Morgunblaðið - 25.05.1989, Síða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 25. MAÍ 1989
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 25. MAÍ 1989
31

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoðarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 900 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 80 kr. eintakið.
Sjálfstæðisstefiian
og íslenska þjóðin
Stofnendur Sjálfstæðis-
flokksins lýstu því í yfirlýs-
ingu sinni hinn 25. maí 1929,
fyrir réttum sextíu árum, að
aðalstefnumál flokks þeirra
væru þessi:
„1. Að vinna að því að und-
irbúa það, að ísland taki að
fullu öll sín mál í sínar hendur
og gæði landsins til afnota fyrir
landsmenn eina, jafnskjótt og
25 ára samningstímabil sam-
bandslaganna er á enda.
2. Að vinna í innanlandsmál-
um að víðsýnni og þjóðlegri
umbótastefnu á grundvelli ein-
staklingsfrelsis og atvinnufrels-
is, með hagsmuni allra stétta
fyrir augum.“
Viðfangsefni Sjálfstæðis-
flokksins hafa að breyttum
breytanda verið þau, sem í þess-
um orðum er lýst. Þráðurinn í
sögu hans hefur verið baráttan
fyrir frelsi þjóðarinnar annars
vegar og einstaklinga hins veg-
ar. Jafnframt hefur flokkurinn
lagt kapp á að tryggja öryggi
þjóðar og einstaklinga. Hann
var í broddi fylkingar þegar
ákvörðun var tekin um að stofna
lýðveldi á íslandi. Hann var
einnig í fararbroddi þegar sjálf-
stæðið var tryggt með aðild að
Atlantshafsbandalaginu og
vamarsamningi við Bandarikin.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
barist fyrir því að einstaklingar
hefðu sem mest svigrúm til orðs
og æðis. Hann hefur hins vegar
jafnframt verið málsvari þess
velferðarkerfis, sem er hluti
íslensks nútímaþjóðfélags. Hon-
um hefur tekist best að sýna
það í verki í Reykjavík, þar sem
honum hefur verið treyst fyrir
meirihlutastjóm nær allan þann
tíma sem flokkurinn hefur
starfað.
Sjálfstæðisflokkurinn var
stofnaður til að starfa með
hagsmuni allra stétta fyrir aug-
um. Kjörorð hans hefur löngum
verið: Stétt með stétt. Kannanir
á skiptingu fylgis milli flokka
hafa leitt í ljós, að Sjálfstæðis-
flokkurinn sækir ekki síst fylgi
sitt til hins almenna Iaunþega,
þótt andstæðingar hans hafi
löngum viljað kenna hann við
auðmagn og atvinnurekstur.
Stefna Sjálfstæðisflokksins hef-
ur tekið mið af því, að hagsmun-
ir fyrirtækja og starfsmanna
þeirra fara saman. Því aðeins
vegnar launþegum vel, ef þeir
geta gengið til vinnu hjá fyrir-
tækjum sem hafa viðunandi
starfsskilyrði og stunda arð-
bæra starfsemi. Þessi staðreynd
hefur löngum vafíst fyrir þeim
sem hafa ofurtrú á forsjá ríkis-
ins en skoðanir þeirra era hvar-
vetna á undanhaldi og við blas-
ir stöðnun og fátækt í þeim
ríkjum þar sem sósíalismanum
hefur verið ætlað að láta
mannlíf blómstra.
Sjálfstæðisflokknum hefur
gengið misjafnlega vel að koma
ár sinni fyrir borð og afla sér
fylgis meðal kjósenda. Hann
hefur þó alla tíð verið stærsti
flokkurinn í landinu. Á hinn
bóginn hefur kjördæmaskipan
og kosningalögum okkar verið
þannig háttað, að hið mikla fylgi
flokksins hefur ekki alltaf nýst
sem skyldi á Alþingi. Hlutfalls-
kosningamar kalla á sam-
steypustjómir, þar sem erfítt
er að velja einn flokk til ábyrgð-
ar. Þær eiga vafalaust þátt sinn
í því að hin síðari ár heftir flokk-
um fjölgað, þótt fleira komi þar
til eins og öllum er kunnugt sem
með sijómmálum fylgjast.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
ekki farið varhluta af þeirri þró-
un en alvarlegastur varð klofn-
ingurinn innan hans fyrir
síðustu kosningar þegar Borg-
araflokkurinn var stofnaður.
íslenskt þjóðfélag hefur
breyst mikið á þeim sextíu áram
sem liðin era frá því að Sjálf-
stæðisflokkurinn var stofnaður.
