Morgunblaðið - 03.08.1989, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 3. ÁGÚST 1989
AF INNLENDUM
VETTVANGI
AGNES BRAGADÓTTIR
Harakírí Borgaraflokks-
ins eða ríkisstj órnarinnar ?
BORGARAFLOKKURINN er vart til, eftir því sem nánast verður
komið, nema sem mynd fimm manna sundurleits þingflokks. Ann-
að flokksbrotið vill ákaft ráðíist til ríkisstjórnarsamstarfs, en hitt
brotið hefur brennt að baki sér brýr í viðræðum við ríkisstjórn-
ina með kröfum sínum í skattamálum og kröfunni um þrjú ráð-
herraembætti. Því verður ekki séð á hvaða hátt borgaraflokks-
menn geta slegið af kröfúm sínum, þannig að inngangan í ríkis-
stjórnina verði þeim fær, án þess að þeir gjörsamlega tapi andlit-
inu, eða leiftim þess.
Júlíus Sólnes formaður Borg-
araflokksins hefur verið sá þing-
mannanna sem helst hefur reifað
kröfur Borgaraflokksins í fjöl-
miðlum. Hann segir að framhaldið
á viðræðum Borgaraflokksins við
ríkisstjórnina sé afskaplega óljóst,
að ekki verði meira sagt. „Við
höfum marglýst því yfir að við
höfum engan áhuga á stjómar-
samstarfi, nema kröfur okkar í
skatta-, efnahags- og peninga-
máium verði teknar til greina,"
segir Júlíus. Hann segir að í sjálfu
sér sé krafan ekki um nýjan
stjórnarsáttmála, enda sé hvort
sem er aldrei farið eftir þeim!
Krafan gangi út á nýja yfirlýsingu
ríkisstjórnarinnar - stefnuyfírlýs-
ingu með ákveðnum dagsetning-
um um aðgerðir.
Vilja lækkun söluskatts og
þrjá ráðherrastóla
Borgaraflokkurinn vill að í
slíkri stefnuyfiriýsingu komi fram
að ríkisstjórnin ákveði að frá og
með 1. september verði söluskatt-
ur á hefðbundnum innlendum
matvælum lækkaður úr 25% í
12%. Jafnframt komi fram að nið-
urgreiðslum á matvælum verði
haldið óbreyttum, þannig að sölu-
skattslækkunin komi að fullu
fram í lækkun matvöruverðs.
Nú er ekki að efa að þessi krafa
þeirra borgaraflokksmanna ætti
miklum vinsældum að fagna með-
al landsmanna ef hún næði fram
að ganga, og er þar með líkleg
til vinsældaöflunar. En þeir sem
stýra þjóðarbúinu um þessar
mundir og þar með ríkiskassanum
segja einn hæng á þessari tillögu
Borgaraflokksins: Hvergi sé gerð
tillaga um það á hvaða hátt ríkis-
sjóði verði bættur tekjumissirinn.
Júlíus var spurður hvort hann
teldi að þessi krafa þeirra borg-
araflokksmanna eða krafan um
þijú ráðherraembætti til handa
Borgaraflokki vefðist meira fyrir
stjómarherrunum: „Satt best að
segja, þá veit ég það ekki. Við
höfum alltaf sagt að breytt
skatta- og efnahagsstefna væri
aðalatriðið, en jafnframt alltaf
látið stjórnarflokkana vita af
þeirri afstöðu okkar að við förum
aldrei inn í ríkisstjórn, sem neinn
annarsflokks stjórnmálaflokkur.
Við viljum sitja við sama borð og
hinir samstarfsflokkarnir, “ segir
Júlíus.
Ágreiningur um
stjórnaraðild
Nú er ljóst af heimildum mínum
að um þetta er ágreiningur í
flokknum, þrátt fyrir orð Júlíusar
um að þingflokkurinn sé nokkuð
samstíga í þessari afstöðu. Óli Þ.
Guðbjartsson er sagður hvað áfj-
áðastur í að ganga til samstarfs
við ríkisstjórnina og vilja slá veru-
lega af kröfunum eins og þær
hljóða nú. Ásgeir Hannes Eiríks-
son og Aðalheiður Bjarnfreðs-
dóttir eru sögð hallari undir Óla
en Júlíus í þessu máli. Guðmund-
ur Ágústsson á hinn bóginn mun
ekki jafnákveðinn í sinni afstöðu.
Þannig er útlit fyrir að hinn klofni
Borgaraflokkur geti enn á ný
klofnað, því takist ríkisstjórninni
ekki að semja við þingflokkinn í
heild um stjómaraðild, þykir fátt
mæla því í mót að hún hefji við-
ræður við einstaka þingmenn
Borgaraflokksins um samstarf og
stuðning. Það þarf ekki ýkja gott
minni til þess að muna á hvaða
hátt stjórninni tókst að tryggja
sér stuðning þeirra Óla Þ. Guð-
bjartssonar og Aðalheiðar Bjarn-
freðsdóttur laust fyrir síðustu ára-
mót og hvað ætti svo sem að
hindra að það tækist á nýjan leik,
ef um vandlega skreyttar dúsur
þeim til handa yrði að ræða.
