. 1982. Leiðrétt-
ingar þessar stóðu í laugardags-
blaði Morgunblaðsins 12. des. 1981
og eru ritaðar af systur minni
Hrefnu Sigfúsdóttur. Til að reyna
að brúa þetta haf af tíma fyrir
lesendur Morgunblaðsins ætla ég
að drepa á helstu punkta leiðrétt-
inganna, jafnframt því að ég
skeyti við þá athugasemdum.
„... pabbi var ekki bjáni þó að
skrif Hannesar bendi ótvírætt í þá
átt...“
í lýsingu minni á föður okkar
gef ég hvergi í skyn að hann hafi
verið „bjáni". Eg byggi raunar
frásagnir mínar af honum á
traustum heimildum: því sem
eldri systkini mín og móðir sögðu
mér um skapferli hans og per-
sónuleika, enda var ég barnungur
þegar hann dó. Kemur mér
spánskt fyrir sjónir að systir mín
skuli ekki kannast við þá persónu-
lýsingu.
„... Þegar Hannes lýsir ferðinni
á Alþingishátíðina 1930 fer hann
með helber ósannindi ...“
Sennilega misminnir mig um
tilefni ferðarinnar, en sjálf bíl-
ferðin og endalok hennar eru stað-
reyndir. Kannski hefur verið
glimukeppni á Þingvöllum eða
annarskonar íþróttamót, en pabbi
hafði mikinn áhuga á íþróttum.
„... þessar svokölluðu æviminn-
ingar í fyrri hluta bókarinnar eru
tómar rangfærslur ...“
Þarna er einkennilega sterkt að
orði kveðið.
„... á Bjargarstígnum sneru
gluggarnir því miður í norður svo
það var ekki oft að sólin flæddi
inn ...“
Hvort gluggar snúa norður eða
suður í veruleikanum skiptir litlu
máli fyrir þann sem minnist björt-
ustu heimkynna bernskunnar —
þegar viðkomandi var sex ára
snáði.
Systir mín ávítar mig síðan
fyrir að hafa „gleymt Stellu ... og
að það voru hennar föt sem Hann-
es klæddist þegar Gréta bjó hann
út sem stelpu og hárborða hennar
hafði hann í hári, en engir hattar
frá pabba komu þar við sögu ...“
Hattarnir komu þó við sögu á
annan hátt, en þar sem frá þeim
segir skýst mér um eina hæð í
verslunarhúsnæði því sem pabbi
hafði á leigu og álpast upp á aðra
hæð í staðinn fyrir fyrstu, sem
rétt mun vera.
Undirritaðan rangminnir einnig
að það hafi verið nemendur í
Stýrimannaskólanum þegar fjöl-
skylda okkar bjó þar, enda var þá
sumar, fullyrðir systir mín. Hún
fullyrðir einnig að mig rangminni
þegar ég telji mig hafa verið vina-
snauðan í bernsku — því ég hafi
átt vininn Golla. En hún gleymir
að geta þess að við Golli vorum
nágrannar í hálft ár, og síðan
skildi leiðir vegna eilífra flutninga
fjölskyldu minnar. Við fluttum
tólf sinnum á fyrstu tíu árum ævi
minnar.
„... Næst er það Ránargata 10,
sem er ein hæð, kjallari og ris, þó
að Hannes hafi aldrei tekið eftir
risinu. Leiðinleg skrif og ómakleg
um Sveinbjörgu systur eru honum
til lítils sóma ...“
Síðan endurtekur systir mín
næstum orðrétt lýsingu mína á
Sveinbjörgu frá eigin brjósti, en
leiðrétting-
Flökkulífi
sieppir að nefna að hún lumbraði
stundum á eiginmanni sínum sem
var drykkfelldur. — Þar liggur
hundurinn grafinn.
Að Gréta systir mín hafi kallað
börn hennar horgemlinga á
Hrefna bágt með að trúa. — Hún
um það.
