Morgunblaðið - 24.12.1992, Page 22

22
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 24. DESEMBER 1992
Þórir S. Gröndal skrifar frá Flórída
Björgum Fróni!
Við íslandsfólk, sem búum í hinu
vonda útlandi en fylgjumst með
því, sem gerist á okkar ástkæra
hólma, fáum auðvitað sting í hjart-
að, þegar fréttir berast af gengis-
lækkun og efnahagsaðgerðum. Við
sjáum, að landið okkar er í vanda
statt, og við viljum allt gera sem
við getum til þess að hjálpa. En
það er því miður ósköp lítið nema
tal, sem úr því kemur.
Hinn ímyndaði Framfara- og
efnahagsendurreisnar-klúbbur ís-
lenzkra útlaga í Flórída hélt ímynd-
aðan fund um daginn. Fréttamaður
ykkar ímyndaði sér, að hann hefði
verið viðstaddur, og hann ímyndaði
sér að eftirfarandi hefði gerst:
Friðfinnur formaður setti fund-
inn og greindi frá tíðindum af ís-
landi. Sagði hann samkunduna
hafa verið boðaða í þeim tilgangi,
að meðlimir klúbbsins kæmu með
tillögur um það hvað hægt væri
að gera til þess að auka tekjur og
sér í lagi útflutning frá föðurland-
inu. Reiknað væri með því, að þátt-
takendur gætu byggt á reynslu
sinni eftir áralanga dvöl héma í
henni Ameríku, landi hugvits og
einkaframtaks. Hvatti hann menn
til dáða og sagði, að engin tillaga
væri svo aum, að ekki borgaði sig
að láta hana koma fram.
Fyrst tók til máls Pétur (pípari)
Arason, Pete the plumber, eins og
Ameríkanar kalla hann. Hann hafði
komist í góðar álnir fyrir tilstilli
uppfinningar sinnar, sem er plast-
hólkur, sem notaður er í vatnsköss-
um salema. Hólkurinn sparar 38%
vatnsnotkunar og kemur í veg fyr-
ir 97% allra klósettkassaleka. Pétur
lagði til, að stofnuð yrði á íslandi
alheims-salemistækja-tæknistofn-
un. Þar gætu íslandsmenn tekið
forystuna í salernistækni með það
fyrir augum, að allt klósettsviðið í
sínu margbreytta formi yrði alger-
lega tölvuvætt. Tækni öll við sal-
emi og önnur hjálpartæki hefði að
mestu staðnað í heiminum og væri
geysileg þörf á róttækum endur-
bótum. Væri þetta verðugt verkefni
fyrir tölvuhugbúnaðarfyrirtækin
pg pípulagningameistara landsins.
Island yrði síðan leiðandi útflytj-
andi á slíkum tækjum og myndi
landið hljóta af mikinn hróður á
alþjóðavettvangi. Sagðist Pétur ef
til vill láta dekstra sig til þess að
stýra slíku átaki, ef um kaup og
kjör semdist.
Hal Goodman (Hallgrímur Guð-
mundsson) var fljótur að standa
upp, þegar Pétur lauk máli sínu.
Hann var þekktur fyrir að vilja sí-
fellt vera að gjamma á fundum,
en flestum fannst oftast það, sem
hann hafði fram að færa, heldur
þunnt. Svo var einnig nú. „Alþjóða-
viðskipti era það eina; sem dugar
nú á dögum,“ sagði hann. „Islend-
ingar era alltof ragir við að fara
út fyrir hólmann, nema bara til að
skemmta sér. Þeir verða að gerast
alþjóðaviðskiptajöfrar. Kaupa
varning í einu landi og selja í öðra.
Til dæmis skilst mér, að mikið sé
upp úr því að hafa núna að kaupa
hormónalyf í Indlandi og flytja inn
hingað til Ameríku." „Það er búið
að reyna það,“gall einhver við en
nokkrir aðrir bauluðu.
Nú tók til máls Vilhjálmur Sig-
mundsson, sem talinn var einn af
hugsuðum hópsins. Hann hafði
komið til mennta í Ameríku, gifst
hérlendri og aldrei snúið aftur til
heimalandsins. Var hann háskóla-
kennari í New York í mörg ár, en
var nú „rítæraður í Flórída“ eins
og sumir nýju Vestur-íslendingam-
ir kalla það að fara á eftirlaun í
Flórída. Hann sagði, að ferðaþjón-
usta væri orðin með mikilvægustu
atvinnuvegum íslands. Það væri
allt gott og blessað. En ekki mætti
gleyma því, að fyrir hvem erlendan
ferðamann, sem kæmi til landsins,
færi íslenzkur ferðalangur til út-
landa og það sem verra væri er
það, að hinn íslenzki eyddi meira
fé í sinni ferð, heldur en sá út-
lenski í Islandsreisunni,.
