Morgunblaðið - 24.12.1992, Blaðsíða 32

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 24. DESEMBER 1992
32
BORGARSPÍTALINN 25 ÁRA
Jól á spitala.
er, með um 10-15 mínútna fyrir-
vara. Segir Brynjólfur spítalann
vera vel í stakk búinn til að sinna
bráðahlutverki sínu.
Rannsóknir á
hjartsláttartruflunum
Á rannsóknadeild er unnið að
rannsóknum á hjartasjúkdómum.
Þar eru fyrstar að telja rannsóknir
á hjartsláttartruflunum, sem eru
ekki gerðar annars staðar á land-
inu en þeim stýrir Gizur Gott-
skálksson, sérfræðingur á lyfja-
deild og rannsóknardeild.
„Fyrstu rannsóknir eru mikil-
vægar til greiningar á takttruflun-
um. Sjúklingar ganga með svokall-
að Holter-segulband á sér í sólar-
hring. Bandið nemur hjartslátt og
skráir og tölva vinnur úr þeim
upplýsingum, sem bandið hefur að
geyma,“ segir Gizur.
Nýlega var tekin í notkun þriðja
kynslóð slíkra tækja og er fjöldi
þessara rannsókna nú á annað
þúsund á ári. Ef sú rannsókn reyn-
ist ekki fullnægjandi verður að
gera frekari athugun með hjarta-
þræðingu. Þá eru þræddar inn í
hjartar 3-4 rafskautsieiðslur sem
nema rafboð þess og geta gefíð
örvun beint í hjartað. Þessar rann-
sóknir hafa verið framkvæmdar
hér frá árinu 1986 og er fjöldi
sjúklinga frá upphafi á annað
hundrað.
Ör þróun hefur orðið í gangráðs-
meðferð hjartasjúklinga. Þeir
gangráðar sem nú eru mest grædd-
ir í sjúklinga fylgja kröfum líkam-
ans, þar sem þeir geta aukið hjart-
slátt, gerist þess þörf, t.d. við
áreynslu eða átök. Fólk ætti því
að geta stundað nánast hvaða
íþróttagrein sem er með slíkan
gangráð. Fyrir nokkrum árum var
slíkt ekki mögulegt. Á síðustu
árum hafa rutt sér til rúms tæki
sem grædd eru í sjúklingar og
gefa rafstuð til að leiðrétta hjart-
sláttartruflanir. Tækið er hnefa-
stórt og grætt í kviðvegg sjúkl-
ings. Telur Gizur að samkvæmt
tíðni erlendis, þurfí 2-5 sjúklingar
á slíku tæki að halda á ári.
Vélindaómun gefur
skýrari myndir
Gizur segir miklar framfarir
hafa orðið í greiningu og meðferð
hjartasjúkdóma, þannig hafí óm-
rannsóknir á hjarta nánast útrýmt
vissum hluta hjartaþræðinga. Þá
hefur á annað ár verið framkvæmd
á Borgarspítala vélindaómun sem
gerir læknum kleift að skoða hjart-
að aftan frá og gefur að auki mun
skýrari myndir, sérstaklega gátt-
um og stóru æðunum.
Sumt fólk fæðist með auka-
leiðslubönd í hjarta sem geta síðar
á ævinni valdið hjartsláttarköstum.
Þessir sjúklingar þurfa oft á lang-
varandi lyfjameðferð að halda og
oft að leggjast inn á sjúkrahús. Á
allra síðustu mánuðum hefur verið
þróuð tækni til að brenna þessi
aukabönd við hjartaþræðingu.
Takist þessi aðgerð vel er sjúkling-
urinn læknaður. Nokkrir íslenskir
sjúklingar hafa fengið slíka með-
JÓLIN hafa sett sinn svip á Borgarspítalann enda dvelur
og starfar þar fjöldi fólks yfir jólahátíðina. Þessi jólin verð-
ur haldið upp á 25 ára afmæli spítalans, nánar tiltekið
þann 28. desember. Þá verða 25 ár liðin frá því fyrstu sjúkl-
ingarnir voru fluttir af lyflækninga- og farsóttadeild
Heilsuverndarstöðvarinnar við Barónsstíg og lagðir inn á
sjöttu hæð A-álmu Borgarspítalans í Fossvogi. „Aldarfjórð-
ungur er ekki hár aldur í sögu spítala en Borgarspítalinn
er kominn til að vera, þótt hann sé yngstur spítalanna í
Reykjavík,“ segir Jóhannes Pálmason, framkvæmdasljóri
Borgarspítalans, en Morgunblaðsmenn litu þar inn í tilefni
afmælisins.
Agöngunum getur hvar-
vetna að líta jóla-
skraut, jafnvel sum
rúmanna eru skreytt.
Jólastemmning á spít-
ala er kyrrlát og
blessunarlega laus við ysinn og
þysinn sem ríkir í höfuðborginni.
Þótt sjúklingar kysu miklu fremur
að dvelja á heimilum sínum um
jólin, ráða önnur öfl ferðinni þegar
veikindi og slys eru annars vegar
og hlutverk starfsfólksins er að
gera dvölina sem þægilegasta.
