Morgunblaðið - 22.09.1987, Blaðsíða 44

44
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 22. SEPTEMBER 1987
Hjúkrunarfólks-
skorturinn
eftírHuldu
Jensdóttur
Fyrir nokkrum árum þegar sú
stefna var tekin, að loka ýmsum
sjúkradeildum yfir sumarmánuðina
þar á meðal Fæðingarheimili
. Reykjavíkur var það gert af spam-
aðarástæðum. Okkur var tjáð að
með þessum aðgerðum næmi spam-
aðurinn á heilbrigðisgeirann um og
yfir 2%. Spamaðurinn væri ill nauð-
syn, sem ekki væri hægt að komast
hjá. Með þessar forsendur sem
gmnn, þýddi ekki að deila við dóm-
arann.
Nú, sumarið 1987, er sjúkra-
deildum enn lokað en á öðmm
forsendum. Um er kennt, að ekki
fáist fólk til afleysinga. A sama
tíma og þetta er að gerast, heyrast
áhyggjuraddir vegna dræmrar að-
sóknar í hjúkmnamámið, sem mun
áður en langt líður til vandræða á
sjúkrahúsum landsins almennt og
—1 um er kennt of lágum launum.
„Öðm vísi mér áður brá“ segir
gamalt máltæki. Þessar raddir
stinga í stúf við það sem mjög var
haldið á lofti þegar bráðnauðsynlegt
þótti að gera hjúkmn að háskóla-
námi, ekki síst til að ná betri
launakjömm.
Þegar umræðan um háskóla-
menntun hjúkranarfræðinga fór af
stað hér á landi, var húp hugsuð
sem framhaldsnám á háskólastigi
eftir alrriennt hjúkmnamám og til-
skylda undirstöðumenntun. Eftir
ótrúlega stuttan undirbúningstíma
og mörgum að óvömm, var komin
nýr hjúkmnarskóli við Háskóla ís-
lands. Margir kannast við þann
vanda sem þessu fylgdi og þann
glundroða sem þetta olli langleiðina
fram til dagsins í dag, og sýnist
ýmsum að við stöndum nú við blind-
götur.
Það em staðreyndir að velmennt-
aðar hjúkmnarkonur frá gamla
hjúkmnarskólanum, jafnvel með
framhaldsmenntun, fundu sig
knúða til að setjast í háskóladeildina
til þess að vera ekki eftirbátar.
Þannig stóðu þær með tvö’ almenn
próf í hjúkranarfræðum og sumar
með námsleiða og starfsleiða í
kaupbæti. Er furða þótt sé spurt:
Hvað er að gerast í íslenskum
menntamálum, og hvert á það eftir
að leiða fámenna og fátæka þjóð?
Að fólk fái tækifæri til mennta
er ómetanlegt, hreint undursam-
legt ef ég má nota það orð til
undirstrikunar, en það má ekki leiða
til þess að öllum fínnist þeir verða
að fara langskólaleiðina, því annars
fari þeir skertir frá borði. Það má
ekki heldur einskorða hlutina þann-
ig að hæfileikafólk sjái sér ekki
fært að takast á við málin. Engum
blandast hugur um að við eigum
menntaða og góða hjúkmnarfræð-
inga og það er vel, en þeir em
greinilega allt of fáir.
Hvað er hjúkran? Hjúkmn er
meira en þekking, hún er einnig
mannleg samskipti og hugsjón, leið-
arljósið frá gamalli tíð, sem var
hvatinn hjá þorra þeirra mörgu
snillinga, sem völdu hjúkmn að
ævistarfí. Hjúkmn er ekki „status"
í eðli sínu, hún er að gefa.
Það em margir á íslandi í dag,
sem vildu fara í hjúkmnamám, en
veigra sér við að fara háskólabraut-
ina af ýmsum ástæðum. Það em
einnig alltof margir, sem byija á
hjúkmnarbraut en breyta yfír í
annað nám ekki síst vegna launa-
mismunar að námi loknu. Að fólk
fái laun fyrir vinnu sína, svo hægt
sé að lifa í takt við tíðaranda og
þarfir á viðkomandi stað em mann-
réttindi og það gildir um hvaða störf
sem er, því þau em öll mikilvægir
hlekkir í þarfakeðju mannlegs sam-
félags.