Vilhjálmur hélt því áfram og
beindi nú tali sínu að innkaupaferð-
um landsmanna til Bretlandseyja.
Sagðist hann ekki vera hissa á
því, að ferðaskrifstofufrömuðir á
Islandi hefðu fengið medalíu fyrir
að skaffa 7.500 kaupóða íslendinga
á einu ári tilJrlands. Minna mætti
nú þakka. Sagðist hann hafa'gefið
þessu kaupferðafyrirbæri landa
okkar nokkum gaum og hugsað
málið. Hann hafði komist að þeirri
niðurstöðu, að íslendingar gætu
sjálfír notið góðs af sínum eigin
innkaupaferðum á fleiri veg en
einn. Við gætum gert Vestmanna-
eyjar að fríhöfn.
Þetta yrðu miklar breytingar
fyrir kaupstaðinn, en myndu ef til
vill verða kærkomnar fyrir þá Vest-
mannaeyinga, sem hafa viljað, að
eyjarnar fengju sjálfstæði. Allir
tollar, sölu- og virðisaukaskattar
yrðu niður felldir af öllum vamingi
og þjónustu. Mikið átak yrði gert
til þess að gera staðinn aðlaðandi
fyrir ferðafólk og kaupa-Héðna frá
Stór-íslandi.
Á skömmum tíma myndi spretta
upp ljölda verzlana, veitingahúsa,
hótela og ýmissa skemmtistaða.
Og einnig yrði leyfð spilavíti og
næturklúbbar.
Væri mjög athugandi að breyta
frystihúsum og fískverkunarstöðv-
um í spilavítin og næturklúbbana.
Enginn myndi hvort sem er hafa
áhuga á útgerð og slori, því næga
atvinnu og hagnað myndi vera
hægt að hafa af því að þjóna við-
skiptavinum og reka fyrirtækin í
fríhöfninni. Endalok sjávarútvegs
í Vestmannaeyjum myndu falla al-
gerlega í kramið hjá stjómvöldum,
sem nú ætla að verja stóram fúlg-
um til þess að draga út fiskveiðum
og afköstum fiskverkunar. Nóg er
af sipum og fískverkunarstöðvum
við suður- og austurströnd íslands
til þess að taka upp slakann.
Stækka yrði auðvitað flugvöllinn
í Eyjum og reisa sérstakan þyrlu-
völl, því stórar þyrlur gætu flutt
fjölda fólks, sér í lagi frá minni
plássunum á Austfjörðum, sem
ékki hafa flugvelli. Nýr og stærri
Heijólfur yrði smíðaður og nú með
réttum þyngdarpunkti. Sá gamli
nýi yrði notaður til þess að sigla
með ferðafólk kringum eyjamar
og einnig látinn vagga sér, ramba
og titra farþegunum til skemmtun-
ar. Svifnökkvar yrðu keyptir til
þess að feija fólk frá Þorlákshöfn,
en þar yrði reist mikil endastöð
með stóra bílageymsluhúsi.
„Það gefur augaleið," sagði Vil-
hjálmur, „að þjóðin myndi hagnast
stórlega á þessu fyrirkomulagi. Og
þar á ofan myndu útlendingar fara
að koma til Vestmannaeyja í ferða-
lög og kaupferðir. Fyrst frændur
okkar í Færeyjum, síðan Skandin-
avar og loks fólk frá Bretlandseyj-
um. Þá ættu íslendingar að sæma
forstjóra fyrstu írsku ferðaskrif-
stofunnar, sem sendir 7.500 íra í
innkaupaferð til Eyja, íslenzka
fálkakrossinum með stjömu!"
Fundarmenn gerðu góðan róm
að þessari athyglisverðu tillögu
Vilhjálms og heiðraðu hann með
góðu lófataki. Var í lokin skálað
fyrir íslandi og því óskað allra
heilla á ókomnum áram. Hélt síðan
hver til síns heima nema Hal Good-
man. Hann fór á barinn.
