Morgunblaðið - 22.09.1987, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 22. SEPTEMBER 1987
35
Umræður í borgarstjórn um rýmkaðan afgreiðslutíma:
Eiga borgaryfirvöld að
leika „f öðurhlutverk“
gagnvart hagsmunaaðilum?
AFGREIÐSLUTÍMI verslana í
Reykjavík var verulega rýmkað-
ur á fundi borgarstjórnar
Reykjavíkur síðastliðinn fimmtu-
dag. Þá var ákveðið að frá og
með 1. nóvember næstkomandi
verði heimilt að hafa verslanir
opnar klukkan 7-22 alla daga
nema sunnudaga. Heimiid til að
hafa opið á sunnudögum þarf að
sækja um sérstaklega frá borg-
arráði.
Á síðasta fundi borgarstjómar
fyrir sumarfrí á þessu ári, sem hald-
inn var síðastliðinn júní, flutt.u Ámi
Sigfússon og fjórir aðrir borgarfull-
trúar Sjálfstæðisflokksins tillögu
þess efnis að afgreiðslutími yrði
gefinn fijáls, þó með þeim fyrirvara
að sérstakt leyfi þyrfti frá borgar-
ráði ef verslunareigendur æsktu
þess að hafa opið eftir klukkan
Matreiðsla
og máltíðir
á Islandi
„ÍSLENSK hversdagsmatreiðsla
og máltíðaskipan fram á okkar
daga“ nefnist erindi sem Hall-
gerður Gísladóttir safnvörður
heldur í anddyri Þjóðminjasafns
íslands á fimmtudag kl. 20.30.
Erindi þetta er flutt í tengslum
við sýningu Þjóðminjasafnsins,
„Hvað er á seyði“. Öllum er velkom-
ið að hlýða á erindi Hallgerðar á
fimmtudag.
23.30. Einnig gerði tillagan ráð
fyrir því að ekki yrði heimilt að
hafa verslanir opnar á helstu helgi-
dögum. Tillaga þessi kom til
lokaafgreiðslu á fundi borgarstjóm-
ar á fímmtudag og flutti Davíð
Oddsson, borgarstjóri, við hana
breytingartillögu þess efnis að
heimilt yrði að hafa verslanir opnar
án sérstaks leyfis til klukkan 22,
alla daga vikunnar nema sunnu-
daga. Breytingartillaga Davíðs
Oddssonar var samþykkt. Tillagan
í heild sinni var þá borin upp til
atkvæða, með áorðnum breyting-
um, og var hún samþykkt með 12
atkvæðum gegn þremur. Þeir borg-
arfulltrúar sem greiddu atkvæði
gegn tillögunni um rýmkun af-
greiðslutíma vom þau Ingibjörg
Sólrún Gísladóttir, Kvennalista,
Guðrún Ágústsdóttir, Alþýðu-
bandalagi, og Magnús L. Sveinsson,
Sjálfstæðisflokki.
Föðurhlutverk
borg’arstjórnar
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir,
borgarfúlltrúi Kvennalistans, tók
fyrst til máls í borgarstjóm um
rýmkun afgreiðslutíma. Sagðist
hún ekki sjá neina ástæðu til þess
að lengja hann umfram það sem
nú væri. Allir borgarfulltrúar væra
sammála um að setja frelsinu tak-
mörk, spumingin væri bara hvar
setja ætti mörkin. Hún sæi ekki að
nauðsynin að rýmka afgreiðslutíma
verslana væri það mikil að hún rétt-
lætti þá „vinnuþrælkun“ sem af
breytingunni myndi hljótast.
Davíð Oddsson, borgarstjóri,
sagði það ekki æskilegt hlutverk
borgarinnar að leika einhverskonar
„föðurhlutverk" gagnvart hags-
munaaðilum í máli sem þessu heldur
bæri þeim að leysa það sín á milli
með samningum. Þó væri það stað-
reynd að margir kaupmenn og
verslunarmenn teldu það til bóta
að um afgreiðslutíma væra í gildi
einhverjar reglur. Því teldi hann
rétt að fara bil beggja og reyna að
ná sáttum eins og kostur væri.
Lagði borgarstjóri til að tillögunni
yrði breytt á þartn veg að leyft yrði
að hafa verslanir opnar til klukkan
22 í stað 23.30, eins og tillaga
Áma Sigfússonar gerði ráð fyrir,
og ekki yrði heimilt að hafa opið á
sunnudögum án sérstaks leyfis.
Umferð dreifist meira
Guðrún Ágústsdóttir, Alþýðu-
bandalagi, taldi fólk hljóta að geta
skipulagt innkaup sín innan þeirra
tímamarka sem þegar væra til stað-
ar. Hún sæi ekki þessa knýjandi
þörf á því að rýmka afgreiðslutíma.
