Morgunblaðið - 25.05.1993, Blaðsíða 24

24
i!01 1AM .D5í fljJOAayUUH'! (H(JAvJaVUJ>iflpM
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 25. MAÍ 1993
Pétur Sveinsson skipstjóri á Vestmannaeyj abátnum Andvara sem sökk snögglega á Reynisdýpi
Staðsetninff spilanna slysagildra
Vestmannaeyjum.
„ÞETTA gerðist allt á ótrúlega stuttum tíma og ég hugsa að ekki
hafi liðið nema 10 mínútur frá því ég byqaði að hífa og þar til
báturinn var sokkinn og frá því mér fannst ástandið orðið alvar-
legt og þarigað til hann fór var ekki nema örskotsstund," sagði
Pétur Sveinsson, skipstjóri á Andvara VE en öll áhöfnin, níu manns,
bjargaðist um borð í Smáey VE þegar Andvari. sökk skyndilegar
þar sem hann var á veiðum á Reynisdýpi á laugardag. Pétur sagði
að líklega hefðu margir samverkandi þættir orsakað slysið en seg-
ir að það sýni að staðsetning spila eins og var í Andvara sé ekk-
ert annað en slysagildra.
„Við vorum að hífa úr festu í
Reynisdýpinu, um 10 mílur frá
landi,“ sagði Pétur í samtali við
fréttaritara. „Við vorum á lensinu
og hann fór að súpa á svo við feng-
um sjó í spilrúmið. Mér fannst
ekki koma mikið inn og þó veðrið
hafi verið þokkalegt, austan 6
vindstig og frekar þungur sjór, þá
hefur líklega verið mikill straumur
þarna. Skvetturnar hafa læðst inn
yfir lunninguna og farið niður í
spilrúmið enda kemst mikið magn
niður um þessar lúgur sem vírinn
kom upp um. Þegar trollið vildi
ekki losna og hann fór að súpa
vel á þá hætti ég að hífa og fór
að slaka út. Beygði í bak og ætl-
aði að snúa bátnum upp í. Við
vorum búnir að slaka smávegis út
þegar rafmagnið fór af spilunum
og við gátum ekki slakað út. Þá
varð ég að slá af enda ekki annað
að gera því um leið og spilin fóru
út þá fór stýrisvélin líka út þannig
að ég hafði ekki stýrið. Það hefur
líklega eitthvað slakast misjafnt
út því það tók meira í bakborðsvír-
inn þegar fór að taka í aftur og
báturinn lagðist meira aftur á til
bakborða. Við ætiuðum þá að
reyna að skera á vírana en það
bara gafst ekki tími til þess því
þetta gerðist allt svo snöggt.
Rafmagnið fór af
Það voru tveir menn í koju þeg-
ar þetta gerðist og þegar báturinn
fór að taka inn á sig í hífingunni
sendi ég yfirvélstjórann sem var
hjá mér niður til að ræsa hinn
vélstjórann svo hann gæti aðstoðað
hann við að lensa. Skömmu síðar
fór svo allt rafmiagn af skipinu þar
sem sjór hefur líklega komist í
rafmagnstöflur og þá gátum við
lítið orðið gert.
Þegar við misstum spilin út kall-
aði ég á Sigga á Smáeynni, en ég
vissi að hann var þarna rétt hjá
okkur og sagði honum að við ætt-
um í einhveijum vandræðum.
Hann spurði hvort hann ætti að
hífa og ég sagðist telja það rétt
þannig að hann byijaði strax.
Þetta var meira gert til öiyggis
hjá mér því mér datt ekki til hug-
ar þá að þetta yrði svona alvarlegt.
Ekki tími til að sjósetja
gúmbátana
Skömmu seinna sagði ég svo
strákunum að fara í flotgallana.
