Morgunblaðið - 06.10.1987, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 6. OKTÓBER 1987
29
Evrópska geimvísindastofnunin:
Hafist handa við smiði
geimfeiju á næsta ári?
Toulouse, Reuter.
EVRÓPSKA geimvísindastofn-
unin (ESA) mim veija tveimur
milljörðum franskra franka, eða
jafnvirði 13 milljarða íslenzkra
króna, til rannsókna og hönnun-
ar geimfeijunnar Hermes á
næsta ári. Það er þó háð þvi að
ráðherrar, sem fjalla um geim-
rannsóknir í ríkjunum 13, sem
aðild eiga að ESA, leggi blessun
sina yfir geimfeiju-áætlunina á
fundi í Hollandi 9. nóvember
næstkomandi.
Jean-Jacques Capart, yfírmaður
Hermes-áætlunarinnar hjá ESA,
sagði á fímmtudag að fundurinn
9. nóvember væri tímamótafundur
fyrir starfsemi ESA. Þar mundi
ráðast hvort Evrópuríkin sendu
mannað geimfar innan áratugs.
Auk ferjunnar yrði þar ákveðið
hvort af smíði nýrrar Ariane-
geimflaugar, Ariane-V, sem yrði
meðal annars notuð til að skjóta
Hermes á braut um jörðu. Enn-
fremur yrði ákveðið á fundinum
hvort ráðist yrði í smíði mannaðr-
ar geimstöðvar, Kólumbus, sem
áætlað er að reisa út í geimnum
í samstarfí við Bandarílqamenn
og Japani.
Áætlaður kostnaður vegna
þessara þriggja verkefna er 15
milljarðar Bandarílq'adala, eða 600
milljarðar íslenzkra króna. Frakk-
ar og Vestur-Þjóðveijar hafa ákaft
hvatt til þess að ráðist verði strax
í smíði Hermes, nýju geimflaugar-
innar og geimstöðvarinnar.
Nokkur Evrópuríki, þar á meðal
Bretland, segjast hins vegar ekki
treysta sér til þátttöku í þeim öll-
um.
Nú er ráð fyrir gert að geim-
feijunni Hermes verði skotið á loft
árið 1997 en nánarí ákvörðun
bíður fundarins 9. nóvember. Feij-
an yrði fyrst og fremst brúkuð til
að þjóna Kólumbus-geimstöðinni,
en hún verður smíðuð þannig að
hún geti tengst fyrirhugaðri geim-
stöð Bandarikjamanna og sovézku
geimstöðinni Mir, sem nú þegar
hefur verið komið fyrir á braut
um jörðu. Auk Frakka, Vestur-
Þjóðveija og Breta eiga Austurrík-
ismenn, Belgar, Danir, írar, ítalir,
Hollendingar, Norðmenn, Spán-
veijar, Svíar og Svisslendingar
aðild að ESA.
Reuter
Sovéskur herforingi sýnir erlendum sérfræðingum sovésk efnavopn
í stjórnstöðinni í Shikhany.
Sovétmeim sýna stjóm-
stöð fyrir efnahemað
Moskvu, Shikhany, Sovétríkjunum, Reuter.
SÉRFRÆÐINGAR og sendi-
menn frá 45 ríkjum þ.á m.
Bandaríkjunum skoðuðu um
helgina sovéska sfjórnstöð fyr-
ir hernað með efnavopnum í
Shikhany á Volgubökkum um
900 kílómetra suðaustur af
Moskvu. Mikil leynd hefur hvílt
yfir stjórnstöð þessari en að
sögn sovéskra embættismanna
var ákveðið að sýna hana er-
lendum sérfræðingum til að
greiða fyrir afvopnunarvið-
ræðum sem fram fara í Genf
í Sviss.
Heimsókn sérfræðinganna stóð
yfír í tvo daga og fengu þeir að
skoða skotpalla fyrir eldflaugar
og sprengjur sem geta borið eitur-
efni. Max Friedersdorf, sem situr
afvopnunarráðstefnu 40 þjóða í
Genf fyrir hönd Bandaríkjastjóm-
ar, kvaðst telja að í Shikany hefði
mátt líta allar tegundir efíiavopna
í eigu Sovétmanna. „Heimsóknin
er mikilvæg þar sem hún miðar
að því að skapa aukið traust milli
vesturs og austurs, en á hinn bóg-
inn vitum við ekki hversu miklar
birgðir Sovétmenn eiga af efna-
vopnum," sagði Friedersdorf.
„Við ákváðum að sýna þennan
útbúnað til að skapa rétt andrúms-
loft í Genf og liðka fyrir samkomu-
lagi um bann við framleiðslu
efnavopna," sagði Vladimir Pik-
alov, herforingi og yfírmaður
efnavopnaherafla Sovétmanna.
