Morgunblaðið - 31.03.1995, Blaðsíða 33

32 FÖSTUDAGUR 31. MARZ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 31. MARZ 1995 33~

STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI
FRAMKVÆMDASTJÓRI
RITSTJÓRAR
Árvakur hf., Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
BJARTSYNI - MEÐ
ALLRIVARÚÐ
UMMÆLI Jóhannesar Nordals, stjórnarformanns Lands-
virkjunar, í viðtali við Morgunblaðið í gær gefa tilefni
til ákveðinnar bjartsýni á möguleika á nýrri erlendri fjárfest-
ingu hér á landi á næstu árum.
Jóhannes segir, að nú sé réttur tími til samninga við
erlend fyrirtæki um fjárfestingu í orkufrekum iðnaði hér á
landi. Löngu samdráttarskeiði sé lokið og ýmsir erlendir
aðilar sýni nú áhuga á ijárfestingum.
Jóhannes nefnir einkum stækkun álverksmiðjunnar í
Straumsvík og járnblendiverksmiðjunnar á Grundartanga.
Hann segir þetta tiltölulega litlar fjárfestingar, sem fyrir-
tæki geti ráðizt í þótt batinn í afkomu þeirra sé aðeins
nýlega hafinn. Þá sé góð aðstaða á báðum stöðum. Tals-
vert sé til af ónotaðri orku og hagkvæmir og hæfilega stór-
ir virkjunarmöguleikar fyrir verksmiðjur af þeirri stærð.
Stjórnarformaður Landsvirkjunar færir einnig rök að
því, að ísland sé nú eina Evrópuríkið, sem boðið geti alþjóð-
legum fjárfestum samkeppnishæft orkuverð, jafnframt ná-
lægð við markaði og stöðugleika í efnahagslífi og stjórnmál-
um.
Miklu máli skiptir í því sambandi, að afar ólíklegt er að
til pólitískra átaka komi nú um stækkun núverandi stóriðju-
fyrirtækja eða byggingu nýrra verksmiðja. Áratugum sam-
an stóðu harðvítugar pólitískar deilur um erlenda fjárfest-
ingu í stóriðju. Nú taka hins vegar flestir undir að reynslan
af henni hefur í alla staði verið góð. Stóriðjan hefur skapað
aukna fjölbreytni í annars einhæfu atvinnulífi, skilað þjóðar-
búinu tekjum, veitt hundruðum íslendinga atvinnu og gert
okkur kleift að nýta verðmæta auðlind, orkuna í fallvötnun-
um. Umhverfisáhrif stóriðjunnar hafa verið hverfandi.
Hins vegar ætti enginn að fá glýju í augun. íslendingar
hafa of oft orðið fyrir vonbrigðum, þegar hillt hefur undir
ný stóriðjuáform, sem síðan hafa að engu orðið. Bezt er
að sýna alla varúð og forðast að gera ráð fyrir stórum bitum
á silfurfati.
Mestu máli skiptir að skapa almenn, jákvæð skilyrði fyr-
ir alla erlenda fjárfestingu. Þannig geta orð stjórnarfor-
manns Landsvirkjunar orðið að veruleika: „Ég tel að við
höfum unnið heimavinnuna vel og okkur muni takast að
nýta tækifærin þegar þau koma.“
„ÚTLENDINGADEKRIÐ"
KRISTJÁN Loftsson, stjórnarformaður Olíufélagsins hf.,
gagnrýndi í ræðu sinni á aðalfundi félagsins viðbrögð
Reykjavíkurborgar við umsókn kanadíska olíufélagsins Irv-
ing Oil um aðstöðu fyrir birgða- og benzínstöðvar.
„Þá skulu nú heldur betur hendur standa fram úr ermum
svo þessir aðilar fái óskir sínar uppfylltar - skítt með land-
ann. Þetta endalausa útlendingadekur gengur ekki Iengur,“
sagði Kristján. „Ef á að vera hægt að stunda viðskipti á
samkeppnisgrundvelli til dæmis í olíuvörum þá verður að
gera þá kröfu til yfirvalda að aðilar sitji við sama borð við
úthlutun á lóðum og aðstöðu til að stunda þessi viðskipti."