Ég spurði þá hvort allir væru
komnir upp en _þá var enn einn
maður í koju. Ég hljóp niður til
að ná í hann og þegar ég kom upp
aftur sá ég í hvað stefndi. Ég kall-
aði þá í Smáeyna til að athuga
hvort hann hefði ekki staðsetning-
una á okkur og sagði honum síðan
að það væri að drepast á vélinni
og ég héldi að báturinn væri að
fara niður. Ég dreif mig síðan í
flotgallann og það var ekki meira
en svo að ég hefði að komast í
hann. Báturinn var þá kominn í
kaf að aftan og stóð orðið upp á
endann. Ég hafði það af að klöngr-
ast út úr stýrishúsinu og flýt þá
bara frá því báturinn var bara að
sökkva. Hann hékk svo í smástund
með stefnið upp úr áður en hann
hvarf. Þegar ég kom út úr stýris-
húsinu voru strákarnir að fara í
sjóinn og eftir að við höfðum kom-
ið okkur frá bátnum náðum við
hópnum saman og ég gat gengið
úr skugga um að allir hafðu kom-
ist frá borði.
Dvölin í sjónum var ekki svo
slæm. Flotbúningarnir gefa mikla
öryggistilfínningu og við vissum
að Smáey var ekki langt undan
þannig að við vorum ekki mjög
óttaslegnir. Ég tók þá ákvörðun
að láta alla fara í flotgallana fyrst
áður en reynt yrði að sjósetja
gúmmíbátana en það gafst bara
ekki tími til að koma bátunum í
sjóinn því þetta gerðist allt svo
snöggt,“ sagði Pétur.
Læddi sér inn fyrir
lunninguna
Pétur segir að eflaust hafi marg-
ir samverkandi þættir orðið til
þess að slysið varð og þar sem
veðrið var alls ekki slæmt hafi
menn ekki trúað því að svona
gæti farið. „Fiskilúgan var opin
þegar við byijuðum að hífa og eins'
kýrauga niður á millidekki. Þetta
er oft haft opið á þessum bátum

Heilir í höfn
Morgunblaðið/Sigurgeir
ÁHÖFNIN af Andvara ásamt skipstjóra Smáeyjar um borð í Smá-
ey við komuna til Vestmannaeyja, f.v: Þröstur Kamban Svein-
björnsson, Heimir Jóhannsson, Sigurður Sigurjónsson skipstjóri á
Smáey, Pétur Sveinsson skipstjóri á Andvara, Brynjar Stefánsson,
Þorsteinn Ólason, Auðunn Stefnisson, Sveinn Matthíasson, Jóhann
Berg Þorbergsson og Jón Ingi Steinþórsson.
Fagnaðarfundir
FJÖLSKYLDAN fagnar Pétri Sveinssyni, Henný Ólafsdóttir eigin-
kona hans er fyrir miðri mynd.
þegar verið er að gera að því það
vill verða heitt á millidekkinu. Þeg-
ar við byijuðum að hífa og það
komu skvettur inn hætti ég að
hífa og lokaði fiskilúgunni en
eflaust hefur einhver sjór verið
kominn þar niður en ég held að
það hafi ekki verið mikið. En þeg-
ar báturinn var kominn á kaf að
aftan hefur eflaust lekið inn með
lúgunni því þær eru aldrei það
þéttar. Kýrauganu sem var opið
gátu strákamir Iokað en svo held
ég að það hafi komið sjór inn um
Þröstur Kamban Sveinbjörnsson fyrsti vélstjóri á Andvara
Veltum okkur út fyrir
Vestmannaeyjum.
„ÞETTA gerðist mjög snöggt og ég hugsa að það hafi ekki liðið
nema 10 mínútur frá því ég var ræstur þangað til skipið var sokk-
ið,“ sagði Þröstur Kamban Sveinbjörnsson, fyrsti vélstjóri á And-
vara VE í samtali við Morgunblaðið, en Þröstur var sofandi í koju
þegar slysið varð. Hann segir að þó tíminn hafi verið naumur þá
hafi allir verið rólegir og telur að nám í Björgunarskóla sjómanna
hafi nýst áhöfninni vel þegar á reyndi.