Flokkurinn hefur beitt sér fyrir
mörgum mikilvægustu breyt-
inganna. Hann snerist öndverð-
ur gegn hafta- og skömmtunar-
kerfinu. Flokkurinn stóð fyrir
því að samið var við erlenda
aðila um flárfestingu í stóriðju.
Undir forystu Sjálfstæðis-
flokksins vannst lokasigur í
landhelgismálinu með útfærslu
efnahagslögsögunnar í 200
sjómílur. Sjálfstæðisflokkurinn
hefur á undanfömum áram
beitt sér fyrir breytingum á fjár-
magnsmarkaði. Er því skeiði
enn ekki lokið.
Deilur um það hvort stétt eigi
að starfa með stétt heyra að
mestu sögunni til. Ágreiningur
um grandvallaratriði í vamar-
og öryggismálum setur ekki
lengur svip á stjómmálaumræð-
ur. Málstaður Sjálfstæðisflokks-
ins hefur sigrað að þessu leyti.
Þörfin fyrir öflugan flokk til
vamar frelsi einstaklinga og
þjóðar er þó jafn brýn og áður.
Á sextíu ára afmæli Sjálfstæðis-
flokksins eiga engin stjórn-
málaviðhorf meira erindi við
íslensku þjóðina en sjálfstæðis-
stefnan.
I hverju liggja
skekkjumar?
eftirÁsgeir
Jakobsson
í fyrri grein minni birti ég aflatöl-
ur, sem sýndu þann árangur af fisk-
veiðistefnu og fiskveiðistjóm okkar
íslendinga, að meðalþorskafli ár-
anna 1971—91 (ákveðinn
1989—91) væri 73 þús. tonnum
minni að meðaltali en áranna
1952—71 og heildarmunurinn á
þessum tveimur tímabilum orðinn 1
milljón 366 þús. tonn. Hvað hefur
gerst? Við þeirri spurningu er fyrst
að leita svara hjá fískifræðingum
Hafrannsóknarstofnunarinnar.
Þar á bæ eru hinir mestu skyn-
semdarmenn, og það er nú ógæfan,
því að engin villa er verri en skyn-
semdarvilla. Skynsamir menn eru
manna erfiðastir í sinni villu, því
að þeir geta varið hana með skyn-
samlegum rökum. Það er mikill
misskilningur að óreiðan hérlendis
og í heiminum almennt stafi af
heimskingjum. Því er þveröfugt
farið.
Ég er heldur alls ekki óánægður
með að hafrannsóknarstefnan í
fiskveiðum hafi haft af þjóðinni á
20 árum eins og 180—200 millj-
arða. Hún hafði bara gott af því,
enda segist formaður LÍÚ eiga
þetta í sjónum, hann er búinn að
vera safna, karlinn, lengi, sá það
fyrir, að það kæmi kreppa og þá
gott að grípa til þessa fisks, sem
hann og Halldór sjávarútvegsráð-
herra eru búnir að geyma að ráði
Hafrannsókn. En það er við Haf-
rannsókn að tala; þar er vitið í fisk-
veiðistefnunni.
Spurningalisti
1) Var það ekki of djúpt tekið í
árinni, þegar þið mælduð hrygning-
arstofninn 670 þús. tonn 1971, að
segja þá þorskstofninn „fullnýttan"
og 1972 „ofnýttan" og 1974 í
„bráðri hættu“? Eruð þið nú, þegar
þið lítið til baka, vissir um, að þið
hefðuð ekki átt að grisja þennan
stofn, áður en þið tókuð til við fisk-
uppeldið?
2) Vissuð þið, að ykkar eigin
dómi, nóg um ætisþol og annað
ástand sjávar, þegar ákveðið var
1971 að friða svæði fýrir sókn í
ungfisk til uppeldis?
3) Játið þið rétta þá skoðun
líffræðinga utan stofnunar ykkar,
að mikið hafi skort á vistfræðilegar
rannsóknir sjávar, þegar þið hófuð
fiskveiðitilraun ykkar með friðun
og þar næst stjómun veiða til
stækkunar hrygningarstofns? Þá
segja þeir einnig að sú þekking á
vistfræði sjávar, sem fyrir hendi
var, hafi alls ekki tengst fiskveiði-
stefnu ykkar. Þar hafi verið um
stórt bil að ræða.
