Morgunblaðið - 04.07.1985, Blaðsíða 6
6
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 4. JÚLÍ 1985
Heimildar-
myndir
Að undanförnu hefir borið
nokkuð á heimildarmyndum i
ríkissjónvarpinu. Er skemmst að
minnast heimildarmyndar er
Landsvirkjun lét gera þá hún varð
tvítug. Mynd þessi nefndist Foss-
hjartað slær og þrátt fyrir að texti
myndarinnar væri hlaðinn ögn
broslegu of lofi, þá náði myndaug-
að að fanga þau smekklegu mann-
virki er Landsvirkjun hefir dreift
um öll helstu virkjunarsvæði
landsins. Er ekki hægt annað en
dást að því hversu forráðamenn
Landsvirkjunar hafa lagt sig fram
um að fella „rafveiðarana" að um-
hverfinu. Hef ég á tilfinningunni
að stjórnarformaðurinn, Jóhanns
Nordal, eigi þar stóran hlut að
máli, því hann hefir gjarnan sýnt
velvilja gagnvart blessaðri menn-
ingunni. Annars hafa þær heimild-
armyndir er sjónvarpið hefir sýnt
undanfarið ekki verið í sama dúr og
fyrrgreind afmælismynd Lands-
virkjunar. Sú mynd var eins og áð-
ur gat, framleidd samkvæmt pönt-
un frá valdsmönnum, en heimild-
armyndirnar er við sáum á þriðju-
dagskveldið: Vötn í voða og
Ópíumrækt og umhverfisvernd
voru gerðar af kvikmyndagerðar-
mönnum er vinna á svipuðum
grunni og þeir rannsóknarblaða-
menn er leitast í senn við að skoða
það sem aflaga fer í heiminum og
benda valdsmönnum og almenningi
á leiðir til úrbóta.
Hornsteinar
lýðfrelsis
Persónulega er ég þeirrar skoð-
unar að slíkar heimildarmyndir
færi okkur ekki aðeins mikinn
fróðleik um heim vorn heldur séu
þær einhver mikilvægasti horn-
steinn lýðræðisins og þar með frels-
isins. Við skulum gæta þess að
heimurinn birtist okkur ekki leng-
ur nema að litlu leyti gegnum bíl-
rúðu eða af bók eða blaði, í krafti
fjarskiptabyltingarinnar birtist
hann í æ ríkara mæli á sjón-
varpsskerminum. f einræðis- og
alræðisríkjunum vilja valdsmenn-
irnir gjarnan ráða þeirri heims-
mynd er ríkir í imbakassanum. En
nú er úr vöndu að ráða á þeim
bæjum, því í kjölfar fjarskipta-
byltingarinnar hrynja múrar milli
landa, einsog þegar hefir raunar
gerst í Þýskalandi, þar sem v-
þýskt sjónvarpsefni flæðir austur-
yfir, og þegar varnarmúrinn er
ekki lengur fyrir hendi gera vík-
ingar nútímans, rannsóknarblaða-
mennirnir og hinir frjálsu sjón-
varpsmenn, strandhögg í hina
rósrauðu heimsmynd einræðis-
herranna.
Lok alrœðis?
Ég spái því að með tíð og tíma
munu þessar vösku víkingasveitir
frelsa alþýðuna undan hinu and-
lega oki alræðsins og þar með
neyðist hinir austrænu valdsmenn
til að taka upp lýðræðisleg vinnu-
brögð. Ég byggi þessa skoðun
mína á því að með aukinni upp-
fræðslu almennings um raunveru-
legt ástand mála, þá veikist sú
heimsmynd er miðstýringarmenn
halda að fólki og andófsmönnum
fjölgar uns þeir ná völdunum og
endurreisa lýðræðið. Kannski er
hér um draumsýn að ræða, máski
hafa heimildarmyndirnar er
fljúga um heiminn og sýna kosti
hans og galla ekki minnstu áhrif.
Þegar svo er komið málum getum
við sennilega öll tekið undir með
O’Brien, fulltrúa Stóra-bróður í
1984, þar sem hann segir:... vald
er vald yfir mönnum. Yfir líkam-
anum, en þó fyrst og fremst yfir
huga manna.
Ólafur M.
Jóhannesson.
ÚTVARP / S JÓN VARP
„Slarkari, skáld og kraftamaður“
Vernharður Linnet
H „Slatkari, skáld
35 og kraftamað-
— ur“ nefnist
þáttur um Ögmund Sí-
vertsen í samantekt
Vernharðs Linnet, sem er
á dagskrá rásar 1 í kvöld,
klukkan 22.35.
Þetta er stutt lýsing á
ævi Ögmundar. Hann var
samtímamaður Jónasar
Hallgrímssonar og bjó
lengst af í Kaupmanna-
höfn. Ögmundur var litrík
persóna og tók m.a. upp
iðju dróttskáldanna fornu
og tók að yrkja um prins-
essur og konunga.
