Morgunblaðið - 13.12.1985, Blaðsíða 59

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR13. DESEMBER1985
59
lands og sjávar eins og það mun
hafa komið hafförendum á Unaósi
fyrir sjónir. Þá kemur þetta „utan
frá ósafjöllum" sterkt fram í
hugann. Hér virðist sem greint sé
frá áhorfanda frá Unaósi. Ekkert
tal um norður- eða austurfjöll,
bara raunveruleikinn Ósafjöll. Sé
einhver glóra í þessu landnámi
Þorsteins Torfa, getur hugmynd
Skjaldar Eiríkssonar verið rétt.
Frá mínu sjónarmiði kemur
Þorsteinn Torfi skipi sínu í Unaós.
Þaðan byrjar hann landnám sitt
frá Selfljóti að Jökullæk til sjávar.
Kvíslar Jöklu renna sakleysislegar
til sjávar án nokkurrar fyrirstöðu.
Þorsteinn Torfi hefur óefað verið
stór í sniðum, enda var það siður
sumra landnámsmanna að sjá
skipverjum sínum fyrir búsetu.
Hlíðin hefur hlegið við honum svo
hann nam land allt til Hvannár
og setti bú saman á Fossvelli.
Menn geta svo hlegið að þessu eftir
vild eða þá bara horft niður á
tærnar á sér sem mörgum er
dægradvöl. Hvernig hin síðari
landaskifti hafa fram farið skulu
ekki eltar ólar við. Þar munu nátt-
úruöflin hafa átt sterkasta þátt-
inn. Endirinn hefur orðið sá að
Húseyjan fellur til Tunguhrepps
en hinn hlutinn til Útmannasveit-
ar. Kannski hefur eitthvað af
mannslífum horfið þarna en slíkt
hefur aldrei talist tíðinda virði.
Annars gat þetta endað með eins-
konar sátt, samningum og sölu.
En uppfrá þessu öllu er trúlegt að
„snjótittlingum" hafi fjölgað á
Úthéraði.
Heimildir og ummæli um það
er greinar þessar fjalla um.
Hver hafi skrifað Njálu og setn-
inguna „Fyrir neðan Lagar-
fljót". Á sumum stöðum kemur
hvorttveggja fram í sömu grein.
Fyrst ber að nefna „Síðasti
goðinn" eftir dr. Björn Þórðarson
sem út kom hjá Prentsmiðju Aust-
urlands H.I. 1950. Þar hrindir dr.
Björn með skýrum rökum öllum
þeim óhróðri sem borinn hefur
verið á Þorvarð Þórarinsson, lif-
andi og dauðan. Allt þetta gerir
hann með hógværð og hugkvæmni
vísindamannsins, án þess að bera
hlut nokkurs fyrir borð. Bók þessi
hefur nú verið ófáanleg um tugi
ára, en þyrfti að gefast út á ný í
handhægu formi.
í riti sínu um „Sturlungaöld"
minnist höfundur á dóm um þrjá
menn sem lengst stóðu vörð um
þjóðlíf vort á nefndri öld. Dómur-
inn um Sturlu Þórðarson telur
hann að standa muni óhagganleg-
ur. Hrafn telur hann einn ágæt-
asta mann aldarinnar. Hinsvegar
hafa ófáir fræðimenn og fræðarar
19. og 20. aldar látið uppi dóma
um Þorvarð Þórarinsson og skipað
honum á bekk með öðrum mönnum
Sturlungaaldar en ágætum mönn-
um. Þessi maður kom nú við sögu
um hálfrar aldar skeið og gefur
það útaf fyrir sig ríka ástæðu til
að rannsaka hvort ekki hafi af
síðari tíma mönnum verið felldir
„grunnfærir sleggjudómar" svo
sem mjög kveður að þegar þetta
tímabil ber á góma.
Þá er að nefna dr. Barða Guð-
mundsson sem fyrstur manna kom
með þá tilgátu að Þorvarður Þór-
arinsson hefði skrifað Njálu. Rit
dr. Barða gaf Menningarsjóður út.
Dr. Barði minnist á setninguna
„Fyrir neðan Lagarfljót" en getur
ekki vegna ókunnugleika á þeim
slóðum ráðið hana.
Þá skal tilnefndur Sigurður
Sigurmundsson fræðimaður í
Hvítárholti. Hann hefur skrifað
um þessi mál og síðast í Morgun-
blaðið 6. júlí 1985, „í leit að höfundi
Njálu" (Lesbókin). Um þetta mál
skrifaði einnig Gunnar Benedikts-
son rithöfundur og studdi skoðun
dr. Barða.
f „Múlaþingi" 1983, skrifar Helgi
Gíslason frá Skógargerði um vöð
og ferjur á Lagarfljóti fyrir utan
Egilsstaði. Þar minnist hann á
Bakkavað sem nefnt er í Njálu og
Fljótsdælu. Vað þetta sem var á
„Jökullæk" er flutt upp að fljóts-
bakka sem lítið munar um á prenti,
þótt hér sé um nokkra kílómetra
að ræða.
í „Múlaþing" ritar undirritaður
smágrein 1980, um þessi mál.

. : Ar SK0Ö'ðÞaU’'^!
;_,jr fWðgrem
sws-*. BágigS„
1»öla»e9Ké’(]5í

/ uðfi im íeng'ö 'ae” rrhe\ci\nn. _______________—■
og taguf 9'®°° tr'am
^SoerbatmeW'nn

jó\asve»nar n 18_
áiaugardagW-1
Gró&urhúsinu vift Sigtún: Simar 36770 686340
Askriftarsíminn er 83033
Höfuadur er rithöfundur.
CT/SÍA