4) Er það þá tilfellið, að það
hafí farið framhjá ykkur, að haf-
fræðingar á ykkar eigin stofnun
höfðu sagt sjó fara kólnandi allt frá
1964 á uppeldisslóðinni norðan-
lands, pólsjór væri að verða þar
mjög ríkjandi, snauður af æti og
lífrænum efnum fýrir ungfísk?
5) Vissuð þið máski af þessum
kalda sjó, en tölduð að önnur lög-
mál giltu í sjávarhögunum én til
landsins? Eða', kunnuð þið einhver
dæmi þess, að aukinn væri ásetn-
ingur líflamba á hjamslóð?
6) Kom ykkur ekki í hug, þegar
frá leið, og 2ja ára fískur skilaði
sér ekki með þeim hætti, sem þið
gerðuð ráð fyrir í Qagra ára árgang-
inn, að orsökin fyrir hvarfí þessa
ungfísks væm léleg lífskilyrði?
7) Vakti það heldur engan gmn
með ykkur, að ekki væri allt með
felldu,,þegar 3ja ára fískur reyndist
léttari eftir friðun en fyrir friðun?
Þið höfðuð ætlað að þyngja hann
með friðuninni úr 1,7 kg í 2 kg en
árangurinn varð 1,55 kg.
8) Hrygningarstofninn sögðust
þið vilja stóran til að tryggja hrygn-
ingu fleiri aldursárganga, en hafið
þó síðar játað, að þið vitið ekki
hvar lágmarkið sé á hrygningar-
stofni til góðrar hrygningar og ekki
heldur að stórt klak sé ævinlega
vænlegra til að skila sér vel en lítið
klak. Það fari eftir lífsskilyrðum
kviðpokaseiðanna þetta árið og hitt
á hrygningarslóðinni.
9) Þá var það önnur ykkar rök-
semd fyrir stómm stofni, að þá jöfn-
uðust aflasveiflur, en þær hafa þó
aldrei orðið meiri en á ykkar stjóm-
artíma; úr 469 þús. tonnum 1981
í 294 þús. tonn 1983 eða um 165
þús. tonn á tveimur áram. Síðar,
þegar líffræðingar utan stofnunar-
innar orðuðu aðra skoðun, sem sé
þá að lítill stofn væri líklegri til að
jafna afla en stór, þar sem lítill
stofn tryggði jafnari nýliðun og þar
með jafnari afla, sögðust þið hafa
þekkt þessa skoðun og þyrftuð ekki
utanaðkomandi líffræðinga, sízt
vatnalíffræðinga, til að segja ykkur
af henni, en þið virðist ekki hafa
tekið hana nægjanlega gilda, þar
sem þið hélduð áfram að glíma við
að stækka hrygningarstofninn. Nú
játið þið því náttúrlega að af nýlið-
un í stofni ráðist aflabrögð í fram-
vindunni, en þegar þið sáuð að ný-
Ásgeir Jakobsson
„Fiskveiðistefiiu haf-
rannsóknar og fisk-
geymslustefnu for-
manns LIU og sjávarút-
vegsráðherra verður að
vera lokið, ef þjóðin á
ekki að fara á hausinn.
En getur hún farið á
hausinn? Hefur hún
ekki alltaf verið á
hausnum og kann þann-
ig bezt við sig?“
liðun var að mislukkast hjá ykkur
í friðuninni, af hveiju ventuð þið
þá ekki ykkar kvæði í kross, og
hættuð að friða ungfískinn í von
um að það tryggði betur vöxt hans
og skapaði honum betri lífsskilyrði,
að honum væri fækkað. Varla hafíð
þið ímyndað ykkur, að hrygningar-
stofninn yrði lengi stór, ef nýliðun-
in brygðist árlega. Og þið hélduð
sömu stefnu, þótt alltaf yrði sama
reynslan ár af ári, að nýliðun reynd-
ist léleg og ekki stækkaði hrygning-
arstofninn.
10) Aflaspár ykkar hafa oftlega
um tíðina reynzt með 20—30%
skekkjum og stofnstærðarútreikn-
hmflutníngsbaim er skattur
eftir Þorvald
Gylfason
I
Vandi landbúnaðarins er ákaf-
lega brýnn í okkar landi, eins og
allir vita. Sú hlið vandans, sem snýr
að bændum, er sífellt í deiglunni,
sem betur fer, enda hafa bændur
með sér öflug samtök til þess að
gæta hagsmuna sinna, auk þess
sem þeir eiga sér vemleg ítök í
stjórnmálaflokkunum. Hliðin, sem
veit að almenningi, bæði neytendum
og skattgreiðendum, hefur hins
vegar yfirleitt fallið í skuggann,
enda em samtök neytenda hér ekki
mikils megnug og samtök skatt-
greiðenda em ekki til, ekki enn að
minnsta kosti.