Óli sagðist í gær hafa nákvæm-
lega ekkert um málið að segja.
Hann hefði allar sínar fregnir af
gangi viðræðna við Borgaraflokk-
inn beint úr fjölmiðlum.
„Alþjóð veit það auðvitað, að í
Borgaraflokknum er mismikill
áhugi fyrir þessu stjórnarsam-
starfi. Ég er ekkert að neita því
og ég viðurkenni fúslega að áhugi
minn hefur aldrei verið sérlega
mikill," segir Júlíus S.ólnes.
Meirihluti fyrir Qárlögum
Menn hafa verið með vanga-
veltur um það hvað yrði, ef ekki
takast samningar við Borgara-
flokkinn áður en þing hefst í
haust. Flestir hallast að því að
þá muni ríkisstjórnin sigla hæg:
fara inri í kosningaundirbúning. í
sjálfu sér liggi stjóminni ekkert
sérstaklega á, þar sem það muni
nægja henni að leggja fram fjár-
lagafrumvarp. Fyrir fjárlögum
hafi stjórnin meirihluta (32 þing-
menn) í sameinuðu þingi.
Á það er bent að líkindi fyrir
því að stjórnarflokkarnir vinni öll
hlutkesti og fái þannig meirihluta
í þingnefndum, eins og gerðist í
upphafi þings í fyrra, séu nánast
engin. Þar með hefði stjórnin ekki
vald á störfum þingnefnda og
gæti vart aflað stjórnarfrumvörp-
um meirihlutafylgis. Því geti
stjórnin í raun setið án Borgara-
flokks um nokkurt skeið, með því
að gera ekki neitt. Það gæti meira
að segja orðið henni til talsverðs
ianglífis enn, því fáir hafa trú á
því að þingmenn Borgaraflokks-
ins, flokks sem ekki er til sam-
kvæmt skoðanakönnunum, muni
verða til þess að fella ríkisstjórn-
ina og þar með sjálfa sig af hinu
háa Alþingi.
Eða svo í lokin séu rifjuð upp
fleyg orð Davíðs Oddssonar, borg-
arstjóra um hugsanlega aðild
Borgaraflokks að ríkisstjórninni:
„Það virkar þannig á mig eins og
lík rísi upp frá dauðum og fremji
harakíri og það yrði þá i fyrsta
skipti sem það gerðist." Það er
raunar vandasamt að gera sér í
hugarlund hvort líkinging eigi
betur við um ríkisstjórnina eða
Borgaraflokkinn.
Útilegur um verslunarmannahelgina:
Hvernig ferðalangar
komast á áfangastað
SKIPULAGÐAR ferðir eru írá Umferðamiðstöðinni í Reykjavík á
útihátíðir um verslunarmannahelgina í Húnaveri og Galtalæk og auk
þess í Þorlákshöfti, Vík í Myradal, Arnes og Þórsmörk. Einnig er
hægt að komast með rútu I ValasJyálf frá Reykjavík á tveimur dög-
um, en skipulagðar hópferðir eru farnar þangað frá Neskaupsstað,
Reyðarfirði og Eskifirði. Flugleiðir, Arnarflug og Leiguflug Sverris
Þóroddssonar fljúga til Vestmannaeyja í dag, fimmtudag, og um
helgina og að sjálfsögðu verður Heijólftir í siglingum milli lands og
Eyja.
Fundur þriggja ráðherra með forsvarsmönnum atvinnulífsins.
Steingrímur Hermannsson;
Afkoma útflutnings-
gi’eina nærri áætlunum
Meira gengissig þarf að mati fískvinnslunnar
ÞRÍR ráðherrar, þeir Steingrímur Hermannsson, Halldór Ásgrimsson
og Jón Sigurðsson, fúnduðu í gær með forsvarsmönnum nokkurra helstu
samtaka atvinnurekenda. Við það tækifæri ítr.ekaði Steingrímur yfirlýs-
ingar stjórnvalda þess efnis að staðið verði við þau fyrirheit sem gefin
voru í kjarasamningum í vor.
Samkomur um Verslunarmanna-
helgina eru Rokkhátíðin í Húna-
veri, Þjóðhátíðin í Vestmannaeyjum
og Bindindismótið í Galtalæk. Þá
eru dansleikir í Valaskjálfi, Suður-
landskjálfti í Ámesi og Fjölskyldu-
hátíð í Vík í Mýrdal. Rútuferðir eru
í dag til allra þessara staða nema
í Ámes. í Þórsmörk er hvorki dans-
leikjahald né önnur skipulögð dag-
skrá en það virðist ekki aftra fólki
og Iiggur talsverður straumur
ferðafólks þangað um helgina.