Vinnumaurar framtíðarinnar
Nokkrar athugasemdir við grein
Hjálmars Arnasonar 8. desember
eftir Hörpu
Hreinsdóttur
Hjálmar Ámason, skólameistari
á Suðumesjum, skrifar ágæta grein
um vanda framhaldsskólans og
hvaða úrbætur séu nauðsynlegar
til þess að nemendum nýtist fram-
haldsskólanám betur en nú er raun-
in. Hjálmar fjallar aðallega um kerf-
ismál, einkum útgönguleiðir úr
framhaldsskóla, og dregur ágæt-
lega saman ýmsa umræðu sem
heyrst hefur úr hópi skólafólks und-
anfarin ár. Síðasti kafli greinar
hans fjallar um inntak námsins og
vil ég gera nokkrar athugasemdir
við hann.
Nýjar
bækur
■ Lífheimar draumanna
heitir bók eftir Ingvar Agn-
arsson. Efni bókarinnar eru
draumar og skýringar á eðli
þeirra ásamt myndum og
teikningum.
Bókin hefst á frásögnum um
heimsfræði dr. Helga Pjeturss
en eftir hana koma 14 kaflar
sem heita: Lífsstefnudraumar,
Sambandsstöðvar í draumi,
Himinsýnir í draumi, Landslag
og svif í lofti, Landnám, Ham-
farir í draumi, Draumar um
listir, Bækur og fornar minjar,
Sérkennilegt útlit manna í
draumi, Helstefnudraumar,
Jarðfræðilegir draumar, Hlust-
að á fjartalanda, tæknilegir
draumar, Ymiss konar mann-
lífsreynsla í draumi og Draum-
ar um jurtir og dýr.
Útgefandi er Skákprent.
Bókin er 224 bls. og kostar
2.900 krónur.
Var félagsfræði kennd á
Bessastöðum?
í upphafi kaflans segir Hjálmar:
„Skrifari er þeirrar skoðunar að
önnur meginástæða þess að 35%
nemenda gefast upp í framhalds-
skóla sé sú að hinn hefðbundni
kjami almennra greina höfðar ekki
til þeirra. Er þar um að ræða grein-
ar eins og íslensku, stærðfræði,
ensku, dönsku og félagsfræði. Þær
eiga allar rót sína í Lærða skóa
[svo!] á Bessastöðum í gegnum
menntaskóla og fjölbrautaskóla."
Þessar greinar mega ekki, að mati
Hjálmars, verða „flöskuháls fyrir
eðlilega námsframvindu í fram-
haldsskólanum. Með þeim rökum
er eðlilegast að lágmarkskjarni fyr-
ir alla nemendur íslenskra fram-
haldsskóla byggi á listgreinum,
verklegu námi og almennri tján-
inu ... það stuðlar að þeim undir-
stöðuatriðum lýðræðissamfélagsins
sem skólinn á að sinna“. Klausunni
lýkur svo með áskoruninni: „Gleðj-
um nemendur og spörum fyrir rík-
ið.“
Mér finnst að hér sé verið að
flokka nemendur í framhaldsskóla-
nemendur og einhvers konar vinnu-
maura, sem ekkert þýði að kenna
hvort sem er. Ég trúi því varla að
manninum sé alvara. Hugsum okk-
ur illa læsan nemanda sem kemur
inn í framhaldsskóla. (Slíkir nem-
endur, eru margir, eins og ráða má
af því að 5% framhaldsskólanem-
enda nýtir sér hljóðbókaþjónustu
Blindrabókasafnsins.) Hvort er nú
vitið meira að kenna þessum nem-
anda að lesa og síðan undirstöðuat-
riði í reikningi og erlendum málum,
eða kenna honum að teikna, tala
og vinna á búðarkassa? Hvort þjón-
ar betur lýðræðisþjóðfélagi? Hvort
samrýmist betur hlutverki skóla?
Nú er ég ekki að gera lítið úr
þeirri leikni sem þarf til að vinna
í búð. Enda hef ég töluverða reynslu
af því sjálf. Ég tel það hins vegar
hlutverk verslunareigandans að sjá
til þess að starfsmaður læri rétt
handbrögð, en ekki skólans. Á sama
hátt tel ég að það standi verkstjór-
Harpa Hreinsdóttir
„Hlutverk skóla er að
veita nemendum
menntun, a.m.k. lág-
marksmenntun. Þannig
undirbýr skólinn nem-
endur undir líf og störf
í lýðræðisþjóðfélagi.“
um í frystihúsum nær að kenna
fólki um nýtingu, eigendum bensín-
stöðva að kenna fólki að dæla bens-
íni o.s.frv. Ég kem engan veginn
auga á það almenna verknám sem
myndi nýtast öllum atvinnuvegum.