Þessi styrkleikamunur á sér að
vísu eðlilega skýringu. Hagsmunir
bænda em einbeittir og sterkir.
Bændur hafa þess vegna ótvíræðan
hag af því að beijast fyrir hagsmun-
um sínum og veija miklu fé til þeirr-
ar baráttu. Hagsmunir almennings
em hins vegar dreifðir, enda em
neytendur og skattgreiðendur
fimmtán sinnum fleiri en bændur
hér á landi. Hver neytandi og skatt-
greiðandi virðist yfirleitt ekki sjá
sér mikinn hag í því heyja skipu-
lagða vamarbaráttu gegn háu mat-
vælaverði og mikilli skattheimtu og
lætur því undan.
Landbúnaðarvandinn er þjóðar-
vandi. í þessari grein og annarri
langar mig að vekja máls á því, að
óleystur vandi landbúnaðarins
stendur í vegi fyrir lausn verðbólgu-
vandans, sem hefur verið helzta
viðfangsefni hverrar ríkisstjómar á
eftir annarri mörg undangengin ár,
þótt áhugi núverandi ríkisstjómar
virðist hafa beinzt í aðrar áttir að
undanfömu. Hér er aðallega um
tvennt að tefla, ríkisfjármál og
kjarabaráttu.
II
Tökum ríkisfjármálin fyrst. Nú
virðist ríkja almennur skilningur á
því, að hallarekstur ríkisins í víðum
skilningi er ein helzta uppspretta
þeirrar þenslu, sem heftir knúið
verðbólguna áfram á liðnum ámm
og grafið undan atvinnuvegunum
með því móti. Með þessu er ekki
átt við hallarekstur ríkissjóðs ein-
vörðungu, þótt hann sé vissulega
alvarlegt vandamál, heldur halla-
rekstur ríkisbúskaparins í heild,
þegar öll umsvif ríkisins em tekin
með í reikninginn.
Fjármálum ríksins hefur ekki
verið vel stjórnað undangengin ár,
svo að ekki sé meira sagt. Nýjar
upplýsingar fjármálaráðuneytisins
sýna það til dæmis svart á hvítu,
að hallinn á ríkissjóði í fyrra staf-
aði allur af útgjaldaþenslu umfram
fjárlög og meira en það: þegar upp
var staðið, reyndust tekjur ríkis-
sjóðs í fyrra 800 milljónum króna
meiri en áætlað var í fjárlögum,
meðan útgjöldin reyndust 8.000
milljónum króna meiri en fjárlög
leyfðu. Útgjöld ríkisins umfram
fjárlög í fyrra námu því næstum
130.000 krónum á hveija fjögurra
manna fjölskyldu í landinu að jafn-
aði.
Undir eðlilegum kringumstæðum
myndi ríkisvaldið bregðast við þess-
um vanda með því að draga úr
ríkisútgjöldum eða hækka skatta
og afnotagjöld af opinberri þjónustu
til þess að eyða ríkishallanum og
draga þannig úr verðbólgu. Þessa
leið treysta stjómmálamennirnir sér
þó ekki til þess að fara á enda og
bera því við, að almenningur þyldi
ekki hvort heldur samdrátt opin-
berrar þjónustu eða aukna skatt-
heimtu. Þess í stað em slegin er-
lend og innlend lán og prentaðir
peningar. Nærri má geta, hvort
heimilin í landinu hefðu ekki meira
bolmagn og stjómvöld meira svig-
rúm til þess að takast á við ríkis-
hallann og þar með verðbólguvand-
ann, ef stjómmálamennimir neyddu
heimilin ekki til þess að veija 2.100
milljónum króna á hveiju ári í inn-
lendar kartöflur, egg og kjúklinga
að óþörfu auk annars.
Þetta er mikið fé. Ef 2.100 millj-
ónum króna væri skipt í þúsund-
krónuseðla, sem em um fjórðungur
úr millimetra á þykkt hver um sig,
þá væri- seðlabunkinn allur 525
metra hár! Þessi fjárhæð jafngildir
34.000 krónum á hveiju ári á hveija
fjögurra manna fjölskyldu í landinu
að meðaltali.
