Morgunblaðið - 12.12.1989, Blaðsíða 45

Morgunblaðið - 12.12.1989, Blaðsíða 45
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIBTOOA'GKRIia DESEMBER 19819 40 Hækkun vaxta á lán Byggingarsjóðs ríkisins: Brot á jafiiræðisreglu - segir Friðrik Sophusson DEILDAR meiningar eru um það á Alþingi hvort félagsmálaráð- herra hafi verið heimilt ‘samkvæmt lögum að hækka vexti á lánum byggingarsjóðs frá og með 6. desember á ótekin lán. Telur Frið- rik Sophusson ólögmætt annað en að hækkun á vöxtum nái til allra lánaflokka sjóðsins; annað sé brot á jafiiræðisreglu. Jóhanna Sigurðardóttir telur hins vegar með vísan í lögfræðilega álitsgerð að ekki sé um brot á jafnræðisreglunni að ræða. í umræðu um frumvarp ríkis- stjórnarinnar um tekju- og eigna- skatt, þar sem meðal annars eru ákvæði um vaxtabætur á hús- næðismálastjórnarlán, beindi Frið- rik Sophusson þeirri ábendingu til Jóhönnu Sigurðardóttur félags- málaráðherra að spurning væri um lögmæti þeirrar ákvörðunar ríkis- stjórnarinnar að hækka vexti á lán Byggingarsjóðs ríkisins. Fi-iðrik benti á að samkvæmt lögum um Byggingarsjóð ríkisins væru vextir á lánum sjóðsins ákveðnir á hveijum tímá af ríkis- stjóm. Hefði sú skipan verið síðan 1984. Friðrik var formaður í nefnd þeirri sem fjallaði um breytingar þær sem gildi tóku 1986, þar sem segij að vextir af lánum bygging- arsjóðs skuli vera breytilegir. Taldi hann augljóst að með þessu orða- lagi væri átt við að ríkisstjórnin gæti á hveijum tíma ákveðið vexti með hliðsjón annars vegar af al- mennum vaxtakjöram og hins veg- ar vaxtakjörum sem um semdist milli ríkisstjórnar og lífeyrissjóð- anna. Fi’iðrik taldi ákvörðun ríkis- stjórnarinnar ólögmæta og aug- ljóslega óréttláta. Þeir sem lengi hefðu þurft að bíða eftir lánum væru einir látnir axla aukna vaxta- byrði. Þetta fólk hefði þurft oft á tíðum að fjármagna íbúðarkaup sín á almennum lánsfjármarkaði, þar sem vextir væru mun hærri en á lánum þyggingarsjóðs. Þetta taldi Friðrik ljóslegt brot á jafn- ræðisreglunni. í svari sínu vitnaði Jóhanna Sig- Stuttar þingfréttir Alþingi samþykkti nýverið lög um veitingu ríkisborgararéttar. Samkvæmt þeim logum bætast nú við 39 nýir íslenskir ríkis- borgarar. Rökstudd dagskrártillaga þing- manna Fijálslyndra hægrimanna þess efnis að vísa frá frumvarpi ríkisstjórnarinnar um sérstakan skatt á skrifstofu- og verslunar- húsnæði, var felld í neðri deild í lok síðustu viku. Frávísunartillag- an, sem rökstudd var með slæmri stöðu atvinnuveganna og því að hún mismunaði atvinnugreinum, hlaut aðeins stuðning fijálslyndra hægrimanna og sjálfstæðis- manna. Kvennalistakonur greiddu atkvæði gegn tillögunni ásamt stjórnarliðum. Lagt hefur verið fram stjórnar- frumvarp þess efnis að gildistími laga um eftirlaunagreiðslur til aldraðra verði framlengdur um tvö ár. Er þetta gert í samræmi við fyrirheit ríkisstjórnarinnar í tengslum við lausn kjarasamnings í Iok aprílmánaðar. Asgeir Hannes Eiríksson (B/Rv) hefur lagt fram þings- ályktunartillögu þess efnis að ut- anríkisráðherra verði falið að skipa nefnd til þess að kanna hvernig önnur smáríki sambæri- leg við