Ögmundur gaf út
kvæðabók árið 1832 sem
hann nefndi „Ögmundar-
getu“. Árið 1973 kom út
Ijóðabókin „Skóhljóð ald-
anna“, þar sem er úrval
kvæða Ögmundar ásamt
með ljóðum eftir Ólaf
Ormsson.
Vernharður ræðir við
Ólaf og Björn Th.
Björnsson. Lesari með
Vernharði er Margrét Að-
alsteinsdóttir.
Barnaútvarpið
■■ Barnaútvarpið
05 í umsjá Ragn-
“ heiðar Gyðu
Jónsdóttur er á dagskrá
rásar 1 í dag klukkan
17.05.
Spennusagan verður á
sínum stað og óhætt er að
segja að sífellt æsist leik-
urinn. Farið verður í
heimsókn í barnaleikhús-
ið Tinnu og rætt við for-
ráðamenn þess.
„Aríetta“
— einleikur
Fluttur verður
„Úti í heimi
00 útvarpseinleik-
““ ur eftir Odd
Björnsson á rás 1 í kvöld
klukkan 20.00. Leikrit
þetta ber heitið „Aríetta".
Leikstjóri er Viðar Vík-
ingsson.
Einhleypur maður, sem
ekki hefur tekist að losna
undan áhrifavaldi móður
sinnar, talar um einkamál
sín við unga stúlku, sem
virðist vera á mörkum
hins raunverulega og hins
ímyndaða.
Flytjandi leiksins er
Erlingur Gíslason. Píanó-
leik annast Snorri Sigfús
Birgisson og tæknimaður
er Friðrik Stefánsson.
■i „Úti í heimi“
00 nefnist þáttur
“' sem er á rás 1 í
dag klukkan 14.00, en það
eru endurminningar dr.
Jóns Stefánssonar. Jón Þ.
Þór byrjar lesturinn.
Jón Stefánsson fór til
Hafnar um 1880 og nam
enska tungu við Kaup-
mannahafnarháskóla.
Hann varð doktor í ensku
fyrstur íslendinga. Hann
fluttist búferlum til Eng-
lands og bjó þar til ársins
1945.
f Englandi dvaldist
hann löngum á British
Museum og stundaði
fræðistörf. Hann kynntist
mörgum þekktum mönn-
u
um í þessari dvöl á safn-
inu og má nefna að hann
sat við hliðina á Lenín
einn vetur á safninu, en
næsta haust fór Lenín
heim til Rússlands og
gerði byltingu. Jón var
leiðsögumaður teiknarans
Collingwoods hér á landi
og gaf út með honum bók
um fsland.
ÚTVARP
FIMMTUDAGUR
4. júl(
7.00 Veðurfregnir. Fréttir.
Bæn.
Morgunútvarp. 7.20 Leik-
fimi. Tilkynningar.
7.55 Málræktarþáttur. Endurt.
þáttur Ólafs Oddssonar frá
kvöldinu áður.
8.00 Fréttir. Tilkynningar.
Dagskrá. 8.15 Veðurfregnir.
Morgunorö: — Erlingur Ni-
elsson, (safirði, talar.
9.00 Fréttir.
9.05 Morgunstund barnanna:
„Litli bróðir og Kalli á þak-
inu“
eftir Astrid Lindgren. Sigurð-
ur Benedikt Björnsson les
þýðingu Siguröar Gunnars-
sonar (t3).
9.20 Leikfimi. 9.30 Tilkynn-
ingar. Tónleikar. Þulur velur
og kynnir.
10.00 Fréttir. 10.10 Veður-
fregnir. Forustugr. dagbl.
(útdr.). Tónleikar.
10.45 Málefni aldraðra
Þáttur I umsjá Þóris S. Guö-
bergssonar.
11.00 .Ég man þá tið"
Lög frá liðnum árum. Um-
sjón: Hermann Ragnar Stef-
ánsson.
11.30 Tónleikar
12.00 Dagskrá. Tilkynningar.
12J0 Fréttir. 12.45 Veöur-
fregnir. Tilkynningar. Tón-
leikar.
14.00 .Oti I heimi", endurminn-
ingar dr. Jóns Stefánssonar
Jón Þ. Þór les (2).
14.30 Miödegistónleikar
a. Sónata fyrir tvær klarln-
ettur eftir Giuseppe Doniz-
etti.
Dieter Klöcker og Waldemai
Wamdel leika.
b. Trló nr. 1 I d-moll fyrir pl-
anó, fiðlu og selló op. 63 eft-
ir Robert Schumann.
Kogan-tríóiö leikur.
15.15 Af Austurlandi
Umsjón: Einar Georg Ein-
arsson.
1540 Tilkynningar. Tónleikar.
16.00 Fréttir. Dagskrá. 16.15
Veðurfregnir.