Viðbrögð borgaryfirvalda í Reykjavík voru ekkert „útlend-
ingadekur" eins og stjórnarformaður Olíufélagsins heldur
fram. Þvert á móti hefðu önnur viðbrögð en sýnd voru,
verið alvarlegrar'gagnrýni verð.
Erlend íjárfesting hefur átt erfitt uppdráttar hér á landi,
meðal annars vegna neikvæðra viðhorfa. Þegar erlent fyrir-
tæki býður fram umfangsmikla fjárfestingu, sem mun stuðla
að hagvexti og atvinnusköpun, hljóta yfirvöld að bregðast
við og reyna að skapa skilyrði fyrir slíka fjárfestingu.
Það er hárrétt að til þess að samkeppni sé virk, þurfa
fyrirtæki að sitja við sama borð. En ekki verður annað sagt
en að innlendu olíufélögin hafi forskot á Irving Oil í því
efni. Ekki veitir heldur af erlendri samkeppni á olíumarkaðn-
um, þar sem því verður tæplega haldið fram að samkeppni
hafi verið virk.
Viðhorfið til erlendrar fjárfestingar er breytt. Samkvæmt
alþjóðasamningum og íslenzkum lögum eiga íslenzk og er-
lend fyrirtæki sama rétt á mörgum sviðum. Nánast hvaða
fyrirtæki sem er getur staðið frammi fyrir erlendri sam-
keppni - olíufélag, tryggingafélag, banki eða dagblað. Þá
þýðir ekki að hrópa „útlendingadekur“ þegar reynt er að
skapa slíkri samkeppni sanngjörn skilyrði, heldur verða ís-
lenzk fyrirtæki að standa sig í samkeppni, sem verður æ
alþjóðlegri.
Sjávarútvegsmálin standa uppúr í kosningaumræðunni á Vestfjörðum
SÉRFRAMBOÐ HAFA
OFT VALDEÐ UMRÓTI
Sjávamtvegsmálin ber hæst í kosningabarátt-
unni á Vestfjörðum. Sjö framboðslistar bjóða
fram að þessu sinni en í yfírliti Omars Frið-
rikssonar kemur fram að ýmis sérframboð
og klofningslistar hafa oft náð umtalsverðu
fylgi í kjördæminu, sem í em 6.334 kjósendur.
SJÖ framboðslistar standa
kjósendum á Vestfjörðum til
boða í Alþingiskosningunum
en þeir eru bomir fram af
Alþýðuflokki, Framsóknarflokki,
Sjálfstæðisflokki, Alþýðubandalagi og
óháðum, Þjóðvaka, Kvennalista og
Vestfjarðalistanum, samtökum stuðn-
ingsmanna Péturs Bjamasonar, sem
skipaði annað sæti á lista framsóknar-
manna fyrir kosningar 1987 og 1991.
Kosið er um fimm þingsæti á Vest-
fjörðum en eftir kosningalagabreyt-
ingu hefur fimmta þingsætið verið
jöfnunarsæti sem úthlutað er eftir
úrslitum á landinu öllu. í seinustu
kosningum lenti flökkusætið svokall-
aða, sem færist á milli kjördæma, á
Vestfjörðum og kom í hlut Kvennalist-
ans, þannig að Vestfirðingar áttu sex
þingmenn á seinasta kjörtímabili.
Kjósendur á Vestfjörðum em nú 6.334
eða 3,3% kjósenda á landiiiu og hefur
fækkað um 230 frá seinustu kosning-
um. Kosningaþátttaka ' í seinustu
kosningum var 87,9%, sem er nálægt
landsmeðaltali.
Ný framboð og klofningsframboð
hafa verið áberandi í alþingiskosning-
um á Vestfjörðum á undanfömum
áratugum og hafa stundum haft um-
talsverð áhrif á atkvæðadreifmgu og
skiptingu þingsæta í kjördæminu.
Samtök fijáislyndra og vinstri manna
fengu þannig nær fjórðung atkvæða
eða 24,7% í kosningum 1971 og tvo
menn kjöma (Hannibal Valdimarsson
og Karvel Pálmason) og 14,2% fylgi
árið 1974 og einn þingmann (Karvel
Pálmason). Sérframboð Karvels árið
1978 fékk 14,6% atkvæða, sem dugði
honum þó ekki til að ná þingsæti.