ísland afli sér tekna og kynna sér jafnframt stjórnkerfi þeirra. Ásgeir Hannes Eiríksson (B/Rv) hefur lagt fram tillögu til þingsályktunar þess efnis að Al- þingi álykti að reist verði nýtt hús á lóð Alþingis við Vonarstræti, þar sem áður stóð hús góðtempl- ara en nú eru bílastæði þing- manna. Nýja húsið skuli vera í útliti nákvæm eftirmynd af gamla þinghúsinu við Austurvöll sem reist var árið 1881 og skuli húsin snúa bökum saman við Alþingis- garðinn. Þingmenn úr öllum flokkum hafa lagt fram frumvarp til breyt- ingar á tollalögum, þess efnis að lagður verði á sérstakur 30% verndartollur á innflutning fuli- unninna bursta með plast- eða trébaki. Er þetta gert til að vernda burstagerð blindra á íslandi. urðardóttir félagsmálaráðherra til lögfræðilegs álits Ragnars Aðal- steinssonar hrl. um þetta mál. Um jafnræðisregluna segir Ragnar að hún sé óskráð en viðurkennd regla í íslenskri stjórnsýslu. Sjónarmið hennar sé að þau tilvik sem séu eins skuli hljóta sams konar með- ferð hjá stjórnvöldum. Reglan feli hins vegar í raun ekki í sér að mönnum megi ekki mismuna, heldur að mönnum megi mismuna ef það sé gert eftir málefnalegum sjónarmiðum og reglubundnum og Jóhanna Sigurðardóttir á eðlisrökréttan og málefnalegan hátt. Síðan segir: „Að sjálfsögðu verður að gera þá kröfu að ríkis- valdið láti fagleg og málefnaleg sjónarmið ráða því hveijir skuli greiða hærri vexti en aðrir. Hér er valin sú leið að láta ákveðna reglu gilda um hóp manna sem eins er ástatt um, þ.e. þau lán sem koma til greiðslu eftir ákveðið tímamark bera sömu vexti. Hins vegar gildir önnur regla, a.m.k. enn um sinn, um þau lán sem þegar hafa komið til útborgunar og má segja það sama hér, að aftur gildir ein regla fyrir alla þá sem eins er ástatt um að þessu leyti. Það eitt sér að breyta reglum um vexti á lánum Byggingarsjóðs ríkisins miðað við ákveðið tíma- mark má þvf segja að sé eðlilegt og bijóti engan veginn jafnræðis- reglu stjórnsýsluréttar.“ Stjórnarfrumvarp um bifreiðagjald: 66,1% hækkun umfram verðlag RÍKISSTJÓRNIN hefur lagt fram frumvarp á Alþingi, sem gerir ráð fyrir 83,1% hækkun bifreiðagjalds á næsta ári, eða 66,1% umfram verðlagsforsendur. Er gert ráð fyrir að bensíngjaldið skili um 1,3 milljarði króna í ríkissjóð. í frumvarpinu felst sú breyting að gert er ráð fyrir sérstakri hækk- un á bifreiðagjaldi, umfram al- menna verðuppfærslu samkvæmt heimild í gildandi lögum. Af bifreið- um allt að 2.500 kg að eigin þyngd skal samkvæmt frumvarpinu greiða 5,20 kr. fyrir hvert kg, en þó aldr- ei lægra en 2.400 kr. á hveiju gjald- tímabili (gjaldtímabilið er hálft ár). Fyrir bifreiðar sem eru að eigin þyngd meira en 2.500 kg skal greiða 13.000 kr. á hveiju tímabili. í lögum um bifreiðagjald er heim- ild til hækkunar á bifreiðagjaldi í hlutfalli við breytingar á vísitölu byggingarkostnaðar. Með því að nýta einvörðungu þá heimild, hefði bensíngjaldið hækkað í 3,13 kr. á kg. Hækkun umfram þessa heimild er 66,1%. í greinargerð með frumvarpinu kemur fram að heildartekjur af bif- reiðagjaldi verði um 1.290 milljónir króna á árinu 1990. Þar af þýðir hin sérstaka