Morgunblaðið - 18.08.1987, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 18. ÁGÚST 1987
Leiðangnrsmenn á Árna Friðrikssyni stöldruðu við á Jan Mayen í örfáa klukkustund-
ir. Hér hefur landsstjórinn, Michael Newcomer stillt sér upp með Guðmundi Bjarnasyni
skipsstjóra, Jóhanni Sigiirjónssyni leiðangursstjóra og Oddi Halldórssyni. Guðmundur
og Oddur halda á skilti sem gefur til kynna að myndin er tekin 7. júlí.
i'f t
Rannsóknarskipið Árni Friðriksson, eitt þriggja sem notuð voru við hvalatalningar
Islendinga í sumar.
Víðtækasta taln-
ing hvala á Norð-
ur-Atlantshafinu
Talningarmaður skráir upplýsingar um hval sem hann hefur komið
auga á úr skýli á þaki brúar Árna Friðrikssonar.
TALNINGUM á hvalastofnum
í Norður-Atlantshafi, sem eru
liður í rannsóknaráætlun
íslenska ríkisins, lauk fyrir
skömmu. Morgunblaðið birtir
með þessari grein myndir af
nokkrum helstu hvalategund-
unum við ísland sem teknar
voru í Ieiðangrinum í sumar.
Að sögn Jóhanns Sigurjónsson-
ar sjávarlíffræðings var hér um
víðtækari talningu að ræða en
nokkru sinni. Samstarf náðist við
Norðmenn, Dani, Færeyinga og
Spánverja um leiðangra á allt
hafsvæðið frá Barentshafi og
Svalbarða í norðri að Spánar-
ströndum og frá Vestur-Græn-
landi að Noregsströndum. Átta
skip voru gerð út til talningar, þar
af þrjú íslensk og tvær flugvelar,
önnur þeirra kostuð af íslending-
um.
Yfir fjögur þúsund hvalir voru
taldir af íslensku skipunum.
Grindhvalir voru flestir, um 1400.
Langreyðar voru á fjórða hundr-
að, hrefnur á þriðja hundrað og á
annað hundrað dýra af tegundun-
um andanefja, hnúfubakur og
búrhvalur.
Hvala varð mest vart vestan
Hnúfubakur blæs hressilega áður en hann kafar. Vísindamenn þekkja ekki að fullu leyndardóminn að
baki köfun hvala. Sem dæmi má nefna að búrhvalurinn kafar allt niður á þijú þúsund metra dýpi og
andarnefjan getur verið í kafi í tvær klukkustundir samfleytt.
við landið, þar sem veiðar eru
stundaðar frá Islandi. I fyrsta sinn
tókst að telja skipulega norðaust-
an við landið og reyndist veruleg
hvalagengd á þeim slóðum. Þess
má geta að þetta var helsta veiði-
svæðið fyrr á öldinni, áður en
hvaleiðar voru bannaðar árið
1915.
Talningar úr flugvél staðfestu
tölur frá síðasta sumri. Talið er
að á annan tug þúsunda hrefna
gangi á miðin við Island að sumar-
lagi.
Undirbúningur leiðangursins
tók heilt ár. Samhæfa þurfti að-
ferðir þjóðanna við talninguna og
úrvinnslu gagnanna. Siglingaleið-
ir skipanna voru valdar af
handahófi innan hvers svæðis. Á
hveiju skipi var komið fyrir af-
drepi á þaki brúar fyrir talninga-
mann og einnig útsýnistunnu í
mastri. Talningamenn, sem allir
voru reyndir hvalveiðimenn, höfðu
sér til aðstoðar LORAN-miðunar-
tæki. Þegar þeir komu auga á
hval var tíminn, staðsetning
hvalsins og fjarlægð frá skipinu
skráð.
Leiðangursstjórar um borð í
Andarnefja fyrir Austfjörðum. Hún hefur höfuðlag sem líkja má við andarhöfuð og hátt enni. Þetta Hrefna var talin úr lofti. Flugleiðirnar mynda þéttriðið net um-
er tannhvalur sem nær 5—9 metra lengd. hverfis ísland að 600 metra dýptarlínunni.