Sérframboð Sigurlaugar Bjamadóttur
fyrir kosningamar 1983 (en hún hafði
skipað eitt af efstu sætum á lista Sjálf-
stæðisflokksins) fékk 11,6% atkvæða
en náði ekki þingsæti.
Þjóðarflokkurinn fékk
11,1% í kosningunum
1987, sem dugði heldur
ekki til að ná manni á þing.
Alþýðuflokkurinn hefur
ýmist átt einn eða tvo þing-
menn á Vestfjörðum en fylgið hefur
sveiflast umtalsvert milli kosninga.
Árið 1978 fékk flokkurinn 15,3% og
eitt þingsæti og 22,1% árið 1979 en
þá bauð flokkurinn fram óskiptur og
fékk tvo þingmenn kjöma, Sighvat
Björgvinsson og Karvel Pálmason.
1983 var Karvel kjörinn á þing fyrir
Alþýðuflokkinn með 16,8% atkvæða
og 1987 jók flokkurinn fylgi sitt á
ný, fékk 19,1% og tvo menn kjöma.
í seinustu þingkosningum fékk Al-
þýðuflokkurinn 15,8% atkvæða á
Vestfjörðum og einn mann kjörinn,
Sighvat Björgvinsson.
Sjálfstæðisflokkur og Framsóknar-
flokkur áttu lengi tvo þingmenn hvor
flokkur á Vestfjörðum. Á síðari ámm
hefur fylgi Framsóknarílokksins hins
vegar sveiflast meira og flokkurinn
ýmist komið einum eða tveimur mönn-
um_ að í kjördæminu.
Árið 1974 fékk Sjálfstæðisflokkur-
inn 35,8% atkvæða og þijá þingmenn
kjöma á Vestfjörðum en flokkurinn
hefur haldið tveimur þingmönnum í
kjördæminu í öllum þingkosningum
sem fram hafa farið frá 1978. í kosn-
ingunum 1983 bauð Sigurlaug
Bjamadóttir hins vegar fram sérlista
á Vestijörðum og dróst þá fylgi Sjálf-
stæðisflokksins saman, fór niður í
27,5%. 1991 fengu sjálfstæðismenn
34,7% atkvæða á Vestfjörðum.
Framsóknarflokkurinn hefur í
þrennum kosningum frá 1974 fengið
tvo þingmenn lcjöma á Vestfjörðum
en það var árin 1974, 1979 og 1983.
Flokkurinn náði hins vegar aðeins einu
þingsæti í kosningunum 1978, 1987
og 1991. Hefur fylgi flokksins sveifl-
ast verulega á þessu tímabili eða frá
20-21% í kosningunum 1978 og 1987
og upp í 30,6% í kosningunum 1979.
í seinustu kosningum fengu fram-
sóknarmenn 27,9% atkvæða og einn
mann kjörinn.
Alþýðubandalagið hefur aðeins tví-
vegis fengið mann kjörinn
á Vestfjörðum í þeim sjö
alþingiskosningum sem
fram hafa farið frá árinu
1967, þegar Steingrímur
Pálsson var landskjörinn
þingmaður flokksins, en
það var í kosningunum 1978 og 1991.
Fylgi flokksins hefur sveiflast talsvert
og flokkurinn oft verið nálægt því að
ná manni inn. 1978 fékk Alþýðu-
bandalagið 17,7%, 15% 1979, 13,1%
1983, 11,3% 1987 og 10,9% 1991 en
þá náði Kristinn H. Gunnarsson jöfn-
unarþingsætinu.
Bandalag jafnaðarmanna bauð
fram á Vestfjörðum 1983 en hafði
ekki árangur sem erfiði og fékk 3,6%
atkvæða. 1987 bauð Þjóðarflokkurinn
fram í kjördæminu og var Jóna Val-
gerður Kristjánsdóttir í efsta sæti
framboðslistans en hún skipaði efsta
sæti Kvennalistans fyrir seinustu
kosningar. Þjóðarflokkurinn fékk
11,1% atkvæða í kosningnunum, sem
dugði þó ekki til að ná þingsæti.
