Morgunblaðið - 01.10.1987, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 1. OKTÓBER 1987
Æfinga-
Siggu Guðjohnsen
LEIKFIMI -JAZZBALLETT- PÚLTÍMAR
Furugrund 3 Kópavogi
Hress leikfími
og púi
6 vikna vetrarnámskeið hefj-
ast 5. okt. - 12. nóv.
Skemmtilegt og hnitmiðað þjálf-
unarkerfi að hætti Siggu.
Dag- og kvöldtímar.
Innritun í síma 46055.
Sólskin.

Komnir
aftur
Rúmgóðir, vandaðir og fallegir frá JIP
Litir: Svart, naturbrúnt og vínrautt.
stærðir: 22-40 Verð frá kr. 1.790,-
TOPF
Domus Medica,
s. 18519.
Kringlunni,
s. 689212.
|0
VELTUSUN
21212
—"sBOBare
jSv VELTUSUNCH 1
Islenskur landbúnaður —
atvinnugrein á tímamótum
eftirNíels
Arna Lund
Síðast liðinn föstudag kynnti Jón
Helgason landbúnaðarráðherra nýja
reglugerð um stjóm sauðfjárfram-
leiðslunnar á næsta verðlagsári, svo
og samkomulag ríkis og bænda um
framkvæmd búvörusamningsins.
Nýja reglugerðin byggir að veru-
legu leyti á samþykktum aðalfundar
Stéttarsambands bænda og gerð í
nánu samstarfi við stjóm Stéttar-
sambandsins, enda mikilvægt að rík
samstaða náist um framkvæmd
hennar. Full samstaða náðist einnig
umframkvæmd búvörusamningsins
og bera þessi vinnubrögð vott um
mikinn skilning bænda á málefnum
landbúnaðarins og lýsir jafnframt
vilja þeirra til að vinna sig fram úr
þeim erfiðleikum sem þeir eiga' í.
Með þessum aðgerðum er gerð enn
ein atlagan gegn erfiðleikunum með
það að markmiði styrkja stöðu
bænda og tryggja afkomu stéttar-
innar.
Ábyrg'ð stjórnvalda
Erfiðleikar í íslenskum land-
búnaði eru hvorki neinu einu um
að kenna, né heldur nýir af nál-
inni. Hins vegar ber meira á þeim
nú en oft áður vegna þess að á
allra síðustu árum hefur vandinn
verið viðurkenndur og honum mætt
með róttækum aðgerðum. Það má
hins vegar fullyrða að auðveldara
hefði verið að vinna bug á vandan-
um, og ekki eins sársaukafullt eff
yrr hefði verið á hhonum tekið á
raunhæfan máta.
Þannig má færa gild rök að því
að stjómvöld sjálf hafa bæði með
aðgerðaleysi og röngum ákvörðun-
um komið landbúnaðnum í þá stöðu
sem hann er í nú og ber.
Þar af leiðandi skylda til að veita
honum þá aðstoð sem honum er
nauðsynleg.
Rétt er í því sambandi að minna
á nokkur atriði sem við blöstu fyrir
rúmlega 4 árum, þegar ríkisstjóm
Stengríms Hermannssonar tók við
völdum. Verðlag á útflutnings-
mörkuðum fórþá lækkandi og sumir
þeirra vom að lokast. Umfram-
framleiðsla hlóðst upp og andstaða
gegn fjárveitingum úr ríkissjóði fór
vaxandi. Þar á ofan hlóðust upp
skuldir hjá ijölmörgum bændum
sem höfðu farið út í framkvæmdir
á jörðum sínum. Þá hafði búmarki
verið úthlutað og margir bændur
reyndu að auka hlut sinn með meiri
framleiðslu. Þannig vom bændur í
reynd hvattir af stjórnvöldum til
að framleiða verðlausa vöm. Það
stefndi því í uppgjöf hjá fjölmörgum
bændum og öllum var ljóst að þetta
ástand gat ekki varað öllu lengur.
Tekið á vandanum
Við stjómarskiptin 1983, var um
tvennt að velja fyrir stjómvöld;
annars vegar að gera ekki neitt og
láta það ráðast hveijir fæm á haus-
inn og hveijir ekki, — hvar væri
framleitt og hvar ekki, — og hins
vegar að stjóma samdrættinum og
koma lagi á framleiðsluna.