Þijár ferðir em fyrirhugaðar á
morgun í Þorlákshöfn, Húnaver,
Galtalæk og í Þórsmörk, en tvær
ferðir á flesta hina staðina. Ferðir
til baka em tvær frá Vestmanneyj-
um með Heijólfi á mánudag og
tvær frá Galtalæk og Húnaveri, en
þaðan era einnig ferðir á þriðjudag.
Annarsstaðar frá verður farin ein
ferð til baka á sunnudag og mánu-
dag nema Valaskjálf. Það em tvær
ferðir.
Heijölfur fer tvær ferðir til Vest-
mannaeyja í dag, fimmtudag og
þijár ferðir á morgun föstudag, þá
síðustu frá Þorlákshöfn klukkan tvö
eftir miðnætti. Rútuferðir til Þor-
lákshafnar em frá Umferðamið-
stöðinni einum og hálfum tíma fyr-
ir brottfÖE Hetjólfe.. Á .laMgarÁg
og sunnudag verður ekki farin
nema ein ferð með Herjólfi til Vest-
mannaeyja.
Flugleiðir fljúga ellefu ferðir til
Vestmannaeyja í dag og var búið
að bóka flest öll sæti í þær í gær.
Á föstudag fljúga Flugleiðir átján
sinnum til Eyja og Amarflug gerir
ráð fyrir að fljúga fimm ferðir þang-
að. Leiguflug Sverris Þóroddssonar
verður með ferðir til Vestmanna-
eyja á hálftíma fresti frá Reykjavík
og Hellu á morgun ef veður leyfir
og fjöldi farþega krefst þess. Hægt
er að komast til Eyja með Sverri
Þóroddsyni allan tímann sem þjóð-
hátíð stendur yfir.
Frá Akureyri og Egilsstöðum
verður farið í Húnaver á föstudag,
svo og frá Snæfellsnesi.
Af þeim stöðum sem hér hafa
verið nefndir þarf aðeins að borga
inn á svæðið í Húnaveri, Heijólfs-
dal í Vestmannaeyjum og Galtalæk,
en þar er frítt inn fyrir yngri en
12 ára. Annársstaðar þarf að greiða
fyrir tjaldstæði og aðgangseyri á
dansleiki þar sem þeir era haldnir.
Fyrir utan þessa staði em sér-
leyfishafar með áætlunarferðir í
Skaftafell, á Laugarvatn, Flúðir,
Þingvöll, Snæfellsnes, í Borgarfjörð
og ótal fleiri staði sem ferðamenn
sækjast eftir að tjalda á um verslun-
armannahelgar.
Fundurinn var haldinn í kjölfar
bréfs sem ofangreindir forsvarsmenn
skrifuðu forsætisráðherra fyrir
skemmstu. Steingrímur Hermanns-
son sagðist hafa lagt fram ítarlega
úttekt Þjóðhagsstofnunar á afkomu
útflutningsgreina frá því samning-
arnir vora gerðir, sem hann taldi
skýra viðhorf ríkisstjórnarinnar. „Við
teljum að staðið hafi verið við gefin
loforð, og satt að segja hafi verið
farið mjög nálægt þeim áætlunum
sem í samningunum voru gerðar,“
sagði Steingrímur. „Þeir hafa
áhyggjur af framtíð útflutningsgrein-
anna líkt og við, því erfiðar kostnað-
arhækkanir era framundan hjá fisk-
vinnslunni sem hún hefur ekki nokk-
ur efni á. Þetta sýnir okkur enn einu
sinni að ekki gildir að spenna bogann
um of,“ sagði hann.
Fundinn sátu fulltrúar Vinnuveit-
endasambands Islands auk fulltrúa
Vinnumálasambands samvinnufélag-
anna, Félags íslenskra iðnrekenda og
Samtaka fiskvinnslustöðva. Forystu-
níenn fiskvinnslunnar telja að hún
sé enn rekin með 3% tapi þrátt fyrir
gengissig að undanförnu og telja að
enn frekara gengissig þurfi að koma
til.
Einar Oddur Kristjánsson formað-
ur VSÍ sagði í samtali við Morgun-
blaðið eftir fundinn að atvinnurek-
endur hafi undanfarið bent á að á
þeim þremur mánuðum sem liðnir eru
af samningstímanum hafi sannanlega
verið um taprekstur útflutningsgrein-
anna að ræða. „Þessir þrír mánuðir
vega mjög þungt í framhaldinu, þann-
ig að ef fyrirheit stjórnvalda eiga að
ná fram að ganga verður hagnaður
að vera umtalsverður seinni hluta
ársins,“ sagði Einar. Aðspurður sagði
hann að á fundinum hefðu aðilarnir
skipst á skoðunum, án þess að rætt
hefði yerið um hugsanlegar aðgerðir.
“tískemmftin ,iup yffpjifijannannahelgina.