Kvennalistinn bauð fram á Vestfjörð-
um 1987 og fékk 5,3% atkvæða og í
kosningunum 1991 fékk listinn 7,8%
atkvæða og fór Jóna Valgerður inn á
þing í flökkusætinu.
Onnur stjómmálasamtök sem boðið
hafa fram á Vestfjörðum í tvennum
seinustu kosningum hafa fengið tak-
markað fylgi. Borgaraflokkurinn fékk
2,6% í kosningunum 1987, Þjóðar-
flokkurinn og flokkur mannsins buðu
fram sameiginlega 1991 og fengu
2,3% og Frjálslyndir fengu 0,5% at-
kvæða í seinustu kosningum.
í fyrsta sæti á framboðslista Sjálf-
stæðisflokksins í Vestfjarðakjördæmi
fyrir komandi kosningar er Einar K.
Guðfinnsson alþingismaður en Einar
var í öðru sæti fyrir seinustu kosning-
ar á eftir Matthíasi Bjamasyni. Matth-
ías, sem verið hefur þingmaður Vest-
fírðinga í 32 ár, gefur ekki kost á sér
aftur til þingmennsku. Einar Oddur
Kristjánsson skipar annað sætið. Kjör-
dæmisráð flokksins ákvað að Ólafur
Hannibalsson skyldi skipa þriðja sæti
framboðslista flokksins í komandi
þingkosningum, en Guðjón A. Krist-
jánsson sem hafnaði í því sæti í próf-
kjöri, færðist niður í Ijórða
sætið.
Sigurður Pétursson,
fyrrv. formaður Sambands
ungra jafnaðarmanna,
skipar fyrsta sæti á lista
Þjóðvaka. í öðm sæti er
Brynhildur Barðadóttir og Júlíus Ól-
afsson í þriðja sæti. Kristinn H. Gunn-
arsson alþingismaður skipar fyrsta
sæti á lista Alþýðubandalagsins eins
og í seinustu kosningum, í öðru sæti
er Lilja Rafney Magnúsdóttir, og í
þriðja sæti er Bryndís Friðgeirsdóttir.
Jón Valgerður Kristjánsdóttir alþing-
ismaður er í efsta sæti á lista Kvenna-
listans eins og 1991, Björk Jóhanns-
dóttir er í öðra sæti og Ágústa Gísla-
dóttir í þriðja. Sighvatur Björgvinsson,
ráðherra, skipar efsta sæti á lista
Alþýðuflokksins, Ægir Hafberg annað
sæti og Kristln Jóh. Bjömsdóttir
þriðja.
Breytingar verða á skipan efstu
sæta á framboðslista Framsóknar-
flokksins frá seinustu kosningum.
Gunnlaugur M. Sigmundsson, fram-
kvæmdastjóri í Reykjavík, skipar
fyrsta sætið og Ólafur Þ. Þórðarson
alþingismaður skipar annað sætið en
hann skipaði fyrsta sætið við seinustu
þingkosningar. Anna Jensdóttir er í
þriðja sæti. Pétur Bjamason sóttist
eftir efsta sæti á listanum í prófkjöri,
en lenti í öðru sæti, á eftir Gunnlaugi
og hafnaði síðan sæti á listanum.
Pétur ákvað síðan að bjóða fram sér-
lista og er sjálfur í fyrsta sæti listans,
í öðra sæti er Stefán Gíslason og í
þriðja sæti Konráð Eggertsson.
Ótíð og ófærð hafa sett sitt mark
á kosningabaráttuna á Vestijörðum.
Talsmenn framboðanna segja að held-
ur dauft yfirbragð hafl verið á barátt-
unni framan af en telja þó að áhugi
almennings sé að vakna.
„Sjávarútvegsmálin era eina kosn-
ingamálið, kvótatapið er það mál sem
brennur heitast á Vestfirðingum,“
segir talsmaður eins framboðslistanna
og mælir þar fyrir munn flestra við-
mælenda blaðsins sem segja að at-
vinnumálin, einkum sjávarútvegsmál,
standi upp úr I kosningaumræðunni.
