Morgunblaðið - 26.01.1995, Blaðsíða 18

18 FIMMTUDAGUR 26. JANÚAR 1995
MORGUNBLAÐIÐ
ERLEIMT
Rússland
Þreföldun
lágmarks-
launanna
samþykkt
Moskvu. Reuter.
DÚMAN, neðri deild rússneska
þingsins, bauð stjóm Borísar Jelts-
íns Rússlandsforseta beiskan kaleik
í gær; samþykkti fjárlagafrumvarp
hennar við aðra umræðu en einnig
frumvarp um að þrefalda næstum
lágmarkslaunin sem gæti haft al-
varlegar afleiðingar fyrir ríkissjóð-
inn.
Fjárlagafrumvarpið fékk ekki til-
skilinn meirihluta í atkvæðagreiðslu
fyrr um daginn en var samþykkt í
annarri tilraun eftir áhrifaríka ræðu
Anatolíjs Tsjúbajs aðstoðarforsæt-
isráðherra.
Dúman stefndi hins vegar mark-
miðum fjárlagafrumvarpsins í
hættu með því að samþykkja frum-
varp um að þrefalda næstum lág-
markslaunin.
Stjómin hafði gert ráð fyrir því
að fjárlagahallinn yrði um 7,7% af
vergri þjóðarframleiðslu í fyrstu
drögum fmmvarpsins. Míkhaíl Zad-
ornov, formaður fjárlaganefndar
Dúmunnar, hefur sagt að launa-
hækkanimar kosti 30 billjónir
rúblna, sem er tæpur helmingur
fjárlagahallans sem stjómin stefndi
að.
Vladímír Panskov, íjármálaráð-
herra Rússlands, sagði að ef efri
deild þingsins eða forsetinn hindr-
uðu ekki launahækkanimar gætu
þær haft hörmulegar afleiðingar
fyrir ríkissjóð.
Fjárlagaframvarpið á að taka
gildi 1. febrúar og Dúman tekur
það nú til þriðju umræðu.
Flensa og einkenni
vannæringar í Kobe
. u
1
Reuter
FIMM ára stúlka ber í búið lak til að styrkja tjald sem hún og
fjölskylda hennar hefur búið í frá því jarðskjálftinn reið yfir.
Kobe. Reuter.
FLENSUFARALDUR hefur brotist
út meðal tugþúsunda húsnæðis-
lausra íbúa Kobe-borgar í Japan í
kjölfar jarðskjálftanna miklu í síð-
ustu viku. Lýst hefur verið eftir
neyðaraðstoð og læknar og hjúkr-
unarfólk hvaðanæva úr landinu ver-
ið hvatt til að koma til hjálpar á
skjálftasvæðinu.
Merki vannæringar era farin að
sjást meðal um 300.000 manna sem
misstu heimili sín og hafast við í
500 neyðarskýlum.
Heilbrigðisþjónusta er að hruni
komin vegna álags á lækna og
hjúkranarfólk. Af um 1.400 sjúkra-
húsum og heilsugæslustöðvum á
Kobe-svæðinu eyðilagðist helming-
urinn í skjálftanum mikla sém reið
yfír Japan 17. janúar sl.
Andleg sár
Um það bil eittþúsund eftir-
skjálftar hafa orðið á Kobe-svæðinu
frá því stóru skjálftamir tveir riðu
yfír. Þar af mældist einn skjálfti í
gær 3,6 stig á Richter.
Japanskir jarðskjálftafræðingar
hafa undanfama daga spáð því að
miklar líkur séu á því að fljótlega
ríði yfír eftirskjálfti að styrkleika
um 6 stig.
Tekist hefur að koma hluta sam-
göngukerfísins í og til Kobe í gang
en talið er að allt að þrír mánuðir
muni líða þar til vatnsveita og gas-
flutningakerfí borgarinnar verður
komin í lag.
Auk manntjóns, meiðsla og
skorts á hvers kyns nauðsynjum
hafa skjálftarnir skilið eftir sig and-
legt tjón hjá þeim sem komust af.
Félagsvísindamenn segja að þau sár
verði lengi að gróa.
Clinton Bandaríkjaforseti reynir að sölsa undir sig miðjuna
Hógyærð í stefnuræðu
Boston. Morgunblaðið.
STEFNURÆÐA Bills Clintons
Bandaríkjaforseta á þriðjudags-
kvöld hljómaði oft og tíðum eins
og bergmál af þeim málefnum, sem
hann lagði áherslu á í kosningabar-
áttu sinni, en vildu gleymast á
fyrstu tveimur árum hans í emb-
ætti.