Það kom í hlut Framsóknar-
flokksins og fara með málefni
landbúnaðarins og það hefur hann
gert það síðan, undir forystu Jóns
Helgasonar landbúnaðarráðherra.
Hann gerði sér ljóst að framundan
vom miklir erfiðleikar og margar
óvinsælar aðgerðir. Hann vissi einn-
ig að á málefnum landbúnaðarins
varð að taka ef forða ætti bænda-
stéttinni frá hmni og koma lagi á
framleiðsluna.
Frá fyrstu tíð hefur hann í sinni
stefnumótun byggt á samþykktum
bændanna sjálfra enda gerði hann
sér grein fyrir því að það væri for-
senda árangurs. Þær hafa miðað
að því að draga úr framleiðslu hefð-
bundinna landbúnaðarafurða, en
jafnframt að byggja upp nýjar bú-
greinar og aðra atvinnuvegi til
sveita.
Árásir á landbúnaðarráðherra,
og landbúnaðarstefnuna hafa á
þessum tíma oft verið háværar og
þarf engann að undra. Það er eðli-
legur hlutur að bændur, sem á
undanfömum ámm og áratugum
hafa nánast verið hvattir, bæði
beint og óbeint af stjómvöldum og
öðmm áhrifaaðilum til þess að
framleiða sem mest eigi erfitt með
að sætta sig við vemlega skerðingu
á framleiðslu sinni, ekki síst þegar
aðstaða þeirra, jarðir, hús ogtæki
gefa möguleika á mun meiri fram-
leiðslu. Staðreyndin er nefnilega sú
að framleiðslugetan er mun meiri
en markaðurinn segir til um. Hins
vegar er það markaðurinn sem fyrst
og fremst segir til um hversu mikið
magn er hægt að greiða verð fyrir
og þar stendur hnífurinn í kúnni.
Búmarkið — f ölsk
stærð
Sú stjómunaraðgerð sem hvað
mest hefur verið gagnrýnd og mið-
ar að samdrætti í framleiðslunni,
er útdeiling fullvirðisréttar á ein-
staka framleiðendur. Hér skal ekki
reynt að halda því fram að útdeiling
fullvirðisréttarins hafi gengið galla-
laus fyrir sig, frekar en önnur
mannanna verk, en bent á að fjöl-
margir einstaklingar hafa fengið
leiðréttingar á sínum hlut og að
fullvirðisréttur á einstök býli hefur
alls ekki verið ákveðinn um alla
framtíð.
Enn heyrast raddir ssem undrast
að bændur faí ekki að framleiða
samkvæmt búmarki sínu, sem að
öllu jöfnu er mun stærra en fullvirð-
isréttur þeirra. Því er til að svara
að auðvitað væri óskandi að fullt
verð fengist fyrir alla þá fram-
leiðslu en hins vegar er því ekki
að heilsa { dag, hvort sem okkur
líkar það betur eða verr. Búmarkið
er í reynd fölsk stærð ef litið er á
hana ssem framleiðslurétt, sem sést
e.t.v. best á því að ef allir fram-
leiddu upp að búmarki næmi
framleiðslan í kindakjöti um 18.400
tonnum og framleiðslan í mjólk um
143 milljónum lítra. Til saman-
burðar var neyslan á kindakjöti
síðasta verðlagsár um 8.800 tonn
og um 101,6 milljón lítrar í mjólk.
Umframframleiðslan væri þá meiri
en innaniandsneyslan og í reynd
ekkert við hana að gera nema koma
henni fyrir.
Undir slíkum kringumstæðum er
eðlilegt að bændur geri þá kröfu
að allt sem mögulegt er sé gert til
koma framleiðslunni á erlendan
markað og fá þar fyrir hana það
Verið vel klædd í vetur
Iðunarpeysur
fyrir dömur,
herra,
ogböm.
Dömublússur
frá Oscar
of Sweden
Dömubuxur,
pils og
buxnapils
frá Gardeur
>■ PRJÓNAST0FAN
Uduntv
Greiðslukortaþjónusta
Gsdavara - tískuvara
HF VERSLUN VIÐ NESVEG
Innflytjendur!
Sparið
tímann
Tollskýrslugerð og
tengd þjónusta.
Ljósritun.
Afgreiðsla
samdægurs.
SKJALAVERK SF.,
Reykjavíkuruegi 60, sími 652221.
HAFÐU ALLT Á
HREINU
FÁÐU ÞÉR
TDK