III
Það er líklega rétt að rifja það
upp, hvernig þessar tölur era fengn-
ar. Eins og ég skýrði frá í greinum,
sem birtust hér í blaðinu 15. og 22.
marz sl., em tölurnar fundnar ein-
faldlega með því að bera saman,
hversu mikið neytendur greiða fyrir
þessar vörar nú samkvæmt upplýs-
ingum Hagstofu íslands og hversu
mikið þeir þyrftu að greiða fyrir
sama magn samkvæmt opinberam
verðtilboðum framkvæmdastjóra
Hagkaupa, ef innflutningur væri
gefinn fijáls í áföngum. Þessum
tölum hefur ekki verið mótmælt
með skynsamlegum rökum.
Að vísu hafa Steingrímur Sigfús-
son landbúnaðarráðherra og Hall-
dór Kristjánsson frá Kirkjubóli leyft
sér að vefengja opinberar yfirlýs-
ingar Jóns Asbergssonar, fram-
kvæmdastjóra Hagkaupa, og þar
með niðurstöður mínar. Þegar
framkvæmdastjóri Hagkaupa hefur
boðizt til þess að selja innfluttar
kartöflur á 35 krónur hvert kíló og
hefur birt nákvæma sundurliðun
opinberlega tilboði sínu til stað-
festingar, þá fæ ég ekki séð, hvaða
rétt landbúnaðarráðherra eða aðrir
hafa til þess að rengja fram-
kvæmdastjórann.
IV
Það er eftirtektarvert í þessu
sambandi, að margir þeirra stjórn-
málamanna, sem hafa mesta andúð
á aukinni skattheimtu í orði kveðnu,
leggja engu að síður mikla áherzlu
á áframhaldandi innflutningsbann.
Andúð þeirra á aukinni skattheimtu
getur því varla stafað af umhyggju
fyrir afkomu heimilanna í landinu.
Þessi tvískinnungur er merkileg-
ur vegna þess, að innflutningsbann
er í raun og vem skattur. Af sjónar-
hóli skattgreiðandans er auðvitað
enginn vemlegur munur á því, hvort
honum er gert að greiða 34.000
krónur á ári að óþörfu fyrir kartöfl-
ur, egg og kjúklinga eða sömu fjár-
;hæð í skatt til ríkisins. Fyrir þjóðar-
heildina skiptir það hins vegar höf-
ingar ykkar álíka, þið hafíð þurft
að reikna það dæmi oft upp, og þá
fengið aðra útkomu, hvort sem hún
hefur verið réttari en hin fyrri.
Þegar á þessu hafði gengið í nokk-
ur ár fóm menn að efast um reikn-
ingsstuðla þá, sem þið notuðuð í
fiskveiðijöfnunni. Náttúrlegi dánar-
stuðullinn er 18% fyrir alla aldurs-
flokka og í öllu árferði og þið hafíð
nú játað að hann sé næsta óábyggi-
legur og þá er ekki sóknarstuðullinn
traustverðugri, en samkvæmt hon-
um veiðir 800 tonna togari tvöfalt
meira en 400 tonna og það þótti
mönnum alls ekki koma heim og
saman við aflatölur togaraflotans.
Nú hafíð þið seint og um síðir viður-
kennt að þessi stuðull, sé ónothæf-
ur, þar sem margfölduð er saman
stærð skipa og fjöldi með togtímum
hvers skips, með áðumefndri út-
komu. En þið máttuð ekki missa
þennan stuðul, því að nú hafið þið
í raun engan. Þið getið ekki ákveð-
ið hver séu áhrif nýrra leitartækja
og ýmissar nýrrar veiðitækni til
aukinnar sóknar, en þó er enn verra
að meta til frádráttar svæðafriðanir
og skerðingu á veiðum togara með
banni við veiðum þeirra innan 12
sjóm., en það var um 30% skerðing
á veiðislóð skipanna. Þá var og
erfítt að meta áhrif möskvastærð-
ar. Þið eigið sem sé engan hald-
bæran sóknarstuðul, sem er þó að-
alstuðull fiskveiðijöfnunar. Þá er
það næst VP-aðferðin til stofn-
stærðarmælinga. Nú hafið þið loks
viðurkennt að hún sé ekki ýkja
ábyggileg, en þið þekkið enga aðra
betri. Þá er það fengið, að í fisk-
veiðijöfnunni, sem allt byggist á um
aflaspár og stofnstærð, er enginn
reikningsstuðull ömgglega réttur,
en hversu misjafnlega þeir em
rangir er alls óvíst. Óx ykkur fiski-
fræðingum aldrei í augum að taka
á ykkur ábyrgð á því að færa niður
afla ár eftir ár útá fiskveiðijöfnuna
með öllum stuðlum sínum óvissum?