Það eina jákvæða við þessa breyt-
ingu yrði að umferð myndi dreifast
meira en áður. Hún væri því á
móti bæði tillögu Áma og breyting-
artillögu borgarstjóra.
Össur Skarphéðinsson, Alþýðu-
bandalagi, sagði afstöðu sína í
þessu máli vera skýra, hann styddi
tillögu Árna Sigfússonar um að
afgreiðslutími yrði gefinn fijáls.
Ámi Sigfússon, Sjálfstæðis-
flokki, sagði hugmynd sína grund-
vallast á því að eigendum verslana
yrði fijálst hvenær þeir kysu að
hafa opið. Það væri eðlilegt að veita
mönnum það sjálfsagða svigrúm til
verslunar sem þeim hentaði í stað
þess að borgarfulltrúar væra að
ráðskast með það hvenær leyft
væri að versla og hvenær ekki. Þó
væri eðlilegt að taka tillit til sjálf-
sagðrar næturró fólks og sérstakra
helgidaga. Taldi Ámi að þessar
breytingar ættu að geta haft það í
for með sér að Reykvíkingar þyrftu
ekki að leita til nágrannasveitafé-
laga til að sækja sjálfsagða þjón-
ustu þegar borgarfulltrúum í
Reykjavík sýndist sem svo að versl-
anir ættu að vera lokaðar.
Ámi sagðist ekki líta á tillögu
sína um fijálsan afgreiðslutíma sem
árás á verslunarfólk, kaupmenn eða
Þjóðkirkjuna, þó reynt hefði verið
að túlka hana á þann veg. Það væri
í verkahring hagsmunaaðila að
semja um þessi mál en ekki borgar-
fulltrúa. Það væri ekki árás á
kaupmenn að setja þeim í sjálfsvald
hvenær þeir hefðu verslanir sínar
opnar og það væri ekki árás á Þjóð-
kirkjuna að Reykvíkingar gætu
verslað annað en sjoppufæði á
sunnudögum. Þegar væri viður-
kennt að ýmis verslun ætti rétt á
sér á sunnudögum.
Um breytingartillögu borgar-
stjóra sagði Ámi að hann gæti
sætt sig við breytt tímamörk en
ekki að sunnudagar yrðu undan-
skildir. Hvemig sem færi væri þó
verið að stíga stórt skref í átt til
nútíma verslunarhátta og þess að
fólk gæti verslað í sinni eigin borg.
Sigrún Magnúsdóttir, Framsókn-
arflokki, sagðist skilja kröfu
neytenda um að verslunartími yrði
sveigjanlegri en hins vegar myndi
hún ekki samþykkja það að verslun-
artími yrði gefínn algjörlega fijáls
án samþykkis Verslunarmannafé-
lags Reykjavíkur. Hún styddi því
breytingartillögu borgarstjóra.
Þrjár skoðanir
Alþýðubandalagsins
Bjami P. Magnússon, Alþýðu-
flokki, sagði afstöðu jafnaðar-
manna vera þá að þeir fylgdu Áma
Sigfússyni í þessu máli. Þeir væra
þeirrar skoðunar að hvar svo sem
fólk og samtök þeirra gætu leyst
dagleg vandamál ættu þau að tak-
ast á við þau. Sagðist hann trúa
því að hagsmunasamtök kaup-
manna og verslunarmanna gætu
fundið hvemig best væri að haga
þessum málum. Með því að styðja
þessa tillögu teldi hann sig ekki
vera að boða lengri eða skemmri
afgreiðslutíma heldur einungis það
að þessi mál ættu að vera í höndum
þessara samtaka.
Siguijón Pétursson, Alþýðu-
bandalagi, sagði allar þrjár skoðan-
imar um hvemig þessum málum
væri háttað rúmast innan Alþýðu-
bandalagsins og styddi hann
breytingartillögu borgarstjóra. Það
væri að hans mati skylda borgar-
yfírvalda að tryggja ákveðinn frið
í borgarhverfum.
Magnús L. Sveinsson, Sjálfstæð-
isflokki, forseti borgarstjómar og
formaður Verslunarmannafélags
Reykjavíkur, sagði nauðsynlegt að
setja reglur um óhóflega langan
vinnutíma verslunarfólks. Sagðist
hann vilja gera allt sem f hans valdi
stæði til þess að koma í veg fyrir
að vinnutíminn lengdist frá því sem
nú væri. Hann væri sannfærður um
að vinnutíminn myndi lengjast með
samþykkt um rýmkun afgreiðslu-
tíma, sér í lagi á laugardögum, þrátt
fyrir breytingartillögu borgarstjóra
sem væri þó spor í rétta átt. Magn-
ús sagðist þó gera sér gTein fyrir
því að það ástand sem ríkti í dag
gæti ekki varað til frambúðar.
