Morgunblaðið - 22.03.1988, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 22. MARZ 1988
Kindum hefur fækkað um 25%, aðallega á „réttum svæðum“:
— en Stór-Reykvíkingar
eru fastheldmr á sauðfé...
eftir ÓlafH.
Torfason
Missögn á fundi og í blaði
í opnu Morgunblaðsins 23. febr-
úar sl. birtist ískyggileg frásögn
af fundi um umhverfísmál á vegum
aðila innan Sjálfstæðisflokksins.
Frummælandi úr Fossvogi boðaði
gestum pefnilega dapur í bragði að
„sauðfé hefði... fækkað mest á
jaðarsvæðum, en ekki þar sem
gróðureyðing væri mest“, að sögn
blaðsins. Ræðumaðurinn er í hópi
þeirra nemenda í Háskóla íslands
sem hafa ref í merki sínu og stað-
festi síðar að rétt væri eftir haft.
Þetta væri alvarlegt mál, ef satt
reyndist, og öfugt við stefnuna sem
nú er uppi. Hér var aðeins misskiln-
ingur á ferðinni hjá velmeinandi
ungum manni. Það er samt íhugun-
arefni hve litlu það virðist stundum
skipta í orðaleikjum borgarinnar,
að bændur fái að njóta sannmælis
fyrir þau verkefni sem þeir hafa
nú með höndum til hagsbóta fyrir
landið og eru ekki vandræðalaus
fyrir þá sjálfa.
Orð Fossvogsbúans unga eru sér-
lega óviðeigandi fyrir þá sök að á
höfuðborgarsvæðinu fækkar sauðfé
hægar en í flestum sambærilegum
héruðum „úti á landi".
Stór-Reylqavíkurbændur
metta þúsund manns
Miðað við höfðatölu kinda eru
POTT-
ÞETTAR
PERUR
AGOÐU

Allar RING bílaperur
bera merkið ©
sem þýðir að þær
uppfylla ýtrustu
gæðakröfur E.B.E.
Reykjavík og nágrannabæir sterkt
vígi sauðfjárræktar. Niðurskurður
er í gangi um land allt, en hér syðra
fækkar hlutfallslega minna en ann-
ars staðar í þéttbýli á íslandi og
ekki nóg með það: Seltjamames er
eina sveitarfélagið á landinu okkar
þar sem sauðfé fjölgaði á undan-
fömum áratug, og um hvorki meira
né minna en 100%. Þar var ekkert
sauðfé 1977, en 1986 skráðar 10
kindur.
Fjárstofn Reykvíkinga var árið
1986 samtals 598 vetrarfóðraðar
kindur, (eða um 1V2 fjölskyldubú),
en Kópavogur, Garðabær og Hafn-
arfjörður höfðu þá samanlagt 1179
§ár á fóðmm. Þessi 4 kostahémð
gefa af sér árlega nokkum veginn
mátulega í matinn af kindakjöti í
heilt ár fyrir alla íbúa Dalasýslu,
ef miðað er við meðalafurðir og
neyslu núna.
Hér fylgja sýnishom af misjafn-
lega hraðfara hnignun sauðfjárbú-
skapar í þéttbýli. Njarðvíkingar em
komnir lengst, alveg búnir að út-
rýma Ovis Aries, en íbúar höfuð-
borgarsvæðisins em vitaskuld
fastari á fé en flestir aðrir.
Fækkun sauðfjár í nokkmm kaup-
stöðum 1977—1986:
Njarðvík 100%
Siglufjörður 74%
Eskifjörður 69%
Akureyri 66%
Sauðárkrókur 63%
Seyðisfjörður 59%
Neskaupstaður 58%
Vestmannaeyjar 53%
Akranes 47%
Höfuðborgarsvæðið 45%
Stór-Reykjavík á samt ekki met-
ið, eins og nú er sagt. Fimm sauð-
fjárelskir kaupstaðir eiga sýnu erf-
iðara en höfíiðborgarsvæðið með
„að laga búvömframleiðsluna að
innanlandsþörfum", eins og bændur
hafa stefnt að skv. Búvörulögunum
frá 1985: Grindavík, Bolungarvík,
ísafjörður, ÓlafsQörður og Húsavík,
en þar er fækkun alls staðar innan
við þau reykvísku 45% á 10 ámm.
Tölur fyrir 1987 em ekki komnar.
Sauðfé fækkar mest
á Suðurlandi
Umskiptin em mikil: Undanfar-
inn áratug hefur fjórðungurinn af
sauðfjárstofni íslendinga horfíð af
yfírborði jarðar (24,62), en hlut-
fallslega minna á jaðarsvæðum"
heldur en annars staðar. Vetrar-
fóðmðum hausum fækkaði á ámn-
um 1977—1986 um 220 þúsund.
(Ýmsa furðar á því að kjöt af full-
orðnu skuli hafa lagst til á sama
tíma.)