Fór það alveg fyrir ofan garð og
neðan, að þið væmð að ákveða
lífsafkomu þjóðarinnar í reiknings-
dæmi ykkar?
11) Höfðuð þið aldrei neitt við
fiskveiðihringlínuna að athuga,
s'tungið var sirkli niður í landakort-
ið mitt og dregin hringlína, sem
síðan gilti sem afmörkun fískislóða,
þótt hún væri ekki í nokkm sam-
ræmi við göngu físks á slóðinni og
Þorvaldur Gylfason
„Innflutningsbann er
skattur í þeim skilningi,
að almenningur er knú-
inn til þess að greiða
hærra vöruverð en þörf
krefiir. Bann við inn-
flutningi ódýrra mat-
væla er sérstaklega
óhagkvæmur og órétt-
látur skattur.“
uðmáli, hvor leiðin er farin, því að
innflutningsbann er mjög óhag-
kvæmur og óréttlátur skattur.
Eða hvað fyndist kjósendum, ef
stjórnmálamenn styngju upp á því
að leggja 34.000 króna skatt á
hvert heimili í landinu á hveiju ári
til þess að afla 2.100 milljóna króna
í því skyni að varðveita 230 störf
hefði í för með sér vannýtingu hluta
slóðar, ofnýtingu annnars hluta og
eyðileggingu þess þriðja.
12) Fannst ykkur ekkert at-
hugavert við að hnappa öllum tog-
araflota landsmanna saman á litlum
hluta fiskislóðarinnar og skaka
þeim þar til með dagskipunum, en
láta í annan stað góða togslóð víða
ónýtta?
13) Fannst ykkur aldrei neitt
athugandi við það að gerðir væm
út 400 bátar með 60 þús. nælon-
og gimisnet á hrygningarslóðina
sunnanlands. Og nú er fengsælasta
fiskslóð landsins að stómm hluta
dauð slóð. Kom ykkur aldrei til
hugar, að ráðlegt væri að nýta Sel-
vogsbankann með botnvörpu en
ekki netum. Munduð þið ekkert,
hvernig Bankinn nýttist áður fyrr
með botnvörpusókninni? Fiskislóð
deyr aldrei undan botnvörpu. Er það
ekki undarlegt, að þið skylduð ekki
ranka við ykkur, þegar þið höfðuð
fyrir augum reynsluna af því að
slóðin, sem allur togaraflotinn
hnappaðist á vestra, hefur alltaf
haldizt lifandi með góðum afla í 20
ár, en netaslóðin syðra að deyja,
öll hefðbundnu netamiðin þar þegar
dauð, og netabátar famir að sælq'a
niður í landgmnnskant á 2—300
faðma dýpi með veiðarfæri sem er
gmnnslóðarveiðarfæri og á ekki að
nota nema mest á 40—50 föðmum,
blóðsprengir fisk á dýpra vatni.
Heyrði það undir „hagkvæmnis út-
gerð“ hjá ykkur að reka sunnlenzku
togarana vestur á Hala, sólarhrings
stím, hvora leið, eða út á fjallaslóð-
ina á Reykjaneshrygginn, en loka
fyrir þeim Selvogsbanka og annarri
góðri heimaslóð fyrir sunnanverðu
Vesturlandi?
14) Þegar þið leitið kjörþunga
físks í veiðum, hugleiðið þið þá aldr-
ei, hvemig sá þungi henti markaðn-
um? Ætlið þið að selja 8—14 ára
fisk á markaði, sem gefur hæsta
verð fyrir 4—5 ára fisk og þaðan
af yngri? Viljið þið sjálfír borða
rolluket i stað dilkakets? Ég efast
ekki um, að þið vitið, að það er
millifískurinn, sem hefur skapað hið
góða álit á íslandsfiski. Á þessum
fiski byggðust upp frysti- og fersk-
fisksmarkaðimir og reyndar vann
íslenzki saltfiskurinn sig einnig í
álit með sölu þess físks (Bíldudals-
fískur og Vestíjarðafiskur al-
mennt).
við kartöflu-, eggja- og kjúklinga-
framleiðslu, þannig að kostnaðurinn
næmi ríflega 9 milljónum króna á
hveiju ári á hvert starf að meðal-
tali? Það þætti auðvitað fráleitt.
Og þetta er einmitt það, sem stjórn-
málamennirnir gera nú án þess að
blikna.