16.20 A frlvaktinni
Þóra Marteinsdóttir kynnir
óskalög sjómanna.
17.00 Fréttir á ensku.
17.05 Barnaútvarpið
Stjórnandi: Ragnheiður
Gyða Jónsdóttir.
XIJ5Q Tónleikar. Tilkynningar.
18.45 Veðurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19^5 Bjargið
Endursýning
Myndin gerist I Grlmsey að
vori til og er um nokkur börn
sem fá aö fara I fyrsta skipti
i eggjaferð út á bjargiö.
Umsjón og stjórn: Elln Þóra
Friðfinnsdóttir.
19.40 Sögur og draumar
Finnsk barnamynd
(Nordvision — Finnska sjón-
varpiö)
19A0 Fréttaágrip á táknmáli.
20.00 Fréttir og veður
20.30 Auglýsingar og dagskrá
20.40 Skonrokk
19.00 Kvöldfréttir. 19.45 Til-
kynningar.
Daglegt mál. Sigurður G.
Tómasson flytur þáttinn.
20.00 Leikrit: „Arletta". einleik-
ur eftir Odd Björnsson
Leikstjóri: Viðar Vikingsson.
Leikandi: Erlingur Glslason.
Planóleikur: Snorri Sigfús
Birgisson.
20.30 Samleikur I útvarpssal
Simon H. (varsson og Sieg-
fried Kobilza leika á gltara
þrjú smálög eftir Michael
Praetorius, Johann Christian
Bach og Fernando Carulli.
21.00 Misskilningur
Umsjón: Anna Ólafsdóttir
Björnsson.
21.30 Jazz I stúdló eitt: Tónlist
FÖSTUDAGUR
5. júli
Umsjónarmenn Haraldur
Þorsteinsson og Tómas
Bjarnason.
21.15 Drengskaparmenn
Bresk heimildamynd um
starfsemi mafiunnar á Sikil-
ey, Itallu og I Bandarlkjun-
um.
Lögreglu bæöi vestanhafs
og austan hefur orðið vel
ágengt undanfariö I baráttu
sinni gegn þessum voldugu
glæpasamtökum og er þaö
mest þakkað uppljóstrunum
mafluforingjans Tommaso
Buscetta sem fjallað er um I
myndinni.
eftir Jukka Linkola
Höfundur og átta Islenskir
hljóöfæraleikarar leika.
22.00 Bókaspjall
Aslaug Ragnars sér um þátt-
inn.
22.15 Veðurfregnir. Fréttir.
Dagskrá morgundagsins.
Orð kvöldsins.
22 35 Slarkari, skáld og krafta-
maður. Um ögmund Slvert-
sen.
Þáttur I samantekt Vern-
harös Linnets. Lesari með
honum: Margrét Aðalsteins-
dóttir.
23.00 Kvöldstund I dúr og moll
Umsjón: Knútur R. Magnús-
son.
24.00 Fréttir. Dagskrárlok.
Þýöandi Björn Baldursson.
22X0 Konuraunir (Poor Cow)
Bresk blömynd frá 1967.
Leikstjóri Ken Loach.
Aöalhlutverk: Carol White,
Terence Stamp, John Bind-
on og Kate Wiiliams.
Söguhetjan er gift atvinnu-
glæpamanni og stendur uppi
ein með ungan son þeirra
þegar maðurinn er dæmdur
til fangelsisvistar. Hún reynir
að bjarga sér meö ýmsu
móti og kynnist mörgu mis-
jöfnu i þvf basli.
Þýðandi Kristmann Eiðsson.
FIMMTUDAGUR
4. júll
10.00—12.00 Morgunþáttur
Stjórnendur: Krlstján Sigur-
jónsson og Asgeir Tómas-
son.
14.00—15.00 Dægurflugur
Nýjustu dægurlögin.
Stjórnandi: Leópold Sveins-
son.
15.00—16.00 Otroðnar slóðir
Kristileg popptónlist.
Stjórnendur: Andri Már Ing-
ólfsson og Halldór Lárusson.
16.00—17.00 Jazzþáttur
Stjórnandi: Vernharður Linn-
et.
17.00—18.00 Gullöldin
Lög frá 7. áratugnum.
Stjórnandi: Þorgeir Ast-
valdsson.
Þriggja mlnútna fréttir sagð-
ar klukkan: 11:00, 15:00,
16:00 og 17:00.
20.00—21.00 Vinsældalisti
hlustenda rásar 2
10 vinsæluslu lögin leikin.
Stjórnandi: Páll Þorsteins-
son.
21X0—22.00 Gestagangur
Gestir koma I stúdló og velja
lög ásamt léttu spjalli.
Stjórnandi: Ragnheiður Dav-
Iðsdóttir.
2200—23.00 Rökkurtónar
Stjórnandi: Svavar Gests.
23.00—24.00 Orðaleikur
Stjórnandi: Andrea Jóns-
dóttir.
SJÓNVARP