Morgunblaðið - 06.12.1990, Blaðsíða 58

58
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 6. DESEMBER 1990
Afengisneysla hefur
aukist um 21% frá 1988
eftir Árna Einarsson
Fyrir skömmu voru birtar í fjöl-
miðlum upplýsingar um áfengis-
neyslu íslendinga fyrstu níu mán-
uði ársins 1990. Samkvæmt þeim
er heildameysla áfengis orðin
rúmlega 731 þúsund vínandalítrar
það sem af er árinu.
í umræðum um bjórinn á sínum
tíma bentu andstæðingar hans á
þá hættu og miklar líkur að með
honum ykist neysla áfengis mikið.
Fylgjendur hans gerðu hins vegar
lítið úr þeirri hættu, sögðu hana
hugsanlega fyrst í stað en síðan
drægi úr henni. Á þessu var hamr-
að á síðasta ári þegar gífurleg
aukning á áfengisneyslu blasti við.
Fyrstu níu mánuði ársins 1989
jókst neyslan um 27% frá árinu á
undan en í lok ársins var niður-
staðan um 23% aukning frá árinu
1988. (Á það ber að líta að bjórinn
hafði þá aðeins verið seldur í 10
mánuði ársins.)
Margir bentu þá á að of snemmt
væri að draga ályktanir af þessari
aukningu. íslendingum væri
gjarnt að taka alla hluti með
trompi og hlífa sér hvergi þegar
nýjungar væru annars vegar. Þess
vegna væri réttast að láta árið
1989 liggja á milli hluta. Þetta var
vissulega rétt ábending þó að full
ástæða væri til að taka þennan
fyrsta skell alvarlega og gera
mætti ráð fyrir því að aukningin
yrði mest til að bytja með en
hægði síðan á sér.
„Ótti margra við að
bjórinn yki neysluna
hefur reynst réttmætur
og tímabært að taka
fastar á til að halda
aukningunni sem mest
niðri.“
Nu er fyrsta bjórárið vel að
baki og nægilega langt um liðið
til að taka áhrif bjórsins á áfengis-
neyslu alvarlega. Þá bregður svo
við að gert er sem minnst úr þeim
í fjölmiðlum og vísað til ársins í
fyrra með samanburð, sem áður
hafði verið varað við. Bent er á
að neyslan hafi minnkað um tæp
5% fyrstu níu mánuðina í ár frá
sama tímabili í fyrra í stað þess
að benda á hin raunverulegu áhrif
sem eru 21% aukning frá 1988.
Með því að miða við árið 1989 er
að sjálfsögðu engu logið en sá
samanburður gefur alranga mynd
af því sem gerst hefur í áfengis-
málunum. Raunhæfasti saman-
burðurinn er á milli áranna 1988
og 1990.
Á myndinni hér á eftir er áfeng-
isneyslan á þessum árum borin
saman og sést þar berlega um
hvað er að ræða.
Ótti margra við að bjórinn yki
neysluna hefur reynst réttmætur
og tímabært að taka fastar á til
að halda aukningunni sem mest
niðri.
Til að átta sig betur á þessari
miklu aukningu er upplýsandi að
bera hana saman við breytingar á
heildarneyslu áfengis á árunum
1981-1988. Á þessum árum jókst
áfengisneysla meðal íbúa 15 ára
og eldri aðeins um 2,5% og urðu,
að því er ég best veit, fáir til þess
að halda því fram að ástandið í
áfengismálum færi batnandi á
Árni Einarsson
þessu tímabili ef frá er talin upp-
bygging meðferðárstofnana, sem
talin var mikil þörf fyrir. Meiri en
Heildarneysia (í þúsundum vínandalítra) og samanbur&ur á
áfengisneyslu tslendinga fyrstu 9 mánubi
800
700
600
500
400
300
200
100
0
Aukning á áfengisneysiu fyrstu 9 mánubi ársins 1990
frá fyrstu 9 mánubum ársins 1988 er 21,09%.
áranna 1988, 1989 og 1990,
. \
603.826 hW.:
■iMi :Íi%iiililiÍHiÍfáÍiÍiÍi:: éhhhiiiéÍ'UÍiÍihé'-^Í
imm mm ttWWWWtf :■ MWki éhhiéhhiihhhhhh h •' m#mmmmi
mmm WtMI —*■ ► wm
27,081 -4,71? mm wm ééwéhéWíéW:: éhiiiéiéhiiiiiéiééi