Hann viðurkenndi að hafa „gert
mín mistök“ þegar hann lagðist til
„atlögu gegn erfiðum vandamál-
um, sem of lengi höfðu verið virt
að vettugi“.
Clinton skoraði í hógværri ræðu
sinni, sem ætlað var að endurmóta
pólitíska ásjónu hans og efla traust
almennings, á Bandaríkjamenn að
gangast inn á „nýjan sáttmála"
borgaralegrar ábyrgðar og beijast gegn út-
blásnu ríkisbákni og lækkandi tekjum millistétt-
arinnar.
Clinton gerði f ræðunni tilraun til að hrifsa
athyglina frá repúblikönum og sölsa undir sig
hina pólitísku miðju. Oft hefði mátt ætla að
repúblikani væri í ræðustól. Hann talaði um
að útrýma fjárlagahalla og lækka skatta, um-
breyta hinu misnotaða velferðarkerfí og
stemma stigu við barneignum unglinga og ólög-
legum innflytjendum.
Áhersla á hið almenna
Stefnuræðan var mörkuð af kosningasigri
repúblikana í nóvember. Clinton er fyrsti demó-
kratinn, sem ávarpar meirihluta repúblikana í
báðum deildum í 40 ár.
Með Newt Gingrich, forseta fulltrúadeildar-
innar, að baki sér lagði hann áherslu á hið al-
menna, en minna fór fyrir einstökum baráttu-
og stefnumálum ef frá er skilin áskorun um
að hækka lágmarkslaun.
Þegar Clinton ávarpaði Bandaríkjaþing fyrir
ári veifaði hann pennanum, sem hann kvaðst
myndu nota til að undirrita nýtt framvarp um
heilbrigðismál, og hótaði að beita
neitunarvaldi ef það tryggði ekki
öllum Bandríkjamönnum heilsu-
tryggingu.
Framvarpið leit aldrei dagsins
ljós og nú kvaðst Clinton hafa
„tekist meira í fang en hann réði
við“. Að þessu sinni lét hann sér
nægja að segja að það hlyti að
vera hægt að komast að samkomu-
lagi um „að gera eitthvað".
Þótt greinilegt væri af ræðunni
að Clinton gerði sér grein fyrir því
að framkvæðið væri nú í höndum
repúblikana gerði hann grein fyrir
því að ákveðnum hlutum yrði ekki
fórnað. Hann myndi ekki leyfa
afnám laga, sem bönnuðu hríð-
skotabyssur, eða láta böm einstæðra mæðra
gjalda þess undir hvaða kringumstæðum þau
komu í heiminn.
Clinton sagði að þeir stjómarhættir, sem
áttu upþtök sín í efnahagsstefnu Franklins D.
Roosevelts í kreppu fjórða áratugarins, hefðu
gengið sér til húðar með breyttum tímum. Sitt
hlutverk væri að „endurreisa ameríska draum-
inn fyrir alla þjóð okkar og tryggja að við verð-
um enn styrkasta afl frelsis og lýð-
ræðis í heiminum þegar við göngum
inn í 21. öldina".
Andi Johns F. Kennedys sveif hins
vegar yfír vötnum þegar Clinton tal-
aði um borgaralega skyldu og sagði
að hverjum Bandaríkjamanni bæri
skylda til þess að „gefa eitthvað aftur til samfé-
lagsins".
Clinton lagði mikla áherslu á að strika þyrfti
út flokkslínur og draga úr áhrifum þrýsti- og
hagsmunahópa. Skoraði hann á þingheim að
hætta að þiggja gjafir og bað hann hafa aðeins
eina spumingu að leiðarljósi: „Er það gott fyr-
ir bandarísku þjóðina?"
Óþarflega langri ræðu Clintons (hann talaði
í 80 mínútur) var misjafnlega tekið. Oft var
minnihluti demókrata einn um lófatakið, en
repúblikanar sátu með hendur í skauti þar til
Gingrich, sem á þriðjudag geislaði af sáttfýsi,
stóð upp og klappaði.
Gagnrýnir repúblikanar
Phil Gramm, einn af leiðtogum repúblikana
á þingi, sagði að tillögur Clintons um skatta-
hækkanir næmu ekki nema þriðjungi af fyrir-
huguðum lækkunum repúblikana. Trent Lott,
öldungadeildarþingmaður repúblikana, kvaðst
hafa vænst meiri sáttfýsi og sagði að tilraun
hans til að vilja bæði skera niður ríkisbáknið
og endurvekja traust manna til stjórnvalda
bæri „klofnum persónuleika“ hans vitni.