Um 1.500 manns starfa á Borg-
arspítalanum, eða á við meðalstórt
bæjarfélag. Sjúklingar eru tæplega
500 auk þess sem um 50 dagdeild-
arrými eru á spítalanum.
Óskandi að ólgu í
heilbrigðismálum linni
í tilefni afmælisins verður stutt
athöfn á spítalanum þar sem
starfsmenn verða heiðraðir en að
því loknu býður forseti borgar-
stjómar starfsfólki spítalans til
móttöku í Ráðhúsinu. En hvað er
framkvæmdastjóra spítalans efst í
huga á afmælinu? „Sú ólga sem
hefur verið í heilbrigðismálum
Reykvíkinga á undanfömum ámm.
Það væri óskandi að henni linnti
og hægt væri sameinast um
ákveðna stefnu fyrir spítalann,"
segir Jóhannes Pálmason. Segir
hann spítalann hafa leitað eftir
samvinnu við ráðuneytið um
stefnumörkun og fengið jákvæðar
undirtektir. „Fyrir réttu ári var
mikið rætt um sameiningu Borgar-
spítala og Landakotsspítala en hún
náði ekki fram að ganga. Hins
vegar hafa verið í gangi viðræður
um nána samvinnu þessara tveggja
spítala.“
Það er ekki síst verkaskiptingin
sem Jóhannes vísar til. „Bráðahlut-
verk Borgarspítalans hefur ávallt
verið mjög stórt, hann sinnir nú
62% bráðavakta í Reykjavík og þar
fyrir utan er hér slysadeild fyrir
allt landið. Þegar sagt er í fréttum
að sjúklingar hafi verið fluttir á
slysadeild, má svo auðvitað ekki
gleyma þeim deildum sem standa
að baki slysadeildinni, svo sem
skurðdeild, heila- og taugaskurð-
deild og bæklunarlækningum, svo
dæmi séu nefnd.“
-Hvemig gengur að fylgjast með
nýjungum í þeim niðurskurði sem
nú er í heilbrigðiskerfínu? „Ég
hefði auðvitað kosið að Borgarspít-
alinn fengi meira fé til endumýjun-
ar tækja og búnaðar en raun hefur
orðið á. Um 1% af rekstrarfé spítal-
ans rennur til tækjakaupa, sem ég
tel allt of lágt. Það gerir okkur
erfítt með að skipuleggja endumýj-
un búnaðar, því við vitum ekki
hvað framundan er.“
Verkaskipting af hinu góða
Starfsemi Borgarspítalans tekur
mið af verkaskiptingu spítalanna
á Reykjavíkursvæðinu. Spítalinn
hefur með höndum rekstur slysa-
deildar, neyðarvaktar, heila- og
taugaskurðlækningadeildar og
háls,- nef- og eymadeildar, sem
em þær einu sinnar tegundar á
landinu að frátaldri þeirri síðast-
nefndu-en háls-, nef- og eymadeild
er einnig á Fjórðungssjúkrahúsinu
á Akureyri.
Brynjólfur Mogensen yfírlæknir
á slysadeild segir það hafa sýnt
sig að verkaskipting spítala sé af
hinu góða hvað varði slysadeildar.
„Starfsemi slysadeildar er um-
fangsmikii og dýr, það væru mikil
mistök að hafa fleiri en eina slíka
á höfuðborgarsvæðinu. Reynslan
hér er sú að biðtími þeirra sem
hingað leita, er skemmri en víðast
erlendis.“
Um 40.000 manns leita til slysa-
deildarinnar á ári, 30.000 vegna
slysa, 10.000 vegna veikinda.
Fjórðungur eru böm undir 15 ára
aldri, sem er mun hærri tala en í
nágrannalöndunum Noregi og Sví-
þjóð.
Svanlaug Skúladóttir hjúkr-
unarstjóri segir álagið á slysadeild-
inni vera mikið í desember, fólk
virðist t.d. hafa lítinn tíma til að
líta eftir bömunum og því sé all-
nokkuð um smáskeinur. Yfír sjálfa
jólahátíðina sé rólegt, fólk dragi
heimsókn á slysadeildina í lengstu
lög. Á annan í jólum sé hins vegar
jafnan mikið að gera og áramótin
séu mikill álagstími.
Ef stór slys verða, liggur fyrir
skipulag að hópslysaáætlun spítal-
ans Svanlaug segir slysadeildina
fara í viðbragðsstöðu nokkmm
sinnum á ári, t.d. þegar farþega-
þotur hafa átt í erfíðleikum. Ekki
hafí reynt fyrir alvöra á áætlunina
enn sem komið er. Þó að skipulag
áætlunarinnar hvíli að mestu á
Borgarspítalanum kemur til kasta
Landakotsspítala og Landspítala
verði alvarleg slys á fleiri en 10
manns. Þá er einnig svokölluð
greiningarsveit Borgarspítalans
tilbúin að fara hvert á land sem
KYRRLÁT
JÓLASTEMMNING
ÁAFMÆLINU