Félagsmiðstöð
Geðhjálpar
opnar að nýju
FÉLAGSMIÐSTÖÐ Geðhjálpar í
Veltusundi 3b opnar aftur eftir
breytingar sunnudaginn 27. sept-
ember nk.
Ennfremur opnar félagið skrif-
stofu þar sem seld verða minningar-
kort og veittar upplýsingar um
starfsemi félagsins. Skrifstofan er
opin alla virka daga kl. 10-14.
Fyrirlestrar félagsins hefjast 22.
október nk. á Geðdeild Landspítal-
ans. Sigrún Júlíusdóttir yfirfélags-
ráðgjafi flytur fyrsta fyrirlesturinn
sem fjallar um skilnað.
Þjónustugjöld banka og sparisjóða:
Hækkanir meiri
en á almennu
verðlagi
í BYRJUN septembermánaðar
kannaði Verðlagsstofnun þjón-
ustugjöld banka og sparisjóða
vegna innlendra viðskipta. Eru
það gjöld sem bankar og spari-
sjóðir innheimta af viðskipta-
mönnum sínum vegna útlána,
innheimtu, tékkareikninga, van-
skila o.fl. Eins og fram kom í
könnun sem Verðlagsstofnun
birti fyrir tæplega ári síðan,
skömmu áður en útlánsvextir
voru gefnir fijálsir, eru þjón-
ustugjöld bankastofnana mishá
eftir stofnunum.
Hin nýja könnun leiðir m.a. eftir-
farandi í ljós:
— Þjónustugjöld vegna inn-
lendra viðskipta vora í flestum
tilvikum hæst hjá Iðnaðarbankan-
um en oftast lægst hjá Lands-
bankanum. Sem dæmi má nefna
að tiikynninga- og greiðslugjald
vegna skuldabréfa var kr. 90 í Iðn-
aðarbankans er því 130% hærra en
gjald Landsbankans. Hefti með 25
tékkaeyðublöðum kostaði kr. 120 í
Landsbankanum en kr. 175 í Iðnað-
arbankanum sem er tæplega 46%
hærra verð.
— Hlutfallsleg þóknun vegna
útlána sem Seðlabankinn ákvað
áður samhliða útlánsvöxtum hefur
í mörg^um tilvikum hækkaði um allt
að 50—60% á einu ári. Sem dæmi
má nefna að algengt er að þóknun
fyrir keypta víxla hafi hækkað úr
0,4% í 0,65% og þóknun fyrir
skuldabréf til skemmri tíma hækk-
aði um úr 0,8% í 1,0—1,2%.
Hækkun á þessum gjöldum hefur
hins vegar ekki átt sér stað hjá
Landsbankanum.
— Hækkun á föstum gjaldaliðum
hefur almennt orðið talsvert meiri
en almennar verðhækkanir. Al-
gengt er að gjaldaliðir hafí hækkað
almennt um 50% á einu ári en föst
gjöld vegna vanskila hafa hækkað
að jafnaði um 160—170%. Hækkun
gjaldanna er hins vegar mismun-
andi mikil eftir bönkum m.a. vegna
þess að gildistími gjaldskránna er
breytilegur.
Verðlagsstofnun leggur ekki mat
á ástæður þess að hækkanir á þjón-
ustugjöldum banka hafa orðið mun
meiri en hækkanir á almennu verð-
lagi. Þó má ætla að breytingar á
vaxtamun hafi haft áhrif á þróun
þjónustugjalda.
Til að auðvelda viðskiptamönnum
stofnana að afla sér upplýsinga um
þjónustugjöld hefur Verðlagsstofn-
un ákveðið að frá og með 1. október
nk. verði bönkum og sparisjóðum
skylt að láta gjaldskrár liggja
frammi á áberandi stað á öllum
afgreiðslustöðum.