Og hvernig halda menn, að væri
umhorfs á götum borgarinnar og
vegum landsins, ef stjórnmálamenn
hefðu ákveðið það einhvern tíma
að heíja bílaframleiðslu hér heima
í atvinnubótaskyni? Þá gæti venju-
legur fjölskyldubíll hæglega kostað
sjöföld árslaun verkamanns eða
kennara eins og víða í Austur-
Evrópu, enda væri áreiðanlega
bannað eða þá að minnsta kosti
ofboðslega dýrt að flytja erlenda
bíla inn. Flestar Qölskyldur væm
því bíllausar. Og stjórnmálamenn
myndu áreiðanlega veija innflutn-
ingsbannið af miklum sannfæring-
arkrafti, alveg eins og þeir gera
nú fyrir austan tjald, enda ækju
þeir trúlega sjálfír um á innfluttum
bílum á kostnað skattgreiðenda.
Kjami þessa samanburðar er sá,
að innflutningsbann er skattur,
hvort sem banninu er beint gegn
bílainnflutningi fyrir austan tjald
eða innflutningi landbúnaðarafurða
hér heima. Innflutningsbann er
skattur í þeim skilningi, að almenn-
ingur er knúinn til þess að greiða
hærra vömverð en þörf krefur.
Bann við innflutningi ódýrra mat-
væla er sérstaklega óhagkvæmur
og óréttlátur skattur, sem heldur
hlífiskildi yfír óarðbæram atvinnu-
rekstri og er þar að auki lagður á
nauðþurftir almennings. Það væri
hægt að bæta og jafna lífskjör
fólksins í landinu mjög vemlega
með því að afnema þennan skatt.
Höfundur er prófessor.
15) Er það algert guðlast í ykk-
ar augum, að framreikna verðmæti
Vestmannaeyja smáýsunnar, sem
þið ætlið nú að friða til hins fyllsta
vaxtar? Ef rétt er að verð smáýs-
unnar sé 150 kr. pr. kg. eða meira,
þá hafíð þið náttúrlega reiknað,
hvað það kostar að geyma þessar'
150 krónur í sjónum í fjögur ár
með verðtryggingu og raunvöxtum,
og hafíð reiknað út, hvaða verð þið
þurfið að fá fyrir kg. af 6 ára
ýsunni 1994, og gleymið ekki, að
þessi ýsa tekur til sín fóður, og
kannski um of frá annarri ýsu, sem
hægir þá sinn vöxt og þessi með
henni og verður ekki eins þung eins
og þið ætlið. Kannski dauð?
Það er margt að athuga í þessum
fiskveiðum og margur reikningur
flókinn og ég veit að mikill er ykk-
ar höfuðverkur og mikill gangurinn
við Skúlagötuna, þegar heilar ykkar
og tölvumar em þar í fullum gangi.
Það er margt fleira, sem maður
þyfti að spyija ykkur að, því að
margur hefur nú verið gangurinn í
fískveiðistjórninni um árin, en það
reiðileysi heyrir ekki allt undir ykk-
ur, og læt þá lokið mínum spuming-
um og sný mér að hugleiðingum.
★
Maður vill ekki trúa því, að þið
látið fara fyrir ykkur eins og stall-
bræðmm ykkar í Kanada og Nor-
egi, sem reyndu að apa ykkar stefnu
og hafa nú leitt ördeyðu yfír sínar
þjóðir og segja svo: „Við skiljum
bara ekkert í þessu.“ Þið emð bún-
ir að reikna fiskveiðarnar hér í afla-
leysi en eigið spöl eftir í ördeyðu
og getið því snúið af stefnu ykkar.
Þið sjáið hvað stjómvöld ætla að
gera. Þau ráðast á fískiflotann til
minnkunar og ætla að búa til
kreppu útá aflabrögð ykkar. Svo
emð þið búnir að narra eymingja
háskólamennina til að fara með alla
ykkar fiskveiðistuðla inní fískveiði-
líkön, sem ekki er heil brú í og
komnir með líkön sín inná Alþingi.