Vestrænir sendimenn tjáðu Pik-
alov að Sovétmenn yrðu að skýra
frá efnavopnabirgðum sínum áður
en gengið yrði til samninga um
bann við framleiðslu þeirra. Mik-
hail S. Gorbachev Sovétleiðtogi
tilkynnti í apríl á þessu ári að af-
ráðið hefði verið að hætta fram-
leiðslu efnavopna. Bandaríkja-
stjóm segir Sovétmenn hafa komið
sér upp gífurlegum birgðum efna-
vopna á undafömum tveimur
áratugum og hafa embættismenn
fullyrt að 200.000 til 500.000 tonn
eiturefna séu geymd í sovéskum
vopnabúmm. A blaðamannafundi
sem haldinn var í gær vísaði Pik-
alov fullyrðingum þessum á bug
og sagði Sovétmenn ráða yfír svip-
uðum eiturefnabirgðum og
Bandaríkin.
Bandaríkjamenn kveðast hafa
hætt framleiðslu eiturefna árið
1969 en ákveðið hefur verið að
hefla framleiðslu nýrra efnavopna
í desember. Vopn þessi verða
þeirrar náttúm að tveimur efnabl-
öndum verður komið fyrir í
sprengjum og myndast eiturefni
við sammna þeirra. Sovéskir emb-
ættismenn sögðu á blaðamanna-
fundinum í gær að ráðagerðir
Bandaríkjastjómar gætu gert að
engu viðleitni þjóða til að koma á
banni við framleiðslu efnavopna.
Leikritahöfundurinn
Jean Anouilh látinn
Lausanne, Reuter.
FRANSKA leikritaskáldið Jean
Anouilh lést af hjartaslagi á
laugardag eftir tveggja daga
legu á sjúkrahúsi í Lausanne í
Sviss, að því er fjölskylda hans
greindi frá á sunnudag. Anou-
ilh var 77 ára gamall og hafði
þjáðst af veikindum um nokk-
urt skeið.
Anouilh var þekktur fyrir leik-
rit sín Evrikíke og Antígóna þar
sem hann túlkaði grískar goð-
sagnir að nýju. Hann flutti til
Lausanne árið 1947. Leikrit
Anouilhs þar sem blandað er sam-
an draumi og vemleika urðu
vinsæl um heim allan. Samtöl
hans þóttu meistaralega skrifuð
og undanfarin ár hafa leikrit hans
oftar verið sýnd á sviði I Frakkl-
andi en verk annarra höfunda.
Meistaraverk sitt Antigónu
skrifaði hann árið 1944 og var
það sýnt þegar heimsstyijöldin
síðari var í algleymingi og
sprengjur féllu hvínandi til jarðar
meðan leikaramir fluttu textann
á sviðinu. Leikritið var talið hafa
blásið kjarki í frönsku andspymu-
hreyfínguna, sem barðist gegn
yfirráðum nasista. Á síðustu ævi-
ámm sínum var hann aftur á
móti sakaður um bölsýni og að
vera hægri sinnaður stjómleys-
ingi.
Hann varð fyrir áfalli þegar
Frakkar fengu frelsi árið 1944
og allt um kring sá hann rag-
mennsku, hefndarþorsta og hatur.
„Ég var algerlega andvígur Char-
les de Gaulle vegna atburðanna,
sem ég varð vitni að eftir stríðuð.
Þess vegna snerist ég gegn hon-
um árið 1945 og settist að í Sviss
árið 1947,“ sagði leikritaskáldið
einhveiju sinni.
Jean-Marie Lucien Pierre
Anouilh fæddist i Bordeaux og
var faðir han skraddari. Hann var
talinn vanviti þar til læknar ko-
must að því að tregðu hans mátti
rekja til nærsýni. Hann skrifaði
sitt fyrsta leikrit 19 ára, en vel-
gengni hans hófst árið 1932 og
ákvað hann þá að snúa sér alfar-
ið að leikritun. Skrifaði Anouilh
alls um 40 leikrit.
Eitt frægasta verk hans nefnist
Becket og fjallar það um enska
erkibiskupinn Thomas Becket,
sem var myrtur árið 1170 fyrir
beijast gegn því að Hinrik kon-
ungur II. sölsaði kirkjuna undir
krúnuna. Anouilh skrifaði Becket
árið 1959.
„Ég er umkringdur spillingu,
Reuter
Franska leikritaskáldið Jean
Anouilh lést á sjúkrahúsi í
Lausanne í Sviss á laugardag.
heimurinn er spilltur og það er
hveijum manni auðsýnilegt,"
sagði Anouilh. Hann viðurkenndi
að dapurleikinn vekti með sér
hlátur: „Leikrit mín em ævintýri
í samanburði við raunvemlei-
kann.“
Með fyrri konu sinni átti Anou-
ilh eina dóttur, Monelle, og lék
hún aðalhlutverkið í Ántigónu
þegar leikritið var frumsýnt.
Hann eignaðist einn son og tvær
dætur með seinni konu sinni, Nic-
ole, sem hann giftist árið 1957.
þ»jóNUsTA
pEyNS^
peKKlNG n
FÁLKINN
SUÐURLANDSBRAUT 8
SÍMI 84670
w