Ég hefí ekki ráð til að leysa
hjúkmnarfræðingaskortinn né
leysa launamálavandann. En fyrir
mér sem og mörgum öðmm er það
augljóst að við höfum bundið okkur
sjálf böndum, sem þarf að leysa og
Hulda Jensdóttir
„Sjúkraliðastéttin hef-
ur grunnmenntun í
hjúkrun, þess vegna
hlýtur það að vera rök-
rétt og eðlilegt að þessi
hjúkrunarstétt geti
bætt við sig í áföngum
eftir efnum og ástæð-
um og þannig orðið
fullgildir hjúkrunar-
fræðingar í tímans rás
ef hæf ileikar og vilji er
fyrir hendi.“
ein leið er sú að opna aðrar leiðir
til hjúkmnamáms og leysa úr fjötr-
um sjúkraliðastéttina, sem nú er
einangrað fyrirbæri, er alls enga
möguleika hefur til framhaldsnáms
í hjúkmn nema í smá námskeiða-
haldi sem að sjálfsögðu er góðra
gjalda vert. Sjúkraliðastéttin hefur
gmnnmenntun í hjúkmn, þess
vegna hlýtur það að vera rökrétt
og eðlilegt að þessi hjúkmnarstétt
geti bætt við sig í áföngum eftir
efnum og ástæðum og þannig orðið
fullgildir hjúkmnarfræðingar í
tímans rás ef hæfíleikar og vilji er
fyrir hendi. Víða er sá háttur hafð-
ur á við menntun hjúkmnarstétta
og hefur reynst vel, að byrja á
gmnnmenntun, sem byggt er of-
aná. Rökrétt, notadijúgt mjög og
mun ódýrara. Ljósmóðir á íslandi í
dag þarf auk stúdentsprófs fjögurra
ára (4) háskólanám í hjúkmn að
viðbættum tveim ámm (2) í ljós-
móðurfræðum. Hvers vegna þá ekki
alveg eins læknisfræði — hverju
munar?
Ég vona að engum detti í hug,
að ég með þessum þönkum mínum
sé að lýsa mig andvíga menntun,
það er síður en svo eins og vel má
sjá af framanskráðu. Menntun fyrir
mér er öllu öðm eftirsóknarverðara,
svo fremi sem hún leysir úr læðingi
manninn sjálfan, gáfíir hans, hæfí-
leika og sköpunargleði, það besta
sem hann á.
Þetta em aðeins þankar til um-
hugsunar, að þeir, sem hafa tekið
að sér að stjóma mennta- og heilsu-
gæslumálum þessa lands beri gæfu
til að finna réttar lausnir ekki að-
eins með því að byggja heilsugæslu-
stöðvar og sjúkrahús, sum allt of
stór og dýr, heldur og hitt að loka
ekki leiðum fyrir fólki, sem vill til
starfa og búa því síðan eftirsóknar-
verðan og góðan starfsvettvang
með eðlilegu vinnuálagi og launum,
sem hægt er að lifa af.
Höfundur er foratöðukona Fæð-
ingarheimilis Reykjavíkur.
-Mál og menning gefur
út nýjar kennslubækur
BÓKAÚTGÁFA Máls og menn-
ingar hefur sent frá sér nýjar
kennslubækur og eru þar aðal-
lega um að ræða bækur til
bókmenntakennslu, en einnig eru
það kennslubók í efnafræði og
málfræði.
í fréttatilkynningu frá útgáfunni
segir m.a. um bækumar:
Napóleon Bónaparti og tólf aðrar
^ smásögur 1880-1960. Safn sígildra
*“r
ÁIPAM
UÓSAPERUR
LOGA
LENGUR
FINNSK FRAMLEIÐSLA
Heildsolubirgðir
JpÞYSK-ISLENSKAHR
■ ■ Lynghálsi 10- 110 Reykjavík - Sími: 82677
íslenskra smásagna, einkum ætlað
framhaldsskólum. Guðmundur
Andri Thorsson valdi sögumar, rit-
aði inngang og örstuttan kafla um
hvem höfund.
Gegnum ljóðmúrinn. Sýnisbók
íslenskra ljóða á 20. öld. í bókinni
era liðlega 200 ljóð eftir 86 skáld.