Flestum ber saman um að erfitt sé
að spá fyrir um úrslit kosninganna á
Vestfjörðum. Sérframboð Péturs
Bjarnasonar og framboð Þjóðvaka
kunni að hafa áhrif á útkomu allra
framboða. Samkvæmt skoðanakönn-
un Bæjarins besta á ísafirði fyrir
skömmu yrði skipting fimm þingsæta
kjördæmisins milli flokka óbreytt frá
seinustu kosningum. A-listinn fengi
einn mann kjörinn, B-listinn einn,
D-listinn tvo og G-listinn einn mann.
Könnunin bendir þó til þess að lítill
munur geti orðið á milli efsta manns
G-lista, þriðja manns á D-lista og
Péturs Bjamasonar á M-
listanum. Nokkrir viðmæ-
lenda töldu líklegast að
sérframboð Péturs gæti
höggvið skörð í raðir
Framsóknarflokks og
Sjálfstæðisflokks en Vest-
fjarðalistinn á hins vegar ekki mögu-
leika á jöfnunarþingsætinu þar sem
hann er ekki boðinn fram á landsvísu.
Þá era taldar veralegar líkur á að
Sigurður Pétursson, Þjóðvaka, og
Jóna Valgerður, Kvennalista, sem er
sögð njóta töluverðra persónuvin-
sælda, muni blanda sér í baráttuna
um jöfnunarþingsætið. Fá atkvæði
geta skipt sköpum eins og reynslan
sýnir þegar mörg framboð takast á
um atkvæðin í þessu fámennasta kjör-
dæmi landsins og óvissan er mikil því
samkvæmt fyrmefndri skoðanakönn-
un hefur stór hluti Vestfirðinga ekki
enn gert upp hug sinn.
Mikil óvissa
um jöfnunar-
saétí Vest-
fjarða
Ófærð hefur
sett mark á
kosningabar-
áttuna
Mið-Austurlönd
Óvissa um Óslóar-
samninginn
ÞÁÐ virðist vera fátt sem
getur komið í veg fyrir
stofnun sjálfstæðs ríkis
Palestínumanna á Vestur-
bakkanum og Gasasvæðinu. Á
næstu mánuðum er ráðgert að halda
fyrstu lýðræðislegu kosningarnar á
arabísku sjálfstjómarsvæðunum.
Ýmsir ráðherrar í ríkisstjórn ísraels
og talsmenn Frelsishreyfíngar Pal-
estínu (PLO) hafa lýst því yfir að
næsta skrefið verði sjálfstætt ríki
araba, þótt hvorki sé tekið til yfir
hvaða landsvæði það muni ná né
hvernig stjómskipun þess verði.
Valdabarátta á
meðal Palestínumanna
Þótt slíkt sambandsríki verði að
veraleika eru erfiðleikar Palestínu-
manna aðeins að byija. Þótt al-
Fatah, hreyfíng Yassers Arafats
formanns PLO, muni vafalaust
verða stærsti stjórnmálaflokkur
landsins ríkir djúpstæður klofningur
innan hreyfingarinnar. Farouk
Khadummi, leiðtogi stjórnmálaarms
al-Fatah og einn af „sjömenninga-
klíkunni“ sem stofnaði hreyfmguna
árið 1954, hefur lýst sig andsnúinn
stefnu Arafats í öllum helstu málum
sem snerta samskiptin við ísrael og
Vesturlönd. Þótt hann hafi dregið
sig úr kastljósinu hefur það verið í
þeim eina tilgangi að halda friðinn
innan al-Fatah. Að baki honum
stendur, að því að sagt er, um það
bil helmingur fulltrúa hreyfíngarinn-
ar á þingi Palestínumanna (PNC)
og hefur Khaddaumi þar að auki
vísan stuðning margra minni hreyf-
inga innan PLO. Önnur leiðtogaefni
eru til að mynda Abu Abbas, leið-
togi Frelsisfylkingar Palestínu
(PLF), og Faisal Husseini, leiðtogi
Palestínumanna á Vesturbakkanum,
en talið er ólíklegt að þeir. geti ógn-
að Arafat, þótt þeir vildu.