Að lesa og skrifa list er góð,
læri það sem flestir
Hlutverk skóla er að veita nem-
endum menntun, a.m.k. lágmarks-
menntun. Þannig undirbýr skólinn
nemendur undir líf og störf í lýð-
ræðisþjóðfélagi. í lágmarksmennt-
un hlýtur að felast kunnátta í lestri,
skrift og reikningi. Sjálfsagt er það
til bóta ef menn kunna jafnframt
að tala og hlusta. Það er ljóst að
mikið skortir á að allir nemendur
hafí hlotið lágmarksmenntun þegar
þeir koma upp úr grunnskóla. Til
þess er nægilegt að skoða samræmd
próf og niðurstöður þeirra. Lausnin
á vanda þessara nemenda er ekki
að svíkja þá um lágmarksmenntun
og kenna þeim eitthvað annað.
Óljóst er hvaða hagsmunum er
þjónað með slíku. Ekki eru það
hagsmunir nemenda. Varla eru það
hagsmunir atvinnurekenda, nema
þeim sé í mun að ráða ómenntað
fólk sem hægt væri að láta vinna
tilbreytingarlaus störf fyrir lúsar-
laun.
„Við iðni brýnast og batna
gáfurnar...“
Ég tek undir það með Hjálmari
að nemendum verður að sinna bet-
ur. Það er ótækt að um 35% nem-
enda í framhaldsskólum hrökklist
úr námi. Til þess að þjóna nemend-
um sem ekki hafa lágmarksmennt-
un úr grunnskóla þarf að bjóða upp
Margeir V. Hallgríms-
son — Afmæliskveðja
A jóladag verður sjötugur Mar-
geir Valberg Hallgrímsson, fæddur
á Mælifellsá í Lýtingsstaðahreppi í
Skagafírði 25. desember 1922.
Hann ólst upp í Kálfárdal í
Gönguskörðum og fluttist til Sauð-
árkróks 8 ára og var þar næstu 40
árin, stundaði sjó og ýmis störf.
1964 kvæntist Margeir Erlu
Hannesdóttur, fædd og uppalin í
Reykjavík. Þau fluttust búferlum
til Reykjavíkur 1971. Eiga þau tvær
dætur, Maríu, auglýsingateiknara,
hennar maður Ragnar, og eiga þau
einn son, Alexander Hrafn; Höllu,
sem hefur unnið í blómabúð í mörg
ár, maki Björgvin, en þau slitu sam-
vistir fyrir löngu, eiga þau eina
telpu, Birnu Maríu. Margeir og
Erla slitu samvistir 1972.
Margeir er hagmæltur vel eins
og hann á kyn til.
Margeir verður hjá systur sinni
og Jóni mági sínum, Vallarbarði 3,
Hafnarfirði, á afmælisdaginn. Mar-
geir býr einn á Grettisgötu 47A hér
í Reykjavík.
Sveinn.
á slíka menntun í framhaldsskóla.
Til þess að skipuleggja slíka mennt-
un eru engir hæfari en kennararnir
sem hafa verið að kynnast slíkum
nemendum undanfarinn áratug og
hafa reynt að sinna þeim þrátt fyr-
ir erfíðar aðstæður.
Kennarar hafa fyrir löngu gert
sér ljóst að það þarf sérstakan aga
og áherslu á vinnubrögð til að
kenna slíkum nemendum. Ekki dug-
ir að stinga höfðinu í sandinn og
segja að bóknám „höfði ekki til
þeirra“. Þvert á móti þarf að halda
slíkum nemendum að verki svo þeir
læri þau vinnubrögð sem þeir fóru
á mis við í grunnskóla og temja sér
iðni og ástundun. Þessi 35% nem-
enda era ekki fatlaðir. Og þarfir
þeirra era ekki nýjar af nálinni.
Þessu lýsti Sveinbjörn Egilsson
ágætlega í ræðu sinni „Iðnin er
stöðug og skynsamleg brúkun
námsráðgjafanna": „Athugi bæði
þeir, sem miklar eða góðar gáfr
hafa, og eins hinir, að við iðni brýn-
ast og batna gáfurnar, en við hirðu-
leysi sljófgast þær og versna ...
Sá sem kappkostar strax að venja
sig á iðni, hann fer smámsaman
að fá lystina, en þótt hann ekki
hafí hana áðr.“ Líkast til hefði
Sveinbjörn verið frábitinn fram-
haldsskóla sem byggði aðeins á
„listgreinum, verklegu námi og al-
mennri tjáningu“. Enda gladdi hann
nemendur sína kannski ekkert sér-
staklega en reyndist þeim betri en
enginn.
Höfundur er frnmlialds-
skólakennari ogformaður
Skólamálanefndar Hins íslenska
kennarafélags.