fei# éÍ&éhW&hh&tá
- ■.v..-Nv.vcC mmm* m
mmmmi
mmí íaiaaaiiiaJ im. mmmt-
1988 1989 !990
fimmtungs aukning á einu ári
ætti því að vekja til umhugsunar
og valda áhyggjum í stað þess að
gera lítið úr henni.
Nú fer í hönd sá tími þegar
stjórnmálamenn ráðstafa fjár-
magni til ýmissa viðfangsefna í
þjóðfélaginu, þar á meðal vímu-
vama. Ekki síst beinist athyglin
nú að þeim stjórnmálamönnum
sem greiddu bjórnum leið og höfðu
á orði um leið að á móti þyrfti að
stórauka forvarnarstarf. Nú reynir
á efndirnar af þeirra hálfu. Taka
þeir á sig rögg og gera sitt til að
auðvelda þeim starfið sem vilja
kljást við afleiðingar bjórsins. Þús-
undkallar í gustukaskyni eru til
þess eins að skemmta skrattanum.
Það þarf annað og meira til.
Á vegum geðdeildar Landspítal-
ans hefur undanfarið verið unnið
að því að kanna áhrif bjórsins á
áfengismál íslendinga og eru þeg-
ar famar að berast þaðan niður-
stöður. Meðal þess sem fyrir ligg-
ur er að áfengisneysla jókst um
43% hjá unglingum 13-19 ára
fyrstu sex mánuðina eftir bjórtök-
una; 63% hjá piltum en mun minna
hjá stúlkum. Athyglisvert er að
aukin neysla þessa aldurshóps er
ekki eingöngu í bjór heldur jókst
neysla á sterkum drykkjum einnig.
Ölvunaráhrif verða algengari eftir
að bjórinn kemur til sögunnar.
Aftur á móti jókst neysla fullorð-
inna um 9% að jafnaði, tæp 19%
hjá körlum en tæp 3% hjá konum.
Af þessu má draga þá ályktun að
viðbótin vegna bjórsins hafí fyrst
og fremst komið fram í aukinni
neyslu bama og unglinga. Nú fer
að reyna á viljann til forvama; eða
verðum við enn að stórauka við-
gerðarstarfíð?
Höfundur er ritari
Sam vinnunefndar
bindindismanna.
ný leið til bættrar þjónustu
og aukinna viðskipta
Grænt númer er ný þjónusta hjá Pósti og síma,
sem gerir íyrirtækjum og stofnunum kleift aö bjóða
viðskiptavinum sínum um land allt upp á betri
%■A’Ærlvý
| f m
’-Jm
WM. tilggr,v*

Wm
símaþjónustu á lágmarkskostnaði.
Sá sem hringir í grænt númer
greiðir aðeins gjald fyrir
staðarsímtal.
Græn númer hafa rutt sér til rúms
víða um lönd á mjög skömmum tíma. Komið
hefur í ljós að neytendur hringja frekar í græn númer
en senda t.d. pöntunarseðla, auk þess sem viðskiptin
taka mun skemmri tíma.
Hringdu í grænt númer Pósts og síma,
99 - 6360, og leitaðu nánari upplýsinga
um þessa nýju þjónustu. Ef þú óskar færðu
bækling sendan til þín.
fÍlll
s
3

Grænt númer: 99 -6360
\ /
postur mm
OG SÍMI
Viö spörum þér sporin
Mmm