Bob Dole, leiðtogi repúblikana í öldungadeild
þingsins, benti Clinton í gærmorgun á það að
hann hefði einfaldlega ekki atkvæði til að knýja
fram tillögur sínar um að lækka lágmarkslaun.
Dole sagði um helgina að hann myndi lýsa
yfír forsetaframboði sínu annað hvort í mars
eða apríl.
í fréttaskýringu dagblaðsins The New York
Times sagði að greinilegt væri að stjórn forset-
ans hefði misst allan vind úr seglum. „Fólk
verður búið að gleyma ræðunni eftir þrjá daga,“
sagði James Thurber stjómmála-
fræðingur. „Hann hefur enn ekki
lært að hann þarf að einfalda stefnu-
skrá sína.“
Næstu tvö ár markast hins vegar
ekki af þessari ræðu, heldur gerðum
Clintons. Hvort hann ákveður að
skrifa undir þau lög, sem repúblikanar senda
inn á borð hjá honum, eða setur sig upp á
móti þeim.
Skoðanakannanir virtust sýna að Clinton
hefði bætt sinn hag örlítið með stefnuræðunni,
en í fréttatímum eftir stefnuræðuna varð ljóst
hver er helsti keppinautur forsetans: Réttar-
höldin yfír O.J. Simpson voru fyrsta frétt, en
stefnuræðan sigldi í kjölfarið.
Bill Clinton
„Þarf að ein-
falda stefnu-
skrá sína“
Hætt við
friðarför
FULLTRÚAR fimmveldanna
sneru í gær heim frá Bosníu
og sögðu að hik og tregða
Bosníu-Serba hefði komið í
veg fyrir að deiluaðilar settust
aftur að samningaborði.
Treystu Serbar sér ekki til að
samþykkja friðaráætlun fimm-
veldanna ásamt korti um
skiptingu landsins sem sátta-
grundvöll í nýjum samninga-
viðræðum.
Deng ófær
um að stjórna
DENG Xiaoping, voldugasti
leiðtogi kínverskra kommún-
ista, er ekki lengur fær um
að sinna daglegri stjórn lands-
ins eða taka stefnumarkandi
ákvarðanir vegna heilsubrests,
að sögn áreiðanlegra heimilda.
Heimildarmennimir, sem hafa
aðgang að leyniþjónustumönn-
um, segja að Deng hafí ekki
komið nærri landsstjórninni í
tvo mánuði. í nokkra mánuði
þar á undan hafi hann einung-
is haft stöku afskipti af stjórn
mála. Þeir segja jafnframt, að
„herskari lækna“ annist leið-
togann níræða sem þjakaður
er af margs konar sjúkdómum.
Lang hættir
við framboð
SÓSÍALIST-
INN Jack
Lang dró í
gær til baka
framboð sitt
í forseta-
kosningun-
um sem
verða í
Frakklandi í JackLang
vor. Tveir ^
aðrir sósíalistar hafa hug á
embættinu, þeir Lionel Jospin
og Henri Emmanuelli, en
hægrimaðurinn Edouard
Balladur forsætisráðherra er
talinn líklegur til sigurs.
Vara við hjá-
trú í Kína
MÁLGAGN kínverska komm-
únistaflokksins, Dagblað a1-
þýðunnar, varaði í gær við
vaxandi hjátrú í landinu. Trú
á mátt tölunnar átta hefur
breiðst út meðai landsmanna
og ofurtrú á hvers kyns stokka
og steina hefur gagntekið
jafnvel trúleysingja í röðum
áhrifamanna. Hvatti blaðið til
þess að menn létu af slíkri
iðju og hefðu ,jarðbundin vís-
indi marxismans" fremur að
leiðarljósi.
Norðmenn
skjóta eld-
flaug
NORÐMENN gerðu í gær til-
raun með eldflaug sem ætluð
er til geimrannsókna. Var
henni skotið frá Andoya við
Norður-Noreg og kom hún
niður á Svalbarðasvæðinu,
eins og til var ætlast, að sögn
fulltrúa yfirmanns varnarmála
í Norður-Noregi. Fréttastofan
Interfax olli hræðslu í Rúss-
landi og uppnámi á fjármála-
mörkuðum með því að segja
að eldflaug hefði verið skotið
frá Noregi að Rússlandi en hún
fallið til jarðar á Svalbarða.