„Ég var í koju en var ræstur og
áttaði mig strax á að það var óeðli-
lega mikill halli á skipinu og það
var orðið sigið að aftan. Ég dreif
mig upp og klæddi mig í sjógalla
og sá þá að það var kominn tals-
verður sjór á millidekkið. Skipið var
þá orðið mikið sigið að aftan og öll
öftustu rýmin full af sjó. Ég fór
ásamt yfirvélstjóranum niður í vél
því við ætluðum að reyna að lensa
úr skipinu en sáum fljótt að það
þýddi ekkert og ég dreif mig því
upp í brú þar sem ég fór í flotgall-
ann. Við ætluðum síðan að fara að
losa björgunarbátinn en þá var skip-
ið bara að sökkva svo við gátum
ekki náð til hans.
Nafnakall í sjónum
Skipið seig hægt niður á aftur-
endann og lá talsvert á bakborðs-
hliðinni þannig að við veltum okkur
út fyrir lunninguna og í sjóinn. Við
rákum frá skipinu innan um net og
drasl og maður reyndi að forðast
að festast. Við gátum tekið höndum
saman í sjónum, þar var viðhaft
nafnakall og þá sáum við að allir
höfðu komist frá borði. Smáey kom
og það gekk vel að ná okkur um
borð,“ sagði Þröstur.
Hann sagðist ekki hafa fundið
fyrir hræðslu þar sem þeir flutu í
sjónum og þakkar það námi í Slysa-
vamaskóla sjómanna. „Ég áttaði
mig fljótlega á því hvað var að
gerast þegar ég kom upp en auðvit-
að hélt maður í vonina um að skip-
ið færi ekki. Mér fannst eftirtektar-
vert hvað allir vom yfirvegaðir og
rólegir og enginn var hræddur við
að fara í sjóinn í flotgalla. Það held
ég að megi þakka því að allir vora
búnir að fara á námskeið í Slysá-
vamarskólanum og menn vissu því
að hveiju þeir gengu. Ég var aldrei
hræddur því flotgallínn veiti mér
öryggistilfínningu..
Þröstur sagði að eftir svona slys
kæmi upp í hugann hvort fara ætti
aftur á sjóinn. „Auðvitað veltir
maður því fyrir sér eftir svona hvort
maður fari aftur á sjóinn. Hvort
ekki eigi bara að hætta en ég held
allavega að ef ég verð áfram á sjó
þá verði ég meira vakandi fyrir
öryggismálum og geri meiri kröfur
til öryggisbúnaðarins um borð en
áður,“ sagði Þröstur.
Grímur
slorlúgurnar. Þær vora neðarlega
og við höfðum verið óhressir með
þær. Það var því verið að smíða
nýjar og betri lúgur sem við ætluð-
um að prófa og áttu að fara um
borð í sumar. Þegar mikill sjór var
kominn í spilrúmið náði hann að
leka inn í vélarrúm með lúgu sem
var tessuð aftur en hún var ekki
þétt þegar sjóþrýstingur var kom-
inn á hana.
Maður hefur kannski verið
grandalaus fyrir hvað hann tók
mikið inn á sig að aftan þar sem
veðrið var tiltölulega gott. Við
höfum oft fengið inn gusur og
stundum hefur allt verið á kafí að
aftan í vitlausum veðram án þess
að við höfum lent í vandræðum.
Þetta virðist einhvem vegin hafa
lætt sér inn fyrir lunningu án þess
að maður veitti því eftirtekt hversu
mikið það var. Götin sem víramir
komu upp um vora frekar stór,
ætli þau hafi ekki verið um hálfur
metri á hvorn veg svo það komst
óhemju magn niður um þau og
ætli spilrúmið, sem náði þvert yfír
skipið hafi ekki tekið 40 til 60
tonn þannig að þetta var ekkert
annað en slysagildra. Við höfðum
reyndar haft grun um að þetta
gæti verið veikur punktur á skipinu
og ég held að það hafí sannast
rækilega að það getur verið hættu-
legt að hafa spilin eins og þau
voru á Andvara og era reyndar á
nokkram bátum.“
Sleppibúnaður hefði komið
að góðum notum
Pétur segist telja að sleppibún-
aður á gúmmíbátum hefði komið
að góðum notum hjá þeim en slík-
ur búnaður var ekki um borð. Þá
segir hann að námskeið sem áhöfn-
in hafí farið á hjá Slysavarnarskól-
anum hafí komið að góðu gagni.