Islenskukennaramir Ingi Bogi
Bogason, Sigurður Svavarsson og
Vigdís Grímsdóttir sáu um útgáf-
una.
Tristrams saga. Sagan af Tristr-
am og Isönd er riddarasaga þar sem
yrkisefnið er ástin mikla sem ekk-
ert fær sigrað, ekki einu sinni
dauðinn. Vésteinn Ólason bjó sög-
una til prentunar og skrifaði eftir-
mála og skýringar.
Almenn efnafræði eftir Hafþór
Guðjónsson er ætluð nemendum í
fyrsta bekk eða fyrsta áfanga efna-
fræði á framhaldsskólastigi.
Flyskræk — Ti danske noveller.
Tíu danskar smásögur, allar skrif-
aðar eftir 1960, ætlaðar framhalds-
skólanemum. Brynhildur
Ragnarsdóttir, Jóna Björg Sætran
og Þórhildur Óddsdóttir völdu sög-
umar og tóku saman verkefni.
Tæt pá grammatiken. Ný bók
með dönskum málfræðiæfíngum
fyrir framhaldsskóla, samin af Jónu
Björgu Sætran. í bókinni er m.a.
að fínna ábendingar um framburð
og framburðaræfíngar, almennar
málfræðireglur og æfingar í tengsl-
um við almennan orðaforða.
Cambridge English Course.
Nemendabók 2/Æfingabók 2. Nýtt
enskukennsluefni. Elísabet Gunn-
arsdóttir hefur þýtt leiðbeiningar
og skýringar og að auki fylgir Nem-
endabókinni sérstakur íslenskur
viðauki.
Ensk málfræði fyrir framhalds-
skóla eftir Raymond Murphy.
Kennslubók og um leið handbók í
enskri málfræði þar sem öllum
málfræðiatriðum fylgja æfingar og
útskýringar á íslensku. Elísabet
Gunnarsdóttir hafði umsjón með
íslensku útgáfunni.
Enskar málfræðiæfingar A/B/C.
Æfingahefti fyrir byijendur eftir
Barbro Carlsson og Lenu Sjöholm,
þýdd af Elísabetu Gunnarsdóttur.
ESAB
RAFSUÐUVÉLAR
vírogfylgihlutir
= HÉÐINN =
VÉLAVERSLUN SlMI 624260
SÉRFRÆÐIÞJÓNUSTA - LAGER
Morgunblaðið/Theodór K. Þórðarson
Á sinum næst síðasta fundi samþykkti hreppsnefnd Borgames-
hrepps að breyta sveitarfélaginu i bæjarfélag, samkvæmt heimild í
nýju sveitarstjómarlögunum. Breytingin tekur gildi fyrsta vetrardag
næstkomandi.
Borgarnes fær
bæjarréttindi
Borgamesi.
HREPPSNEFND Borgarnes-
hrepps samþykkti á fundi sínurn
sl. miðvikudag að nýta sér heim-
ild nýrra sveitarstjórnarlaga og
breyta sveitarfélaginu i bæjarfé-
lag. Engin breyting verður á
nafni staðarins, Borgarnes mun
áfram heita Borgames.
í ágúst-fréttabréfí Borgarnes-
hrepps segir meðal annars um
breytinguna: „Almennt verður að
telja að réttarstaða sveitarfélags
breytist lítið við bæjarréttindin.
Líklegra er að ímynd sveitarfélags-
ins breytist meira og í þá vem að
heitið -bær hafí meiri hljómgmnn
í samskiptum sveitarfélagsins við
aðila utan þess en heitið -hreppur."
Að sögn Eyjólfs Torfa Geirssonar
núverandi oddvita og verðandi for-
seta bæjarstjórnar, mun hreppurinn
breytast formlega í bæ fyrsta vetr-
ardag. Þann dag verður haldinn
síðasti hreppsnefndarfundurinn og
fyrsti bæjarstjómarfundurinn.
Síðan nýju sveitarstjórnarlögin vom
samþykkt hafa flögur sveitarfélög
breyst í bæjarfélög, það em Egils-
staðir, Hveragerði, Mosfellsbær og
Stykkishólmur. — TKÞ
MÚMERIÐ sést best
TSegar dósin er tóm.
Sól gos - meiriháttar gos