„Greinilegt er að systir
mín hefur upplifað
bernsku mína öðruvísi
en ég, og er það í sjálfu
sér ekkert undarlegt.
Smávægileg aukaatriði
skera ekki úr um sann-
leiksgildi æviminninga
skálds ...“
Svo kemur píanóið til sögunnar.
Höfundi er álasað fyrir að minn-
ast þess of seint í frásögninni —
minnst fjórum íbúðum of seint —
og auk þess fyrir að ýja að því að
Gréta hafi komist yfir það á
„óskemmtilegan máta“, og það sé
„hreinn ótuktarskapur, og er ég
ekki grunlaus um að þar hafi gætt
áhrifa annarrar manneskju ...“
Hananú. Er nú einhver grun-
samleg manneskja komin í spilin
og farin að stýra penna undirrit-
aðs? Hvaða ýjur eru þetta, eða
réttara sagt dylgjur? Það væri
fróðlegt að fá svör við því hvaða
„manneskju" mín fróma systir á
við.
Hinar illkvittnislegu og
óskemmtilegu „ýjur“ erú orðrétt
þannig í bókinni: „Hvaðan kom
henni (þ.e.a.s. Grétu) fé til að
festa kaup á jafn viðamiklu hús-
gagni, og hver kenndi henni að
spila á það? Við þeim spurningum
hef ég aldrei fengið nein svör.“ —
Ég hefði náttúrulega átt að geta
þess um leið, að ég gleymdi að
spyrja, en sú gleymska ætti þó
varla að knýja fram jafn ljótt orð-
bragð af pistilhöfundi og raun
varð á: „Hreinn ótuktarskapur"
sennilega frá annarri manneskju
runninn!
Systir mín fullyrðir að þegar
pabbi lá banaleguna hafi mamma
sent okkur öll sistkynin burt af
heimilinu, en þó þykist undirritað-
ur hafa setið í eldhúsinu mestan
part sumars og fylgst með dauða-
stríði hans. Ekki get ég komið því
fyrir mig að ég hafi verið sendur
burt, og það er staðreynd að ég
studdi hann á gönguferðinni af-
drifaríku eftir að hann strauk frá
sjúkrahúsinu, og eins var ég
viðstaddur síðustu vikurnar sem
hann lifði.
Eftir að hafa gert því skóna að
undirritaður seilist eftir að auð-
mýkja og niðra föður mínum, lýk-
ur Hrefna Sigfúsdóttir pistlinum
með eftirfarandi orðum:
„En þegar ég hafði lokið lestri
bókarinnar gat ég ekki séð annað
en að pabbi og Hannes hafi átt
margt sameiginlegt. Báðir áttu
þeir draum um að verða stórir í
augum heimsins, en vildu þó lítið
leggja á sig til að svo gæti orðið.
Litu þeir ekki báðir niður á fólk
sem þeir töldu ekki sína andlegu
jafningja eða sem vann erfiðis-
vinnu og hafði rauðar og þrútnar
hendur, eins og Hannes nefnir í
sambandi við Jóhönnu barnsmóð-
ur sína? Mér finnst það þó ekki
samrýmast hans pólitísku skoðun-
um.“
Með því að setja okkur báða
undir sama hatt mannfyrirlitn-
ingar á lægri stétta fólki virðist
mér Hrefna systir mín vera komin
háskalega nærri því að samþykkja
það sem ég tel verulega niðrandi í
lýsingu minni á föður okkar
beggja. — En þess ber þó að gæta
að hinar rauðu þrútnu hendur
barnsmóður minnar nefndi ég
ekki henni til niðrunar í bók
minni, heldur til að gera umkomu-
leysi hannar skýrara og ruddalega
framkomu mína gagnvart henni
Hannes Sigfússon
þeim mun augljósari. Ég dómfelli
sjálfan mig um leið, og það er ekki
stærilæti. Að lesa hofmóð úr þeim
texta hlýtur að grundvallast á
misskilningi, eða ómótstæðilegri
þörf til að falsa staðreyndir.