„Það var eng;nn sleppibúnaður
um borð hjá okkur því það er ekki
lengur skylda og var það ekki þeg-
ar báturinn var smíðaður. Éftir
allt þrasið sem varð um þann bún-
að var það eina ráðið sem menn
höfðu að afnema kröfur um allan
sleppibúnað. Ég held að ef við
hefðum haft sleppibúnað þar sem
hægt hefði verið að losa gúmbátinn
með einu handtaki í bránni hefðum
við komist í hann. Að vísu hefur
þessi búnaður stundum bragðist
þannig að maður getur ekki sagt
til um hvað hefði gerst hjá okkur.
En það hefði allavega verið betri
möguleiki fyrir okkur ef við hefð-
um haft búnaðinn því eins og þetta
gerðist áttum við ekki möguleika
að ná til bátsins án sleppibúnaðar.
Ég er. búinn að fara á tvö nám-
skeið hjá Slysavarnaskóla sjó-
manna og það kom sér mjög vel
nú þegar á reyndi. Flestir úr áhöfn-
inni voru búnir að fara á slík nám-
skeið og ég held að það hafi hjálp-
að okkur mikið. Það að vera búinn
að fara í sjóinn í flotgalla gerir
það að verkum að maður veit við
hveiju er að búast og mér fannst
ég vera öraggur þegar ég var kom-
inn í gallann."
Þakklátur fyrír björgunina
Pétur hefur tvisvar áður lent í
óhöppum til sjós. Hann var á Sig-
urbára þegar hún strandaði og á
Ágústu þegar hún var rétt farin
niður í gíginn á Syrtlingi í Surts-
eyjargosinu. Hann segir að þó
menn séu ef til vill ekki hræddir
við að fara á sjó aftur eftir svona
atburði sitji þeir í mönnum.
„Mér er nú efst í huga þakk-
læti fyrir að allir skyldu bjargast
og þetta skyldi ekki gerast í verra
veðri því þá er aldei að vita hvem-
ig farið hefði. Þá var það auðvitað
happ að Smáeyin skyldi vera svona
nálægt okkur og vil ég þakka þeim
fyrir björgunina," sagði Pétur
Sveinsson. Grímur
Sigurður Sigurjónsson skipstjóri á Smáey
Loka áttí lúgnnni
Vcstmannaeyjum.
„ÞEIR voru svo rólegir og yfirvegaðir þegar við komum þeim til
bjargar að það var með ólíkindum," sagði Sigurður Sigurjónsson,
skipstjóri á Smáey sem bjargaði áhöfninni. Skipbrotsmennirnir
voru teknir inn um netalúgu sem Sigurður segir að sé aldrei not-
uð og að lengi hafi staðið til að loka. Björgunin gekk vel nema
hvað einn skipveiji á Smáey handleggsbrotnaði þegar gengið var
frá lúgunni.
„Pétur kallaði í mig og bað um
aðstoð. Við vorum þá á toginu um
tvær mílur frá og ég byijaði strax
að hífa. Það leið um hálftími frá
því hann kallaði og þar til þeir voru
komnir um borð en þá hafa þeir
verið búnir að vera í sjónum í um
20 mínútur. Mér fannst taka óra-
tíma að hífa þó allt væri keyrt á
fullu. Við sáum til skipsins allan
tímann og þegar það fór niður. Við
sáum þó mennina ekki fyrr en þeir
birtust allt í einu á einum öldu-
toppnum og það gekk síðan fljótt
og vel að ná þeim um borð.
Við tókum þá inn um netalúgu
á síðunni, notuðum bjarghringi og
Björgvinsbelti og það gekk eins og
í sögu“, sagði Sigurður.
Grímur