hækkun um 550 millj- óna kr. tekjuauka fyrir ríkissjóð. Ríkissjóður innheimtir á næsta ári þrenns konar skatta af bifreiðum: Bensíngjald, þungaskatt og bif- reiðagjald. Er gert ráð fyrir að tekj- ur af þessum skatti verði um 5,5 milljarðar króna. Hagstofiiráðherra á alþjóðlegri ráðstefiiu: Tltlaði sig1 timhverfisráðherra Á RÁÐSTEFNU Evrópusvæðisskrifstofu Alþjóða heilbrigðisstofhun- arinnar (WHO), þar sem fjallað var um tengsl heilbrigðismála og umhverfis, var Júlíus Sólnes, hagstofuráðherra, titlaður umhverfis- ráðherra. Var það að sögn hans vegna þess að of flókið hefði verið að skýra það út fyrir útlendingum að hann hefði þessi mál á sínu verksviði en ekki ráðuneyti. í umræðu í neðri deild Alþingis um stofnun sérstaks umhverfis- málaráðuneytis greindi Ragnhildur Helgadóttir (S/Rv) frá ráðstefnu WHO sem hún sat fyrir hönd Evr- ópuráðsins. Taldi hún að það sem þar hefði fram komið um tengsl umhverfis og heilbrigðis eiga erindi í umræðu um sérstakt umhverfis- ráðuneyti. Ragnhildur gat þess að á þátttökulista ráðstefnunnar hefði verið að finna nöfn tveggja íslenskra ráðherra, þeirra Guð- mundar Bjarnasonar, heilbrigðis- ráðherra, og Júlíusar Sólnes, sem á listanum hefði verið titlaður „min- ister of the environment“ eða um- hverfisráðherra. Ragnhildur gat þess að ýmsir ráðstefnugestir sem greinilega fylgdust vel með þróun mála á Islandi hefðu spurt sig hvort nú hefðu verið samþykkt lög um umhverfismálaráðuneyti á Islandi. Hefði hún sagt að svo væri ekki en síðan eytt umræðunni, þar sem þetta hefði í alla .staði verið hið vandræðalegasta mál. Júlíus Sólnes hagstofuráðherra gat þess í umræðunni að ástæða þess að hann hefði notað þennan titil væri sú, að of flókið mál hefði verið að útskýra fyrir útlendingum að hann hefði innan ríkisstjórnar- innar með umhverfismál að gera en að sérstaka og flókna lagasetn- ingu þyrfti til þess að setja á iagg- irnar umhverfismálaráðuneyti. Á sama tíma hefðu Norðmenn með einfaldri ríkisstjórnarákvörðun sett á laggirnar sérstakt nýtt ráðuneyti um þróunarmál. Sagðist Júlíus hafa getið 'þess í ræðu sinni á ráðstefn- unni að nú væri unnið að því að setja á stofn sérstakt ráðuneyti um umhverfismál. Jón Baldvin ritaði Þorsteini bréf % um EFTA-EB-viðræðurnar Vildi víðtæka samstöðu á þingi um málið MIKIL reiði er í þingflokki Sjálfstæðisflokksins í garð Jóns Baldvins Hannibalssonar, utanríkisráðherra, eftir þingumræðumar um van- traust á ríkisstjórnina. Sjálfstæðismenn töldu sig hafa svo gott sem samkomulag við utanríkisráðherra í höndum um að Alþingi veitti ráðherra víðtækt umboð til EB-EFTA-samningaviðræðna, jaftiframt því sem reynt skyldi að taka upp tvíhliða viðræður við EB-ríki. Þeir segja að utanríkisráðherra hafi koinið í bakið á Þorsteini Páls- syni, formanni Sjálfstæðisflokksins, með yfirlýsingum sínum í útvarps- fréttatíma fyrir utandagskrárumræðuna. Hann hafi með þessari framkomu sinni enn dregið úr líkum á því að Sjálfstæðisflokkurinn og Alþýðuflokkurinn geti starfað saman í náinni framtíð. A Eg hef upplýsingar um að þriðjudaginn 28. nóvember hafi Jón Baldvin komið að máli við Þorstein