Við þessa upptalningu á „rang-
færslum og misminni" höf. er í
rauninni litlu að bæta. Greinilegt
er að systir min hefur upplifað
bernsku mína öðruvísi en ég, og er
það í sjálfu sér ekkert undarlegt.
Smávægileg aukaatriði skera ekki
úr um sannleiksgildi æviminninga
skálds, enda var aldrei ætlun mín
að skrifa vísindalega rétt um ytri
staðhætti. Eins og stendur í Eftir-
mála bókarinnar:
„Við samningu þessarar bókar
hef ég hvorki stuðst við dagbækur
né skráðar heimildir af öðrum
toga, heldur valið að láta svikult
minni ráða úrvali og niðurröðun
efnis. Þar af leiðir að ekki er hægt
að treysta því að allt sé „rétt“ sem
frá er sagt, hvorki samkvæmt
ströngu tímatali né svokölluðum
staðreyndum."
Hitt harma ég ef ég hef valdið
einhverjum sársauka með hisp-
ursleysi í frásögn, en sárabót
mætti þó vera að ég er ekki mis-
kunnsamari við sjálfan mig.
Formíu 19. jan. 1982,
Hannes Sigfússon.
Hver sýningin
af annarri á
Kjarvalsstödum
Kjarvalsstaðir eru fullsetnir
sýningum fyrri helming nýbyrj-
aðs árs. Verða þar eftirfarandi
sýningar, ef ekkert ófyrirsjáan-
legt breytir því.
Nú er í Vestursal sýning á
húsgögnum, grafík og nytjalist
frá Danmörku, sem Rud Thyge-
sen og Johnny Sörensen sjá um,
og í vestur forsal er sýning á
lágmyndum Gunnsteins Gísla-
sonar. Og 9. febrúar verður í
Kjarvalssal, og Austurgangi, Al-
þjóðlegt skákmót. Öllu þessu
lýkur 21. febrúar.
Næstur tekur við Vestursal
Einar Hákonarson, listmál-
ari, með málverkasýningu,
sem verður frá laugardegin-
um 27. febrúar til 14. mars. Á
sama tima verður Steinunn
Þórarinsdóttir með skúlptúr í
vestur forsal. Og í austur for-
sal verður sýning á skúlptúr
og myndverkum Karls Júlíus-
sonar. En hinn 6. mars hefst í
Kjarvalssal bandarísk bóta-
saumsteppasýning og stendur
til 21. mars.
í Vestursal verður 20. mars
opnuð yfirlitssýning á verkum
Ragnheiðar Jónsdóttur Ream,
sem lést 1977 og þar sýnd
málverk, vatnslitamyndir og
teikningar og stendur sú sýn-
ing í 2 vikur. I austur forsal
verður dagana 20.—28. mars
leikbrúðuvika.
í apríl mun verða yfirlits-
sýning á verkum Höskuldar
Björnssonar í Vestursal frá
17. apríl til 9. maí. Og á sama
tíma, verður Gísli Sigurðsson
með málverkasýningu í
Kjarvalssal sem hefst 22.
apríl.
I maí mun Myndlista- og
handíðaskóli Islands gangast
fyrir sýningu á verkum Kurt
Zier, fyrrv. skólastjóra í Vest-
ursal frá 15. maí til 23. maí.
í júní verður Listahátíð í
Reykjavík frá 5.—20. júní. í
Kjarvalssal verður sýning á
málverkum og teikningum Jó-
hannesar S. Kjarvals. í Vest-
ursal verður sýning á ís-
lenskri iðnhönnun og ís-
lenskri listiðn. Og í forsölum
og garði sýning á skúlptúr og
myndverkum Magnúsar Tóm-
assonar.
,r\ vöru.

' - \