Annað helsta stjórnmálaaflið í
hópi Palestínumanna er Harakat
al-Muqawama al-Islamiyya, betur
þekkt sem Hamas-samtökin. Þau
samtök hafa, samkvæmt skoðana-
könnunum frá því í febrúar, um
25-35% fylgi á meðal Palestínu-
manna en hafa alla burði til að auka
fylgi sitt. Samkvæmt heimildum frá
sjálfstjórnaryfirvöldum Palestínu-
manna (PA), sem birtust nýlega í
The Jerusalem Post, hafa þeir yfir
að ráða gífurlegum fjölda vopna,
sem eru jafnvel betri og fullkomnari
en búnaður palestínsku lögreglunn-
ar. Að auki, hafa þeir vel metta
bankareikninga í mörgum arabaríkj-
um, Bandarílqunum og Sviss, sem
notaðir hafa verið til vopna- og
landakaupa, i mútufé og félagslega
aðstoð á Gasasvæðinu. -------------
Hryðjuverk Hamas og
Hins íslamska Jihad hafa
orðið vatn á myllu þess-
ara og annarra öfgasam-
taka. Palestínska lög-
reglan virðist ekki geta
ráðið við starfsemi þeirra og palest-
ínska dómskerfið er vanmegnugt að
dæma þá sem staðnir hafa verið að
slíkum "Verkum. Þeir sem þessa
stundina bíða dóms eru yfirleitt pal-
estínskir verkamenn sem stunduðu
vinnu í ísrael og eru grunaðir um
samstarf við „síoníska óvininn".
Leiðtogar og aðrir meðlimir Hamas
eru yfirleitt látnir lausir fljótlega
eftir handtökuna, því palestínskir
dómarar hafa hingað til ekki haft
þor eða vilja til að leiða þá fyrir rétt.
Gegn hryðjuverkum íslamskra
öfgahópa hefur ríkisstjórn Yitzaks
Reuter
YITZHAK Rabin, forsætisráðherra ísraels, og Yasser Arafat, leiðtogi PLO, innsigla sögulegt friðarsam-
komulag þessara fornu fjenda með handabandi í september 1993. Bill Clinton Bandaríkjaforseti leiðir
þá saman. Á þeim 18 mánuðum sem liðnir eru hefur fylgismönnum samkomulagsins fækkað í röðum
Palestínumanna og sýnt þykir að ríkisstjórn Rabins haldi ekki velli í kosningunum á næsta ári.
Náðst hefur samkomulag um lýðræðislegar
þingkosningar á sjálfstjómarsvæðum Palest-
ínumanna, sem taldar eru nauðsynlegur und-
anfari sjálfstæðs ríkis þeirra. Enn fer því þó
fjarri að gert hafí verið út um ágreiningsmál
á þessu eldfíma svæði. Snorri G. Bergsson
greinir frá átökum innan PLQ og veikri stöðu
ísraelsku ríkisstjómarinnar, sem skapar óvissu
um framhald friðarþróunarinnar.
Rabins gripið til skyndilokana á
landamærum ísraels og hemumdu
svæðanna. Hefur það orðið til þess
að auka fylgi við öfgahreyfingar,
því þúsundir verkamanna hafa ekki
komist til vinnu sinnar í ísrael og
þegið styrktarfé frá Hamas til lífs-
• viðurværis. í síðustu viku var endan-
lega ákveðið að reisa rafmagnsgirð-
ingu á milli ísraels og Vesturbakk-
ans. Það vekur sérstaka athygli að
samkvæmt skipulagi verða nokkrar
stærstu landnemabyggð-
ir gyðinga á Vesturbakk-
anum innan ,járntjalds-
ins.“ Til að greiða fyrir
þessum framkvæmdum
_______ hefur ísraelska ríkis-
“““““ stjómin fækkað í herliði
sínu á Vesturbakkanum og dregið
úr öryggisgæslu á ýmsum stöðum.