og spurt hanp hvort ekki væri möguleiki á að ná fram víðtækri samstöðu með Sjálf- stæðisflokknum á Alþingi um fram- hald EB-EFTA-viðræðnanna og víðtækt umboð honum til handa. Þorsteinn hafi óskað eftir tillögu frá Jóni Baldvin, sem hann hafi fengið bréflega. Þar mun hafa verið gert ráð fyrir því að Alþingi veitti utanríkisráðherra fullt umboð til samningaviðræðna, jafnframt því sem stefnt skyldi að því að taka upp tvíhliða viðræður við EB, þegar aðstæður leyfðu. Þorsteinn mun þá hafa tjáð Jóni Baldvin að hann teldi að Sjálfstæðisflokkurinn gæti á þessum grunni stutt þessa tillögu, en hann væri ekki alls kostar sáttur við það orðalag sem væri í henni, hvað varðar tvíhliða viðræður. Sjálfstæðismenn segja að það næsta sem formaður þeirra hafi heyrt frá utanríkisráðherra hafi verið í útvarps- fréttum fimmtu- dagskvöldið 28. nóvember rétt áður en van- traustsumræðan hófst, þar sem hann haf i hafnað samstarfi við Sjálfstæðisflokkinn um að ná samstöðu á þingi. Því liggi beint við að efast um að heil- indi hafi búið að baki hjá ráðherran- um, þegar hann falaðist eftir.sam- starfinu. Liklegra sé að hann hafi ætlað að verða sér úti um vönd til þess að veifa framan í Alþýðuband- alagið í ríkisstjórn. Hann hafi getað sagt sem svo að fengi hann ekki umboð ríkisstjómarinnar allrar, þá leitaði hann eftir stuðningi Sjálf- stæðisflokksins á Alþingi og þar með hefði hann rekið fleyg í stjórn- arsamstarfið. Alþýðuflokksmenn segja þetta fjarri lagi. Segja að ráðherrann hafi alltaf fyrst og fremst ætlað að fá umboð ríkisstjórnarinn- ar. Hann hafi rætt við Þorstein, en það hafi legið fyrir, þegar um- ræðurnar um vantraust fóru fram, að ekki næðist samkomulag við Sjálfstæðisflokkinn. Sjálfstæðismenn segja jafnframt að það sé bókað eftir utanríkisráð- herra í bókun utanríkismálanefnd- ar, frá því 19. september sl. að eðlilegt sé að ráðherrann fari til samningaviðræðnanna með form- legu umboði Alþingis. Þetta hafi hann ítrekað í forsíðuviðtali við Þjóðviljann, þann 24. október sl. í Þjóðviljanum segir orðrétt á forsíðunni þennan dag: „Jón Bald- vin sagði að framhald málsins yrði síðan væntanlega að ríkisstjórnir EFTA-ríkjanna leiti eftir formleg- um samningsumboðum frá viðkom- andi þjóðþingum fyrir fyrirhugaðan ráðherrafund EFTA og EB í París 19. desember næstkomandi." (Leturbreyting blm.) Sjálfstæðismenn telja því aug- ljóst að hugarfarsbreyting hafi orðið hjá utanríkisráðherranum í þessu máli, án þess að ráðherrann hafi viðurkennt þáð, né skýrt ástæður hennar. Nú styttist óðum í ráðherrafund- inn í París, því ekki er nema rétt vika til stefnu. Umræðunni á Al- þingi er síður en svo lokið og svo margir eru á mælendaskrá, að engan veginn er útséð með að henni verði lokið þegar að fundinum kemuivþann 19. desember nk. Sú staða getur því komið upp að Jón Baldvin Hannibalsson, utanrikis- ráðherra, verði eini utanríkisráð- herra EFTA-landanna sem mætir til fundarins án umboðs þjóðþings síns og án þess að umræðu um viðræðurnar verði lokið á Alþingi. bhb DAGBÓIin STfÓRNMÁL cftir Agnesi Bragadóttur
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.