Sauðfénu fækkar minnst, eða um
20,99% á Vestfjörðum í heild.
12,72% í A-Skaftafellssýslu.
11,61% í Dalasýslu.
11,1% í V-Skaftafellssýslu.
8,82% í A-Barðastrandarsýslu.
7,22% í Strandasýslu.
Þetta em aðeins dæmi. Samtals
hefur fækkað um tæplega 45 þús-
und vetrarfóðraðar kindur á ofan-
greindum jaðarsvæðum" á 10
K
Timamót í Ijósritun
aCQhf
SKIPHOLT117
105 REYKJAVlK
SÍMI: 91 -2 73 33
Ólafur H. Torfason
„Miðað við höfðatölu
kinda eru Reykjavík og-
nágrannabæir sterkt
vígi sauðfjárræktar.
Niðurskurður er í
gangi um land allt, en
hér syðra fækkar hlut-
fallslega minna en ann-
ars staðar í þéttbýli á
íslandi.“
ámm. Sumt var skorið vegna riðu-
veiki, svo raunfækkun er minni, því
þar á bæjum geta menn tekið fé
aftur eftir ákveðinn tíma.
Samdrátturinn í sauðfjárrækt er
því einkum annars staðar, eins og
hér sést á töflu og korti:
Kindaeign hefur minnkað um
42,5% á Reykjanessvæði í heild.
59,24% í Gullbringusýslu.
37,24% í Kjósarsýslu.
35,22% í Ámessýslu.
29% í Eyjafírði.
27,57% í Mýrasýslu.
24,84% á Norðurlandi vestra.
23,87% í Rangárvallasýslu. •
Samtals hafa gufað upp af ofan-
greindum svæðum tæplega 115
þúsund vetrarfóðraðar kindur á
áratug. Mestu munar á Suðurlandi,
um rúmlega 48 þúsund fjár.
Hvað þýðir þetta?
Létt hefur á beitilöndum sem
svarar matarlyst 220 þúsund full-
orðinná kinda síðustu 10 ár. Auk
þess hafa bændur í auknum mæli
kyrrsett fé í heimahögum allt árið,
hætt að reka á fjall. Akveðinn há-
marksfjöldi fjár (ítala) er tilgreindur
á 7 afréttum. Beitartími á fjöllum
hefur verið styttur, nú er víða rekið
seinna sumars og smalað fyrr.
Tímamótaárið 1987
1) Landgræðslustjóri og fleiri
hafa lýst það tímamót, að 1987 var
sauðfjárbændum sem vilja fækka
boðin 15% hærri greiðsla fyrir kvót-
ann á þeim svæðum, þar sem
ástæða er til fækkunar af land- og
gróðurvemdarástæðum. (Gráu flet-
imir á kortinu.)
2) Sauðfjáreigendum í þéttbýli
em nú líka boðin sérstök kjör ef
þeir losa sig við allt sauðfé. Sauðfé
í bæjum hefur reyndar fækkað örar
en í sveitum, eða um 49% frá árinu
1977. í þéttbýli em nú um 1,4%
af heildarfjölda fjár í landinu, eða
9500 vetrarfóðraðar kindur af 674
þúsundum alls.
3) Ásetningur fjár í landinu á
þessum vetri er enn ekki tiltækur,
þó er ljóst að áfram er um vemlega
fækkun að ræða, etv. 6—8%.
Hver er vilji bænda?
Stofnfundur Landssamtaka
sauðfjárbænda 1985 túlkaði við-
horfíð með samhljóða ályktun:
„Sauðfjárbændur ... lýsa fullum
vilja sínum til að koma beitarmálum
í það horf að landið bíði ekki hnekki
af, enda beint fjárhagslegt atriði
að land sé hóflega nýtt. Bændur
vilja lifa í sátt við land sitt og þjóð.“
Aðalfundur Stéttarsambands
bænda 1987 samþykkti í samhljóða
ályktun:
„Fundurinn skorar á alla bændur
að sýna (gróðurvemdunarmálum)
fullan skilning og mæta með vel-
vilja og skilningi sjónarmiðum
þeirra sem af einlægni vilja stuðla
að hóflegri nýtingu gróðurs og
vemdun náttúru."
Höfundur er forstöðumaður Upp-
lýsingaþjónustu landbúnaðarins.
Fækkun
kaupstaöakinda
Sauðfé eftir
Fækkun í %
Höfuöborgarsvæðið
Njarðvík Siglufj. Eskifj. Akureyri Sauöárkr. Seyðisf. Nesk. Vestm. Akranes Höfuðb.sv.
UPPLÝSINGAÞJÓNUSTA LANDBÚNAÐARINS 1988
FÆKKUN SAUÐFJAR 1977-1986
Á gráu svæðunum
er sauðfjárbændum
boðin 15% hærri greiðsla fyrir
fullvirðisrétt, efþeirhætta.
FÆKKUN A LANDINU ÖLLU: 220 ÞÚS.