Maður hefði nú haldið að það væri
ekki af því góða að auka álagið á
fískveiðiheilana þar. En þeir hafa
ráð undir hveiju rifí, þingmennirnir
okkar, nýkomnir úr útlandinu, og
fullir kunna flest ráð, þeir afgreiða
þann útreikning um fiskiflotann,
líkt og hinn fiskifræðilega útreikn-
ing, nema nú kemur „háskólamenn
segja það“, og svo snúa þeir sér
að vaxtamálunum á ný. Það er
undarlegt með Alþingismennina, að
ef hagfræðingar segja eitthvað, þá
vantar ekki reikningsheilana á þingi
og gagnrýnina og hafa þó hagfræð-
ingar miklu traustari heimildir að
vinna úr um þjóðarbúið en" fiski-
fræðingar í sínum sjávarbúskap og
það hefur verið komið á fót hverri
hagfræðistofnuninni af annarri til
að gagnrýna hver aðra um álit á
þjóðarbúskapnum, en í fískbú-
skapnum, undirstöðu þjóðarbúskap-
arins, annast ein stofnun hérlendis
allt sitt sjálf, hefur algert sjálfdæmi
um allar sínar gerðir og ákvarðan-
ir, mælingar, útreikninga og áætl-
anir, og ef nefndur er fískveiðistuð-
ull við Alþingismann, þá lokast
hann og starir á mann tómum aug-
um, nema það örlar á skelfíngu,
eins og hann haldi, að maður ætli
að fara að ræða við hann um af-
stæðiskenningu Einsteins.
Þetta er einhver bamsótti og
reyndar með allri þjóðinni, það er
eins og fólk haldi að útreikningar
Hafrannsóknar heyri ekki undir
mannlega skynsemi, sem er nú
kannski rétt, en það mætti þó kíkja
á þá með mannlegri skynsemi, þess-
ari, sem þykir duga vel á hagfræð-
ingana. Én svona er nú þetta í físk-
búskapnum: „Fiskifræðingar segja
það,“ og nú bætizt við: „Háskóla-
menn segja það.“
Ef það er nokkur stofn sem þessi
þjóð þarf að grisja, þá er það sér-
fræðingastofninn, sá stofninn er
löngu vaxinn úr sér.
Sem fyrr hefur sagt verið er
íslenzkt þjóðfélag búið að vera tií-
raunaþjóðfélag þessara manna í
hálfa öld. íslenzk alþýða verður að
heimta að heilbrigð skynsemi sé á
ný gerð hlutgeng í þjóðlífinu. Per-
sónulega hef ég að vísu aldrei haft
mikla trú á heilbrigðri skynsemi,
hún reyndist oft illa á sínum blóma-
tíma, en þó er líklega rétt að blanda
henni meira í sérfræðingavitið en
gert er.
Fiskveiðistefnu Hafrannsóknar
og fiskgeymslustefnu formanns
LIÚ og sjávarútvegsráðherra verð-
ur að vera lokið, ef þjóðin á ekki
að fara.á hausinn. Én getur hún
farið á hausinn? Hefur hún ekki
alltaf verið á hausnum og kann
þannig bezt við sig?
Höfundur er rithöfundur.
Gróður og fuglalíf eru viðkvæm í Viðey á þessum árstíma og því
nauðsynlegt að þeir sem skoða eyna fari með gát.
N áttúrufegur ð
skoðuð í Viðey
MEÐ vorinu gerist það nú æ algéngara að fólk komi út í Viðey til
að ganga þar um og skoða og er það af hinu góða. Nokkuð skortir
þó enn á, að eyjan skarti sínu fegursta. En þegar betur grær, kem-
ur vel í ýós, hve fógur náttúrusmíð Viðey er og hve mikið þangað
er hægt að sækja auk hinna sögulegu minja.
Nú er varptíminn hafinn. Því ari hópum er erfítt að sinna þeim
er þess óskað, að menn fari um til gagns.
eyna með allri gát, uns ungar em Jafnframt skal á það minnt, að
komnir úr hreiðram. Ráðsmanns- Viðeyjarstofa er leigð út til veit-
hjónin í Viðey hafa alla umsjón ingareksturs. Þess vegna er ekki
með varpinu og eggjataka er hægt fyrir almenning að skoða
stranglega bönnuð almenningi. hana hvenær sem er. Þeir, sem
Það hlýtur að vera Reykvíking- ekki fá sér þar veitingar, ei> vilja
um og öðmm kappsmál, að gróður skoða stofuna, þurfa því að óska
og dýralíf — allt lífríki eyjarinnar eftir tíma hjá staðarhaldara og fá
— fái sem nærfærnasta umönnun . fylgd hans. Skrifstofa staðarhald-
og umgengni. ara er í Sundaborg 1, 104
Forstöðumönnum skóla skal Reykjavík, og er sérstakur
bent á að ekki er æskilegt að koma' símatími kl. 9-10 virka daga.
í skoðunarferðir með Stærri hópa (Fréttatilkynning frá Viðeyjarstofu)
í einu en 60—70 manns. Fjölmenn-