Morgunblaðið - 10.12.1986, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 10. DESEMBER 1986
21
ingar í grundvallaratriðum á ríkis-
bankakerfinu. Þetta er ekki
sjálfsagt mál. Af þessari ástæðu
og einnig af því, að ýmis önnur
efnahagsleg rök mæla með því —
fyrst og fremst æskilegt jafnvægi
í samsetningu eigna og skulda,
framhald viðskipta og traust inn-
stæðueigenda — verður hér bent á
nýjar leiðir í málinu:
• Litið verði á ríkisbankana þijá
í einu lagi og viðskiptum þeirra,
eignum og skuldum steypt sam-
an að viðbættum sama eigin-
fj'árstuðningi — hvorki meiri né
minni — og Seðlabankinn hefur
lagt til, að veittur verði til sam-
runa Iðnaðarbanka, Verslunar-
banka og Útvegsbanka. Þeirri
bankastarfsemi, sem þannig er
skilgreind, verði þegar skipt í
tvo ámóta stóra og fjárhagslega
sterka banka, þar sem Lands-
bankinn yrði uppistaðan í
öðrum, en Útvegsbankinn og
Búnaðarbankinn í hinum. Öðr-
um þessara banka verði breytt
í hlutafjárbanka og allt hlutaféð
boðið til sölu. Hinn bankinn
starfi áfram sem ríkisbanki.
Ríkið yrði væntanlega, þegar
fram í sækti, minnihlutaeigandi
í hinum nýja hlutafjárbanka, en
enginn einn aðili má skv. gild-
andi lögum um hlutafjárbanka
eiga stærri hlut en 20%. Kannað
verði, hvort erlendir aðilar hefðu
hug á að eignast hlut í hinum
nýja banka, en til þess þyrfti
sérstaka lagaheimild. Það virð-
ist ekki ólíklegt, að erlendir
bankar hefðu hug á að komast
inn í bankastarfsemi á íslandi
á þennan hátt. Með því móti
kæmi nýtt stofnfé inn í banka-
kerfið.
# Alþingi hætti að lqósa í banka-
ráð viðskiptabanka. Bankaráð
ríkisviðskiptabanka verði skipað
af ráðherra bankamála ein-
göngu út frá faglegum sjónar-
miðum. Ráðherra nefni einnig
einn mann í bankaráð hvers
hlutafjárbanka, hvort sem ríkið
á hlut í honum eða ekki. Sett
verði strangari ákvæði en nú
gilda um viðskipti bankaráðs-
manna og fyririækja í þeirra
eigu við hlutaðeigandi banka til
að koma í yeg fyrir árekstur
hagsmuna. Akveðið verði í lög-
um að meðal þeirra mála, sem
bankaráð skuli taka ákvarðanir
um ekki sjaldnar en árlega, sé
hámark lánveitinga til eins lán-
takanda í hlutfalli við eigið fé
bankans.
Ef litið er á málið frá því sjónar-
miði, að endurskipulagning banka-
kerfisins verði örugglega
framkvæmd og jafnframt dregið
úr fjárhagsábyrgð ríkisins á rekstri
viðskiptabanka, virðist hugmyndin,
sem hér hefur verið lýst, að mörgu
leyti vænlegri en þær, sem áður
voru ræddar. Ríkið hefur forræði á
öllu málinu frá upphafi og getur
ráðið því til lykta án þess að binda
sig fyrirfram af samningi við
ákveðna aðila. Innstæður væru
líklegri til að haldast inni í hinum
nýja banka (bönkum) með þessu
lagi. Ástæða virðist til að ætla, að
fjármagnseigendur, innlendir sem
erlendir, hefðu síst minni áhuga á
að leggja fé í nýtt félag um banka-
rekstur, sem stofnað væri á þennan
hátt,_ en með samruna einkabanka
við Útvegsbankann. Viðskiptasam-
bönd og viðskiptaþekking, sem
fólgin er í starfsemi ríkisbankanna,
mundi án efa geta nýst á ákjósan-
legan hátt í hlutafjárbanka, sem
yrði stofnaður um helming núver-
andi ríkisbankakerfis. Jafnframt
væri með þessu móti stuðlað að
eflingu bankakerfís, þar sem nokk-
urt jafnræði væri með ríkisbönkum
og hlutafjárbönkum. Slíkt banka-
kerfí gæti átt ríkan þátt í að efla
efnahagslegar framfarir hér á landi
í framtíðinni. Þannig má bæta
bankaskipulagið til frambúðar og
gæta almannahagsmuna í bráð og
lengd.
Höfundur erforstjári Þjóðhags-
stofnunar. Hnnn hefur verið
valinn til að skipa efsta sæti á
framboðslista Alþýðuflokksins í
Reykjavík ínæstu alþingiskosn-
ingum.
íslandseldar. Eldvirkni á íslandi í 10.000 ár eftir
^ Ara Trausta Guðmundsson.
Bókin íslandseldar mun standa upp úr jólabókaflóðinu
í ár að því er litauðgi, glæsileik og verð snertir.
í íslandseldum er í fyrsta sinn fjallað ítarlega um allar
virkar eldstöðvar í landinu með um 200 litmyndum.
kortum og skýringarmyndum í litum. Hvergi hefiir
verið til sparað til þess að gera þetta forvitnilega efiii um
ísland, eitt mesta eldíjallaland heims, sem áhugaverðast.
Hér sannast að enginn miðill slær bókina út á sviði
íjölfræði og sem augnayndi.
ta háhitasvæðlfi
Stórar o$> j>Iæsilej>ar
ljósmyndir.
Aój>engilej>ur texti I jolmorg sérunnin kort
fyrir allan altnenninj>.
Vönduð og glæsileg fjölfræðibók
SANNKÖLLUÐ GIÆSIBÓK