Stjórnarskipti
yfirvofandi í Israel
Yitzak Rabin, forsætisráðherra
ísraels og formaður Verkamanna-
flokksins, tilkynnti þann 16. mars
að hann mundi sækjast eftir endur-
kjöri í ísraelsku þingkosningunum
sem fara fram í júní 1996. Sam-
kvæmt óstaðfestum heimildum hafa
félagar í Verkamannaflokknum
tekið þeim fréttum með fyrirvara
og óvíst er að hann hljóti stuðning
Ólíklegt aö
friðardúfan
sitji lengi
um kyrrt
flokksmanna sinna til áframhald-
andi setu. Sagt er að helsti stuðn-
ingsmaður framboðs hans sé Benj-
amin Nethanayu, formaður Likud-
bandalagsins, sem telji fullvíst að
óvinsældir Rabins muni tryggja ör-
uggan sigur stjórnarandstöðunnar.
Á síðustu mánuðum hefur hvert
hneykslismálið rekið annað innan
raða Verkamannaflokksins, meðal
annars ásakanir um spillingu,
mútuþægni, „einkavinavæðingu“
og brot gegn stjórnskipan
landsins. Helsta vígi
flokksins, verkalýðssam-
tökin Histadrut, gekk úr
greipum hans þegar nú-
verandi forseti samtak-
anna, Y. Ramon, var rek-
inn úr flokknum eftir að hafa boðið
sig fram og haft sigur gegn fram-
bjóðanda flokksstjórnarinnar. Auk
þess hefur Yisrael Kessar, fyrrver-
andi forseti Histadrut og núverandi
samgönguráðherra, verið ásakaður
um að hafa dregið fé úr sjóðum
samtakanna til að fjármagna kosn-
ingabaráttu sína árið 1992.
Óvinsældir ríkisstjórnarinnar
hafa ekki síst komið fram í skoð-
anakönnunum. Samkvæmt nýleg-
um tölum fengi Verkamannaflokk-
urinn aðeins um 30% fylgis, sem
er fall um rúm 10%. Hins vegar
Djúpstæður
klofningur
innan hreyf-
ingarinnar
hefur Likud-bandalag Benjamins
Nethanayus aukið fylgi sitt um tæp
5%, frá 40% í 44,5%, auk þess sem
persónulegt fylgi Nethanayus mæl-
ist næstum tvöfalt á við fylgi Rab-
ins. Almenningur hefur ekki komist
hjá því að verða óþyrmilega var við
þá vaxandi óánægju með rfkis-
stjórnina sem kraumar undir yfir-
borði stjómmála í ísrael. Mánu-
dagskvöldið 20. mars voru haldin
fjölmenn mótmæli fyrir utan emb-
ættisbústað Rabins og næstu ná- '
grannar hans, þeirra á meðal undir-
ritaður, voru lokaðir inni eins og
fuglar í búri. Þótt erfitt sé að venj-
ast því að sjá tugi hermanna á stjái
fyrir utan heimili sitt, má það nú
kallast regla fremur en undantekn-
ing.
Staðreyndin er sú, að það er
nánast útilokað að Verkamanna-
flokkurinn muni halda völdum eftir
þingkosningarnar í júní 1996. Frek-
ari friðarviðræður og framkvæmd
Óslóarsamkomulagsins gætu dreg-
ist á langinn af þeim sökum.
Friðarverðlaunahafar Nóbels,
þeir Rabin, Shimon Peres, utanrík-
isráðherra ísraels, og Arafat, eru
engan veginn öruggir um að við-
halda þeim árangri sem leiddi til
-------- verðlaunaveitingarinn-
ar. Rabin hefur sett það
skilyrði fyrir áframhald-
andi framkvæmd friðar-
samkomulagsins að
Arafat stöðvi hryðju-
verk íslömsku hópanna.
Staðreyndin virðist vera sú, að óvíst
er að honum sé það mögulegt, ef
hann á annað borð hefur vilja til
þess. Á hinn bóginn, er ekki víst
að Rabin hafi stuðning til að hald^.
áfram á friðarbraut. Stuðnings-
menn Óslóarsamningsins virðast
vera í töluverðum minnihluta, bæði
í ísrael og á meðal Palestínumanna,
og því virðist ólíklegt að friðardúfan
sitji lengi um kyrrt fyrir botni Mið-
jarðarhafs.
Höfundur er sagnfræðingur og
stundar framhaldsnám í Jerúsalem.