Morgunblaðið - 06.06.1987, Side 20

Morgunblaðið - 06.06.1987, Side 20
I 20 MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 6. JÚNÍ 1987 1 k HVERS VEGNA FINNST VÍKINGAMYNT f MAJNE? _________Mynt______________ Ragnar Borg A fundi norrænna myntfræð- inga, sem haldinn var í Málmey dagana 23. og 24. maí, hitti ég Kolbjöm Skaare. Hann er líklega þekktasti myntfræðingur Norð- manna um þessar mundir. Ég innti hann þá eftir upplýs- ingum um pening Ólafs kyrra Noregskonungs (1067—1093) sem ég hafði lesið um í banda- rísku myntblaði árið 1979 og spurði hvað hann gæti sagt mér af þessari mynt er hafði fundist í Bandaríkjunum. Kolbjöm gaf mér eintak af blaði norska Myntsafnarafélags- ins þar sem hann segir frá rannsókn sinni á peningnum. Er hún hér mjög stytt. Það vom 2 sjálfmenntaðir bandarískir fomleifagrafarar, Guy Mellgren og Ed Runge, sem fundu peninginn hinn 18. ágúst 1957. Voru þeir þá að grafa í sorphaug á veiðistöð indíána á nesi einu, er heitir Naskeag Point í Brooklyn í Hancock-sýslu í Maine-fylki. Þeir fundu einnig urmul af steinverkfæmm, leir- brotum og dýrabeinum, aðallega úr sel. Indíánar höfðu þarna gert út á árstíðabundnar veiðar í margar aldir, bæði fyrir og eftir víkingaöld. Menn héldu lengi vel að pen- ingurinn væri enskt penní frá tímum Stefáns konungs (1135-1154) en árið 1978 full- yrti hinn þekkti enski mynt- fræðingur Peter Seaby, að hér væri um að ræða norskan pening frá dögum Ólafs kyrra. Kolbjöm Skaare fór árið 1979 til Maine State Museum í Au- gusta, þar sem peningurinn hefir verið frá 1978, og rannsakaði hann. Með samanburði við norska víkingaaldarmynt staðfestir hann að fullyrðing Peters Seaby sé rétt. Silfurinnihald, gróf teikning á framhlið, kross á bakhlið, stærð og þyngd bendi allt til þessa, þótt enginn peningur frá þessum tíma, sem er til á söfnum, hafi verið sleginn í sama mót. Pening- urinn sé líkast til sleginn á ámnum 1065—1080. En hvemig barst peningurinn til Naskeag Point? Hugsanlegt er að einhver hrekkjóttur maður hafí komið honum þama fyrir. En þar á móti kemur að allsendis væri óvíst að hann hefði þá fundist nokkumtíma aftur. Að vísu hafa fundist_ 3 rúnasteinar í Maine- fylki. Á einum er ártalið 1011, sem gæti vísað til Vínlandsferðar Þorfínns Karlsefnis. Ósannað er hvort þessir steinar em ekta eða seinni tíma smíð. Einnig gæti hugsast, þótt ólíklegt sé, að pen- ingurinn hafí borist með spönsk- um, frönskum eða enskum landnemum. Líklegast er að indí- ánamir hai einhvem tíma týnt peningnum. Þegar peningurinn fannst var gat í hann. Hann gæti því hafa verið borinn sem skart. Gatið sést á fyrstu mynd- unum, sem af honum vom teknar, en við hijúfa meðhöndlun hefír dottið upp úr röndinni, svo nú er það horfíð. Það er því alls ekki hægt að útiloka þennan möguleika. Frekari rannsóknir á fundar- staðnum hafa ekki leitt neitt nýtt í ljós, og nú hafa verið að verki alvöru fomleifafræðingar. Menn geta því leyft sér að láta ímyndunaraflið segja sögu pen- ingsins. Margir héldu því fram, að Vínlandskortið væri falsað. Ann- að er uppi á teningnum í dag. Seinni tíma rannsóknir og nýir fundir í Maine eiga ef til vill eft- ir að skýra það hvers vegna norsk mynt frá dögum Ólafs kyrra fannst í Maine. Barst peningur- inn með Islendingum um Græn- land? Hver veit? Á Myntsafni Seðlabankans og Þjóðminjasafnsins em peningar frá víkingaöld. Safnið er á Ein- holti 4 og er opið á sunnudögum milli kl. 2 og 4. Fallegt safn, sem geymir margt er gleður augað. FRAMTlÐIN ER VIÐ

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.