SAMANBURÐUR Á ÞJÓNUSTUGJÖLDUM BANKA OG SPARISJÓÐA (INNLEND VIÐSKIPTI)
Lende- Utvege- Búne6er- Semvlnnu- I6na6er- Vereluner- AJþy6u- Spen- LageU HMl MUmunur Atoenol
banklnn banklnn banklnn benklnn banklnn benklnn banklnn •|66lr Bi«id B)«td 1 %
Qlldlrfri: 1/4 87 1177 '67 11/4 87 2177'87 25/8 '87 21/7 87 1/S67 24* 87 ekt 1SS8
LXlKLAR Keyptlr vlxlar vlstaölr Innan lögaagnarumdaamla kaupaölla: Þóknuni% 0.40 0.65 0 50 065 o es'*1 0.65 0.65 0.65 0.40 0.65 62.5% 0.40*’
Útlagður kostnaður 60 60 60 60 65 80 60 60 80 33.3% 40
Keyptlr vlxlar vlstaðlr utan lögsagnarumdæmla kaupaðlla: Útlagður kostnaður (þóknun 1 %) 90 95 90 90 90 120 90 90 120 33.3% 60
2 SKULPABREf Útbúlð skuldabréf sða trygglngabréf: Þóknun (lánstimi skemmri en 5 ár) 08 1.2 1.0 1.0 1.2» 1.2 1.2 1.2» 0.8 1.2 50.0% 0 8#l
Þóknun (lánstlmi lengri en 5 ár) 1.3 2.0 1.5 1.5 1.8 2.0 1.5 1.8 1.3 2.0 53.8% 1.3»
Útlagður kostnaður 416 450 415 500 550 420 450 416 415 550 32.5% 304
Eyðublað fyrlr vlðsklptaakuldabréf án úttylllngar Innlánastofnunar: Útlagöur kostnaður 40 40 40 40 32 40 40 32 40 25.0% 29
Útvegun vsðbókarvottorðs og umajón meö þlnglýalngu: Útlagður kostnaður vegna útvegunar veöbókarvottorðs: 65 100 65 65 100 60 100 100 60 100 66.7% 48
Útlagður kostnaður vegna umsjónar þinglýsingar 65 100 65 65 100 60 100 100 60 100 66.7% 48
Tllkynnlngar og grelðslugjald: Útlagður kostnaður við hverja greiðslu 39 50 40 65 90 65 50 60 39 90 130.8% 29
Veðleyfl, veðbandslausn og breytlng skllmála: Útlagður kostnaöur 416 450 415 450 550 420 450 416 415 550 32,5% 304
Innhelmta og auglýsing sérskuldabréfa:
Lágmarksgjald (þóknun 0,1 %) 416 415 415 450 420 450 416 415 450 8.4% 304
3. AFQBPA 00 Umsjónar- og oftlrlltsgjald af
REKSTRARUM afurðalánsamn. eða trygglngarvlxll: Þóknun 0.2 0.3 0.2 0.3 0.3'b) 0.2 0.2 0.3 0.2 0.3 50.0% 0.2*1
Útbúlnn afurðalánasamnlngur eða trygglngarbréf: Útlagður kostnaður 440 450” 440 450 420 450 440 420 450 7.1% 304
Tllkynnlngar- og grelðslugjald: Útlagður kostnaður 85 85 72 120 100 75 85 72 120 66.7% 57
Innholmt mað árangri: Þóknun og útlagður kostnaöur 300 300 300 3004' 350” 300 300 400« 300 400 33.3% 174
Tllraun tll Innhelmtu án árangurs: Þóknun og útlagöur kostnaöur 200 220 200 200 350S| 200 200 400*' 200 400 100.0% 116
5. TÉKKABEIKNINGAR Tékkaeyðublöð: Hefti með 25 tékkaeyöublöðum 120 ’ 150 140 150 175 150 150 160 120 175 45.8% 100
Hefti með 50 tékkaeyðublöðum 240 300 320 240 320 33.3% 200
Innlstaeðulaua tékkl:
Útlagöur kostnaður 250 260 250 250 250 250 260 250 250 260 4.0% 200
8.VANSKIL Vlðbótargjald vagna vansklla: Útlagöur kostnaöur 100 100 100 100 140 130 120 140 100 140 40.0% 38
ftrekaðar tilkynn. vegna vansklla: tvöfatt ofangreint gjald 200 200 200 200 280 260 240 280 200 280 40.0% 76
7i YtPTAKA Viðtaka geymalufjár (Deposltum):
QEVMSLUFJAR Útlagður kostnaöur 400 400 400 400 550 400 400 400 550 37.5%
ð.-SlMAFjONUSTA Þóknun fyrlr slmsendlngu penlnga: Útlagöur kostnaöur 60 65 60 60 60 65 60 60 65 8.3%
Umbeðnar tllkynnlngar slmlelðls: Útlagöur kostnaöur 50 50 50 50 50 50 50 50 50 0.0%
11 Lágmarkspóknun a) 275 - 550 kr. b) 6000 kr. “ Innheimtukostnaöur fyrir skuklabróf er kr. 250 *> Þóknun er 1.0% þegar lánstlmi er lengri en 2 ár. #) Samkvæmt ákvöróun Seðlabanka Islands.
31 Þóknun er 1.8% þegar lánstlmi er lengri en 2.5 ár. » Aö auki er innheimt aígreiöslugjald kr. 500 og þjónustugjakj kr. 50.
' Innheimtukostnaöur fyrir skukJabréf er kr. 400. #) Þar at er útlagóur kostnaður fyrir hvem glróseðil kr. 200.